جزییات رونمایی از ابزار فروش تعهدی در بورس

ابزار فروش تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران با حضور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار و مدیرعامل شرکت بورس اوراق بهادار تهران روز یکشنبه ۴ اسفندماه رونمایی می‌شود. به گزارش آنا، علی صحرایی مدیرعامل بورس تهران درباره راه‌اندازی فروش تعهدی اعلام کرده بود: این معاملات محدود و تنها در پنج نماد در بورس تهران شروع می‌شود و مکانیسم‌های کنترلی پیش‌بینی شده و بر این اساس در حد ۰.۵ درصد نسبت به آخرین قیمت، امکان فروش تعهدی وجود دارد. راه‌اندازی فروش تعهدی یا فروش استقراضی یکی از ابزارهایی است که در حالت متعارف به دو منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد: ۱- عایدی گرفتن از بازار منفی؛ ۲- ثابت نگه‌داشتن قیمت یا قفل کردن روی آن. فردی که دارای موقعیت مالکیت عینی یا Long است، در صورت افزایش قیمت از عایدی برخوردار می‌شود؛ اما در سوی دیگر، فردی که سهم در اختیار ندارد و تصور وی بر این است که قیمت سهم کاهش خواهد یافت، اقدام به استقراض سهم می‌کند و با فروش سهم در بازار، پس از پایین آمدن اقدام به خرید سهم و باز پس دادن قرض می‌کند. در این حالت قرض‌گیرنده با فروش سهم به قیمت بالاتر و خرید سهم به قیمت پایین‌تر، سود کسب می‌کند. در حالت دیگر نیز، فردی که سهمی در اختیار دارد که قیمت آن را ارزنده می‌پندارد و تمایل به حفظ همین قیمت فعلی در کنار حفظ مالکیت سهم دارد، تعداد مشابه سهمی که در اختیار دارد را به صورت استقراضی می‌فروشد. در این حالت سهامدار خود را در مقابل بالا یا پایین آمدن قیمت پوشش داده است.

این فرآیند معمولاً از طریق کارگزاری‌ها با انعقاد قراردادی به عنوان قرارداد مارجین و افتتاح حساب مارجین مدیریت می‌شود. با افتتاح حساب مارجین، کارگزار دو نوع اعتبار در اختیار مشتری قرار می‌دهد: اعتبار به شکل وام نقدی و اعتبار به شکل سهام؛ که یکی خرید اعتباری و دیگری فروش استقراضی (و همچنین وام به شکل سهمی) هستند. لذا خرید اعتباری و فروش استقراضی را می‌توان دو روی یک سکه مفروض دانست.

پیش از این حسن امیری نیز با بیان اینکه فروش تعهدی یکی از ابزارهایی است که در بازارهای مختلف تحت عنوان short sell مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفته بود: این ابزاری است که تاکنون در بازار سرمایه ایران به دلیل ملاحظات فقهی عملیاتی نشده بود. با توجه به مصوبه‌ای که کمیته فقهی داده است سازوکار مربوط به این موضوع از طریق وکالت فراهم شده است و می‌توان این سازوکار را در بازار سرمایه عملیاتی کرد.

وی در مورد تأثیر فروش تعهدی بر بازار سرمایه توضیح داد: در بازار سرمایه پیش‌بینی‌های مختلفی درمورد افزایش یا کاهش یک سهم خاص وجود دارد و افراد مختلف با نگاه‌های متفاوت می‌توانند موقعیت بگیرند. با راه‌اندازی فروش تعهدی یک سهام‌دار می‌تواند آپشن خرید را انتخاب کند، یک سهام‌دار آپشن فروش و یکی دیگر هم آپشن فروش تعهدی.

نایب‌رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: با راه‌اندازی فروش تعهدی کلکسیون ابزارها کامل شد و اینکه یک نفر می‌خواهد از این ابزار استفاده کند یا خیر به خودش مربوط است. مهم این است که سازوکار چنین ابزاری فراهم شده است. امیری درمورد اینکه گفته می‌شود راه‌اندازی فروش تعهدی باعث ریزش بازار می‌شود نیز توضیح داد: این موضوع به ریزش بازار ربطی ندارد و کسی که می‌گوید باعث ریزش بازار می‌شود به دلیل عدم شناخت این ابزار است.