لرستان در اضطراب سیل

ریحانه جاویدی|

کمتر از 11 ماه از سیل فروردین ماه امسال در لرستان نگذشته است که بار دیگر وقوع سیل در اواخر سال مردم لرستان را مضطرب کرد. هنوز خسارت ۱۱ هزار میلیارد تومانی که سیل نوروزی در این استان به جا گذاشت ترمیم نشده و کارشناسان پیش بینی کرده‌اند سیل اسفندماه هم دست کمی از سیل ابتدای سال ندارد. حالا رودخانه خرم‌آباد درحال لبریز شدن است، آب و برق 37 روستای این استان قطع بوده و مسیرارتباطی هم در بخش‌هایی از لرستان از جمله 15 روستای شهر معمولان، مسدود شده اما این وضعیت درحالی است که از چند روز پیش هشدارهای سازمان هواشناسی درباره سیل در استان‌های زاگرس‌نشین به خصوص در لرستان شروع شد و همچنان بارش‌ها در زاگرس مرکزی ادامه دارد. با این وجود درحالی که سیل همچنان می‌تازد، مسوولان سازمان مدیریت بحران کشور به دنبال نامه‌نگاری با سازمان برنامه و بودجه هستند تا شاید نیازمندی‌های مالی و مدیریت وضعیت اضطراری وقوع سیل و آبگرفتگی در استان‌های ایلام و لرستان تامین مالی شود اما سیل منتظر تامین مالی نیست، راه ارتباطی روستاها یکی پس از دیگری قطع شده، مردم در کمپ‌های اسکان اضطراری ساکن شدند و زیرساخت‌های لرستان در آب غرق می‌شود. با این وجود آن طور که فعالان اجتماعی و محیط‌زیست این استان می‌گویند، بسیاری از پل‌ها و تاسیساتی که بعد از سیل تخریب‌گر فروردین ماه ساخته شدند، با بارش‌های اخیر از بین رفتند از جمله پل روستای «چم‌باغ» که به تازگی افتتاح شد اما با نخستین‌بارش شدید از پا درآمد.

   پل‌های تازه تاسیس در لرستان خراب شدند

اگرچه اخباری از بالاآمدن آب در حاشیه رودخانه‌های کشکان و خرم‌آباد در فضای مجازی دست به دست می‌چرخد اما تاکنون هیچ منبع رسمی خبری مبنی‌بر خسارات جانی اعلام نکرده است با این وجود آن‌طور که رییس مدیریت بحران استان لرستان می‌گوید، سیل اخیر به زیرساخت‌های جاده‌ای، آب، برق و گاز مناطق شهری و روستایی خسارت وارد کرد و آب و برق 37 روستا قطع شده است.

غلامرضا آقامیرزایی درباره آخرین وضعیت سیل در استان لرستان، به «تعادل» گفت: در شرایط فعلی، بارش‌ها به حداقل رسیده و به این ترتیب کار ارزیابی و برآورد خسارت‌ها شروع می‌شود، در اکثر شهرها، جاده‌ها و زیرساخت‌های جاده‌ای از قبیل تاسیسات آب، برق و گاز خسارت‌هایی داشتیم اما براساس اخطارهای هواشناسی در ساعات آینده مورد حادی نخواهیم داشت، او ضمن ادامه آمادگی کمک‌رسانی به روستاهایی که مسیر ارتباطی آنها قطع شده در الیگودرز، دورود، خرم‌آباد، سلسله، دلفان و پلدختر ادامه دارد.

او افزود: بیشتر خسارت‌های وارد شده مربوط به زیرساخت‌ها و جاده‌های مواصلاتی و در داخل شهرهاست، به خصوص در شهرهای نورآباد و پلدختر در شب گذشته شدت بارش زیاد بود و مقداری آب وارد شهر نورآباد شد و خسارت‌هایی جزئی به بار آمده که آنها را رصد می‌کنیم. با این حال تاکنون هیچگونه تلفات جانی در پی سیلاب اخیر به ما گزارش نشده است.

