بار کاهش گازهای گلخانه‌ای جهان بر دوش اقتصادهای بزرگ
گروه انرژی|
سال 2019 تجربه نسبتا موفقی در جهان برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مربوط به انرژی بود. در این سال میزان انتشار گاز کربن دی‌اکسید مربوط به انرژی، حدود 33 گیگاتون کاهش پیدا کرد؛ این در حالی بود که دو سال پیش از آن روند انتشار این گاز افزایشی بوده است.
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی به بررسی وضعیت انتشار گازهای گلخانه‌ای مربوط به بخش انرژی در سال گذشته میلادی پرداخته است. در این گزارش ضمن اشاره به کاهش انتشار گاز کربن دی‌اکسید در سال 2019 عنوان شده این میزان کاهش عمدتا ناشی از بخش برق در کشورهای توسعه یافته بوده که ناشی از گسترش منابع تجدیدپذیر و تغییر تامین سوخت از زغال‌سنگ به گازهای طبیعی و تولید انرژی هسته‌ای بیشتر است.
این گزارش حاکی از آن است که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصرف زغال سنگ در سال 2019 حدود 200 میلیون تن (معادل 1.3 درصد) نسبت به سال 2018 کاهش یافته است. براین اساس سهم کشورهای توسعه یافته از کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای حدود 85 درصد بوده که عمدتا مربوط به حوزه تامین برق بوده است. در این میان به نقش آب و هوای معتدل در برخی اقتصادهای بزرگ دنیا در سال گذشته میلادی نسبت به سال 2018 نیز اشاره شده که این عامل موجب کاهش حدود 150 تنی تولید گازهای گلخانه‌ای در سال 2019 شد. عامل دیگری که آژانس بین‌المللی انرژی به آن اشاره می‌کند؛ رشد ضعیف اقتصاد جهانی در سال گذشته بوده که این امر در کنار تعدیل انتشار گازهای گلخانه‌ای در اقتصادهای بزرگ و نوظهوری همچون هند، موجب تحقق این امر شده است. اما همان‌طور که اشاره شد، بخش برق بیشترین سهم را در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال گذشته میلادی داشته است. برآوردهای منتشر شده حاکی از آن است که انتشار گازهای گلخانه‌ای بخش برق جهانی در مدت زمان یاد شده حدود 170 تن
(معادل 1.2درصد) کاهش یافته است. درخصوص تاثیر رشد اقتصادی نیز تاکید می‌شود که در سال 2019 میزان رشد اقتصادی کشورهای پیشرفته به‌طور متوسط 1.7 درصد بود، در عین حال کل انتشار گاز کربن دی‌اکسید مربوط به انرژی این کشورها معادل 3.2 درصد کاهش یافته است. طبق این گزارش با رشد منابع تجدیدپذیر، روند تغییر الگوی سوخت از زغال‌سنگ به گاز، رشد استفاده از انرژی هسته‌ای و کاهش تقاضای برق، با کاهش 15 درصدی استفاده از زغال‌سنگ در کشورهای توسعه یافته و همچنین رشد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تولید برق همراه بوده است. در این میان استفاده از انرژی باد با 12 درصد، سهم قابل ملاحظه‌ای در افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر داشته است. اما بیشترین سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از کل تولید برق متعلق به انرژی خورشیدی بوده که حدود 28 درصد بوده است.
علاوه بر اینها استفاده از انرژی هسته‌ای نیز در برخی اقتصادهای توسعه یافته سهم بسزایی در تولید انرژی داشته است که از آن جمله می‌توان به ژاپن و کره جنوبی اشاره کرد که این روند در این کشورها از انتشار حدود 50 تن گازهای گلخانه‌ای جلوگیری کرده است. آن‌طور که آژانس بین‌المللی انرژی گزارش داده است؛ ایالات متحده بیشترین سهم را در میان کشورهای توسعه یافته در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای طی سال 2019 داشته که این میزان برابر با 140 تن (معادل 2.9 درصد) بوده است. ایالات متحده در سال گذشته میلادی استفاده از زغال‌سنگ برای تولید برق را حدود 15 درصد کاهش داده است. براین اساس سهم گاز در تولید برق این کشور به حدود 37 درصد رسیده است. در عین حال به دلیل آب و هوای معتدل‌تر این کشور در سال گذشته میلادی، میزان تقاضای برق به‌طور متوسط کاهش یافت.
اما میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با انرژی در اتحادیه اروپا، از جمله انگلستان نیز در سال 2019 حدود 160 تن (معادل 5 درصد) کاهش یافته است. این گزارش حاکی از آن است که بخش برق روند کاهشی را در تولید گازهای گلخانه‌ای تجربه می‌کند. میزان تولید نیروگاه‌های زغال‌سنگ اتحادیه اروپا در سال 2019 بیش از 25 درصد کاهش یافته، در همین حال تولید برق از طریق گاز نیز نزدیک به 15 درصد افزایش یافته است.
رشد سهم آسیا در تولید گازهای گلخانه‌ای
آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش خود تاکید دارد که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در خارج از محدوده کشورهای پیشرفته اقتصادی طی سال 2019، نزدیک به 400 تن در سال رشد داشته است و تقریباً 80 درصد از این میزان مربوط به اقتصادهای آسیایی بوده است.
در این میان، تقاضای زغال سنگ در میان کشورهای آسیا به روند رو به رشد خود ادامه داده و بیش از 50 درصد مصرف انرژی در این منطقه را شامل می‌شود. براین اساس آسیا مسوولیت حدود 10 گرم تولید گازهای گلخانه‌ای را بر عهده دارد. طی سال گذشته میلادی، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در چین افزایش یافته اما میزان رشد آن کندتر از روند رشد اقتصادی این کشور بوده و تولید این گازها نیز عمدتا از منابع کم‌کربن برق حاصل شده است. با همه اینها، منابع تجدیدپذیر در چین رو به گسترش است و سال 2019 نیز اولین سال بهره‌برداری از هفت راکتور هسته‌ای بزرگ در این کشور بوده است. رشد انتشار گازهای گلخانه‌ای در هند نیز طی سال 2019 متوسط بوده است، به‌طوری که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای از بخش برق اندکی کاهش یافته زیرا تقاضای برق به‌طور گسترده‌ای پایدار بوده و رشد منابع تجدیدپذیر قوی، موجب شده که تولید برق از زغال سنگ برای اولین‌بار از سال 1973 تاکنون، در این کشور کاهش پیدا کند. از سوی دیگر، تولید گازهای گلخانه‌ای در جنوب شرقی آسیا به‌شدت رو به افزایش گذاشته که مهم‌ترین عامل آن افزایش تقاضا برای زغال‌سنگ بوده است.
