مونیخ، ویترین اختلافات اتحاد فراآتلانتیک
گروه جهان|
نشست سه‌روزه امنیتی مونیخ که از روز جمعه آغاز شده تا یکشنبه (امروز) ادامه دارد به محفلی برای گله‌گزاری و انتقاد متحدان قدیمی از یکدیگر بدل شده است. ابتدا فرانک والتر اشتاینمایر رییس‌جمهوری آلمان، در مراسم گشایش کنفرانس مونیخ، امریکا را در کنار چین، روسیه به افزایش بی‌ثباتی در جهان متهم کرد. سپس مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده، انتقاد متحدان اروپایی مبنی بر عقب‌نشینی واشنگتن از رهبری جهان را رد و تاکید کرد که غرب در حال پیروزی است. پمپئو خطاب به رهبران اروپایی گفت: «به همراه هم پیروز می‌شویم.» امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه، اما ساعاتی پس از اظهارات وزیر خارجه امریکا در پاسخ به او گفت: «غرب روبه تضعیف و افول است.»
پنجاه و ششمین نشست امنیتی مونیخ با حضور رهبران بلندپایه ۳۵ کشور جهان و حدود یکصد وزیر خارجه در حال برگزاری است. ده‌ها نفر از رهبران و دیپلمات‌های ارشد جهان از جمله رییس‌جمهور فرانسه، جاستین ترودور نخست‌وزیر کانادا، و دبیرکل ناتو و هیاتی از ایالات متحده در این کنفرانس که هر ساله از سال ۱۹۶۳ برگزار می‌شود، حضور دارند. به اعتقاد ناظران، این کنفرانس درگذشته نیز در مواردی مثل حمله نظامی امریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ صحنه اختلاف و تنش بین اروپا و امریکا بوده است؛ ولی تنش فعلی بین دو سوی اقیانوس اطلس از موارد قبلی شدیدتر است و موضوعات بیشتری را شامل می‌شود.
به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، فرانک والتر اشتاینمایر در سخنرانی افتتاحیه همایش گفت: «روسیه استفاده از نیروی نظامی و تغییر مرزهای اروپا به شیوه خشونت‌آمیز را باری دیگر به یک سیاست بدل کرده است. چین قوانین بین‌المللی را به‌طور دلخواه و فقط زمانی که با منافع آن کشور مغایرت ندارد، می‌پذیرد... و امریکا، نزدیک‌ترین متحد ما با دولت فعلی ایده یک جامعه بین‌المللی را رد می‌کند.»
رییس‌جمهوری آلمان با اشاره به شعار «عظمت را به امریکا بازمی‌گردانیم» که یکی از شعارهای اصلی کارزار انتخاباتی ترامپ است با انتقاد کم‌سابقه از واشنگتن گفته: «عظمت را باز می‌گردانیم حتی اگر هزینه آن را همسایگان و متحدان بپردازند. نتیجه این وضعیت افزایش بی‌اعتمادی، افزایش تسلیحات و کمبود امنیت و حتی رفتن به سوی مسابقه تسلیحات هسته‌ای است.»
رییس‌جمهوری آلمان پس از انتقاد از سه قدرت بزرگ جهانی، به سیاستی که اروپا در این شرایط باید پیش بگیرد اشاره کرد و وظیفه آلمان را «حفظ یک اروپای متحد» برشمرد. او گفته آلمان باید هزینه‌های دفاعی‌اش را برای مشارکت بیشتر در امنیت اروپا و حفظ اتحاد خود با ایالات متحده امریکا افزایش دهد. او همچنین گفته که منافع ایالات متحده امریکا از اروپا به سمت آسیا تغییر جهت پیدا کرده است. اشتاینمایر همچنین با اشاره به پیمان ناتو گفته «تنها با اقدام مشترک می‌توانیم قدرت اقتصادی، توانایی نظامی و نظم سیاسی ضروری برای دفاع از یک نظم جهانی قانونمند داشته باشیم.»