اظهارات آقامیرزایی درحالی است که رضا ساکی، فعال اجتماعی و محیط‌زیست لرستان وضعیت شهر نورآباد را اضطراری دانسته و درباره وضعیت سیل در این استان به «تعادل» گفت: به دنبال بارش‌های اخیر آنچه مانند تمام سیل‌های دیگر شاهد بودیم از بین رفتن پل‌های مسیر دسترسی به روستاها است. اکنون پل‌هایی که خرپاهای فلزی داشتند در منطقه معمولان و پلدختر خراب شدند و نکته قابل توجه این است که بسیاری از این پل‌ها از جمله پل روستای «چم‌باغ» بعد از سیل نوروز 98 ساخته شد اما در بارندگی و سیل شب گذشته تخریب شدند و روستاهای متعددی در این منطقه دسترسی خود به شهر را از دست داده‌اند، بنابراین اینکه اکنون مسوولان استان اعلام کنند، خسارت جانی و مالی نداشتیم، اظهارنظر زودهنگام است.

ساکی افزود: در نورآباد وضعیت اضطراری است و آب وارد خانه‌های مردم شده اما باز هم باید تاکید کنم که این مناطقی که اکنون بیشترین خسارت را متحمل شدند همان مناطقی هستند که در سیل نورود هم خسارت دیده و دچار آب‌گرفتگی شده بودند. بخشی از وضعیت فعلی به این موضوع برمی‌گردد که به‌دلیل کمبود بودجه به جای آنکه بعد از سیل نوروز 98، مسیرها و پل‌های تخریب شده اصولی و درست ساخته شوند، فقط ساخته شدند تا رفع نیاز انجام شده باشد. بنابراین وقتی برای ساخت اصولی یک پل به هزارمیلیارد تومان بودجه نیاز است اما با 100 میلیون تومان پل بازسازی می‌شود، دور از ذهن نیست که با نخستین‌بارش شدید خراب شود و از سوی دیگر بر عملکرد پیمانکارها هم هیچ نظارتی وجود ندارد. به هر حال در نورآباد باید منتظر خرابی‌های بسیاری باشیم اما با وجود تمام هشدارها از چند روز قبل همچنین تجربه نوروز امسال هیچ کمپ اسکان اضطراری پیش‌بینی نشده است.

این فعال محیط‌زیست لرستانی مشکل اساسی در استان لرستان هنگام وقوع سیل را جایگزین نداشتن مسیرهای دسترس و محورهای مواصلاتی دانسته و بیان کرد: آنچه خسارت سیل در لرستان را بالا می‌برد و امدادرسانی را با مشکل رو به رو می‌کند، نبود جایگزین برای مسیرهای دسترسی است. جغرافیای لرستان به گونه‌ای است که یک سمت کوهستان بوده و طرف دیگر روستاها قرار دارند و این میان جاده گذر می‌کند که اگر این جاده بر اثر سیل بشکند هیچ مسیر جایگزینی برای آن نیست و سبب می‌شود مردم در روستا محصور شوند.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که ما در لرستان مشکل تعرض به حریم سیلابی رودخانه‌ها را داریم یعنی در محدوده رودخانه ساخت و ساز انجام شده است، مخصوصا رودخانه کشکان و خرم‌آباد در چنین شرایطی که بارندگی زیاد است رود به مسیر خروشان خود باز می‌گردد اما ما در این مناطق خانه ساختیم، تاسیسات شهری را قرار دادیم و بعد از خسارت صحبت می‌کنیم در واقع در این شرایط سیل باعث خسارت نشده بلکه بی‌توجهی سیستم شهرسازی و مدیریتی ما به حریم رودخانه و دادن مجوز ساخت و ساز در این محدود، باعث می‌شود که میزان خسارت بالا رود.

  نامه‌نگاری مدیریت بحران با برنامه و بودجه برای کمک مالی

با وجود اینکه سیل به زیرساخت‌های استان لرستان خسارت زده و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن دارد که بارش‌ها بیشتر هم می‌شود، روز گذشته رییس سازمان مدیریت بحران کشور از ارسال سه نامه پیشنهاد تامین نیازمندی‌های مالی و مدیریت وضعیت اضطراری وقوع سیل و آبگرفتگی در استان‌های ایلام و لرستان و تامین نیازمندی‌های مالی و مدیریت شرایط اضطراری و اسکان افراد خسارت دیده از زلزله استان آذربایجان غربی خبر داد. اسماعیل نجار درباره این موضوع روز گذشته به ایرنا گفت: در نامه اول از رییس سازمان برنامه و بودجه کشور در خواست شد که دستور دهند بنا به ضرورت و به منظور تامین نیازمندی‌های مالی و مدیریت وضعیت اضطراری در استان ایلام به استناد بند (م) ماده ۲۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (مصوب اسفند ۹3) به فوریت نسبت به طرح و اختصاص ‌مبلغ یکصد (۱۰۰) میلیارد ریال اعتبار به‌صورت هزینه‌ای در قالب تنخواه در اختیار ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران قرار گیرد تا با رعایت ضوابط و مقررات و با نظارت سازمان مدیریت بحران کشور هزینه شود.

او افزود: نامه دوم درپی وقوع زمین لرزه در شهرستان خوی استان آذربایجان غربی، خساراتی به اماکن مسکونی و تأسیسات زیربنایی آن استان وارد کرد، تنظیم شد و در نامه سوم نیز که با توجه به بارندگی شدید و وقوع سیل در برخی ازمناطق استان لرستان، تنظیم شد از معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور درخواست شد که دستور دهند بنا به ضرورت و به منظور تامین نیازمندی‌های مالی و مدیریت شرایط اضطراری، به استناد بند (م) ماده ۲۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (مصوب اسفند ۹۳)، به فوریت نسبت به طرح و اختصاص ‌مبلغ یکصد (۱۰۰) میلیارد ریال اعتبار هزینه‌ای درقالب تنخواه و مبلغ دویست (۲۰۰) میلیارد ریال اعتبار تملک دارایی‌های سرمایه‌ای، در هیات وزیران اقدام لازم معمول و پس از تصویب در اختیار ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران آن استان قرارگیرد تا با رعایت ضوابط و مقررات و با نظارت سازمان مدیریت بحران کشور هزینه شود.

  از پیش‌بینی کارشناسان

تا اظهارات مسوولان شهرستان‌ها

اظهارات ساکی در حالی است که کارشناسان هواشناسی کانون بحرانی سیل را بین رودخانه‌های حوزه کشکان و تیره دورود محتمل دانسته‌اند. که بر اساس اظهارات آنها، پیش‌بینی می‌شود که دبی سیلابی رودخانه کشکان بین ۲هزارو ۸۰۰ تا چهارهزارو ۷۵۰ متر مکعب در ثانیه، دبی سیلابی رودخانه تیره بین ۵۸۶ تا ۸۶۳ مترمکعب در ثانیه، ماربره بین ۵۰۴ تا ۷۴۴ مترمکعب در ثانیه باشد.همچنین دبی رودخانه مادیان رود بین ۳۸۰ تا ۵۰۴ مترمکعب در ثانیه، چولهول بین ۳۷۰ تا ۶۰۰ مترمکعب در ثانیه و رودخانه خرم‌آباد در محدوده خیابان علوی بین ۳۰۰ تا ۵۴۰ متر مکعب در ثانیه افزایش یابد. از همین رو جعفر طولابی، فرماندار خرم آباد معتقد است ۵۰ روستای شهرستان در معرض خطر سامانه بارشی جدید و ۲۰ روستا نیز در خطر رانش زمین هستند.

حشمت بهمنی، فرماندار دلفان هم بر این موضوع تاکید کرد که ذوب برف‌ها به وخامت سیل اخیر اضافه کرده است. او درباره این موضوع بیان کرد: حجم بالای بارندگی در دلفان و ذوب برف‌ها انبوهی از رواناب به سمت شهر را سرازیر کرد که به دنبال این وضعیت ۲ هزار نفر از ساکنان حاشیه رودخانه در شهر و روستاها جابه‌جا شده‌اند. همچنین ۳ دهنه پل بزرگ در شهرستان تخریب شده است که شامل پل بزرگ نورآباد به منطقه امامزاده ابراهیم یا بابابزرگ، پل منطقه میرزاآباد و یک پل دیگر که ۱۰ روستا را به شهر وصل می‌کند، می‌شود. از سوی دیگر یکی از اعضای شورای شهر معمولان هم با اشاره به اینکه براثر بارندگی‌های شدید گاز این شهر قطع است، از نیاز ضروری اهالی منطقه به وسایل گرمایشی خبر داد. سعید کوشکی با بیان این موضوع که به دلیل زیر آب رفتن پل کلهر راه ارتباطی 15 روستای منطقه با شهر معمولان قطع شده است، درباره آخرین وضعیت شهر معمولان در پی بارندگی‌های شدید اخیر گفت: در حال حاضر اساسی‌ترین مشکل این شهرستان قطعی گاز این شهر است و مردم با کمبود وسایل گرمایشی مواجه هستند.