اختلاف درباره پیشرفت یا افول غرب
مایک پمپئو وزیر خارجه امریکا، نیز شنبه پیش از سخنرانی رییس‌جمهوری فرانسه با انتقاد ضمنی از سخنان جنجالی امانوئل ماکرون در نشست دو ماه پیش ناتو که گفته بود این پیمان نظامی دچار مرگ مغزی شده است، گفت: «خوشحالم به اطلاع برسانم که برخی سخنان درخصوص مرگ ائتلاف فراآتلانتیک اغراقی بیش نیست. غرب درحال کسب پیروزی است و امریکا می‌خواهد یک میلیارد دلار برای پروژه‌های انرژی در اروپای شرقی و اروپای مرکزی اختصاص دهد.» وزیر خارجه امریکا همچنین هدایت عملیات نظامی علیه گروه تروریستی داعش در خاورمیانه گفته: «آیا این امریکایی است که جامعه جهانی را رد کند؟»
امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه، اما در واکنش به ادعای وزیر خارجه امریکا مبنی بر پیروزی غرب گفت: «غرب روبه تضعیف و افول است.» ماکرون همچنین از روسیه به عنوان یک چالش اصلی مقابل ناتو انتقاد کرده و گفته مسکو در حال انجام اقدامات بی‌ثبات‌کننده علیه دموکراسی‌های غرب است. رییس‌جمهوری فرانسه گفته: «غرب درحال ضعیف شدن است. امریکا سیاستی از چند سال قبل در پیش گرفته که مربوط به دولت فعلی واشنگتن نیست و طبق این سیاست، امریکا به نوعی درحال تجدید نظر در روابط با اروپا و خروج از این مناسبات است.»
ماکرون با اشاره به اینکه سیاست اروپایی در سال‌های اخیر در خصوص روسیه شکست خورده، تاکید کرده از گفت‌وگوهای فعال‌تر برای حل و فصل اختلافات میان روسیه و غرب حمایت می‌کند. او با ابراز تاسف از تضعیف غرب گفته: «اروپا در حال تبدیل شدن به قاره‌ای است که دیگر به آینده اعتقادی ندارد. اتحادیه اروپا باید بیدار شود و به‌گونه‌ای عمل کند تا از امریکا و چین به‌ویژه در فناوری‌های نوین عقب نماند.»
ماکرون در بخشی دیگر از سخنرانی خود در اجلاس امنیتی مونیخ با بیان اینکه بحران امروز در اروپا، بحران دموکراسی است، گفته: «نکته مهم در سطح اتحادیه اروپا این است که در مورد مسائل حاکمیتی باید سریع‌تر عمل شود و اینکه چگونه می‌توانیم سریع‌تر سرمایه‌گذاری و ابتکار عمل اروپا را توسعه دهیم.»
تشدید تنش‌های چین و امریکا
نشست مونیخ در شرایطی برگزار می‌شود که تنش‌های امریکا و چین نیز دوباره بالا گرفته است؛ به‌طوری که وزیر خارجه چین در حاشیه اجلاس مونیخ به امریکا هشدار داده اگر علیه تدابیر مقابله‌جویانه چین برای مهار ویروس کرونا گامی بردارد، به توافق اولیه تجاری دو کشور لطمه شدیدی وارد خواهد شد.
روزنامه چینی ساوث‌چاینا مورنینگ‌پست به نقل از «وانگ یی» وزیر خارجه چین نوشته: «اگر امریکا گامی بردارد که ضد تلاش‌های چین در مهار کرونا باشد و باعث ضربه خوردن به تجارت و گردشگری و مسافرت‌ها شود آن زمان توافق تجاری دوجانبه نیز آسیب خواهد دید.»
امریکا جزو نخستین کشورهایی بود که ورود اتباع چینی به این کشور را پس از شیوع کرونا محدود کرد و همین باعث شد تا پکن هم حاضر به پذیرش درخواست کمک‌های این کشور نشود. «وانگ یی» آشکارا از امریکا انتقاد کرده و گفته: «اکنون امریکا یک مشکل بالقوه ایجاد کرده است و از سفرها بین چین و امریکا جلوگیری می‌کند و این طبیعتا پیامدها و مشکلاتی برای اجرای توافق اولیه تجاری دو طرف به وجود می‌آورد. این تدابیر محدودیتی تجاری و مسافرتی امریکا غیرضروری است.»
