افزایش آمار چک‌های برگشتی در کشور
سهم 59 درصدی چک رمزدار از وصول چک
گروه بانک و بیمه|محسن شمشیری|
۸ میلیون و ۵۷۴ هزار فقره چک در دی ماه ١٣٩٨ در کل کشور وصول شد که از این تعداد حدود ۷ میلیون و ۷۳۱ هزار فقره عادی و بالغ بر ٨٤٣ هزار فقره رمزدار بوده است. بر این اساس در کل کشور ۹۰.۲ درصد از کل تعداد چک‌های وصولی، عادی و ۹.۸ درصد رمزدار بوده است. در ماه مورد بررسی در کل کشور بالغ بر ٢٤٠٧ هزار میلیارد ریال چک وصول شد که بالغ بر ٩٩٣ هزار میلیارد ریال چک عادی و بالغ بر ١٤١٤ هزار میلیارد ریال چک رمزدار است. به عبارتی در کل کشور ۴۱.۳ درصد از کل ارزش چک‌های وصولی، عادی و ۵۸.۷ درصد رمزدار بوده است.
رشد برگشتی‌ها
حدود ٦٩٤ هزار فقره چک به ارزشی حدود ١١٢ هـزار میلیارد ریال در دی ماه ١٣٩٨ در کل کشور برگشت داده شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۳.۹ درصد و ۷.۷ درصد افزایش نشان می‌دهد. بدین‌ترتیب از کل تعـداد و مبلـغ چک‌های مبادله شده در دی‌ماه ١٣٩٨ به ترتیب ۸.۲ درصد و ۱۰.۱ درصد برگشت داده شده است.
به گزارش تعادل، درصد تعداد و مبلغ چک‌های برگشت داده شده در آذرماه ١٣٩٨ به ترتیب معادل ۸.۳ درصد و ۱۰.۵ درصد و در دی ماه سال ١٣٩٧ به ترتیب برابر ۱۰.۶ درصد و ۱۱.۹ درصد بوده است. در ماه مورد گزارش در استان تهران بالغ بر ٢٠٥ هزار فقره چک به ارزشی بـیش از ٥٠ هزار میلیارد ریال برگشت داده شد که از نظر تعداد ۷.۴ درصد و از نظر ارزش ۸.۸ درصد از کل چک‌های مبادله‌ای برگشت داده شده است.
در ماه مذکور در بین سایر استان‌های کشور، بیشترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای در استان، به ترتیب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۱۵.۲ درصد)، چهارمحال و بختیاری (۱۲.۲ درصد) وکردستان و لرسـتان (هرکـدام ۱۱.۷ درصـد) اختصـاص یافتـه اسـت و در ماه مورد بررسی در بین سایر استان‌های کشور، بیشترین نسبت ارزش چک‌هـای برگشتی بـه کل ارزش چک‌هـای مبادلـه شده در استان به ترتیب به استان‌های کرمانشاه (۱۹.۸ درصـد)، کرمان (۱۷.۳ درصـد) و خراسان جنوبی (۱۶.۶ درصد) اختصـاص یافته است و استان‌های ایلام (۶.۸ درصد)، البرز (۸.۳ درصد) و گیلان (۸.۵ درصد) کمترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
چک‌های برگشتی به تفکیک علل
بالغ بر ٦٦٦ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ١٠٥ هزار میلیارد ریال در دی ماه ١٣٩٨ در کل کشور به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در کل کشور از نظر تعداد ۹۶.۱ درصد و از نظر ارزش ۹۴.۱ درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
در ماه مورد بررسی در استان تهران حدود ١٩٤ هزار فقره چک به ارزشی حدود ٤٦ هزار میلیارد ریال به دلایل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است. در واقع در استان تهران از نظر تعداد ۹۴.۴ درصد و از نظر مبلغ ۹۱.۵ درصد از کل چک‌های برگشتی به دلایل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
براساس تازه‌ترین آمار بانک مرکزی بالغ بر ۸ میلیون و ۴۰۰ فقره چک به ارزشی حدود ١١٠٥ هزار میلیارد ریال در دی ماه ١٣٩٨ در کل کشور مبادله شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۴.۸ درصد و ۱۲.۴ درصد افزایش نشان می‌دهد. در ماه مورد گزارش در استان تهران حدود ٢ میلیون و ۸۰۰ هزار فقره چک به ارزشی حدود ٥٦٨ هزار میلیارد ریال مبادله شد.
۵۱ درصد از تعداد چک‌های مبادله‌ای کل کشور در دی ماه ۹۸ در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی مبادله شده است که به ترتیب با ۳۲.۷ درصد، ۱۰.۳ درصد و ٨ درصد بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند. همچنین ۶۴.۱ درصد از ارزش چک‌های فوق در سه استان تهران (۵۱.۴ درصد)، اصفهان (۶.۵ درصد) و خراسان رضوی (۶.۲ درصد) مبادله شده است که بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند.
وصول ٨٤٣ هزار فقره چک رمزدار در کشور
براساس تازه‌ترین آمار بانک مرکزی، بالغ بر ٨٤٣ هزار فقره چک رمزدار به ارزشی بالغ بر ١٤١٤ هزار میلیارد ریال در دی ماه ١٣٩٨ در کل کشور وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۴.۳ درصد و ١٥ درصد افزایش داشته است. در ماه مورد بررسی در استان تهران ٢٤٨ هزار فقره چک رمزدار به ارزشی حدود ٨٠٨ هزار میلیارد ریال وصول شد.
در ماه مذکور ۴۶.۲ درصد از تعداد چک‌های رمزدار وصولی در سه استان تهران (۲۹.۴ درصد)، خراسان رضوی (۸.۵ درصد) و اصفهان (۸.۳ درصد) وصول شده است که بیشترین سهم را در مقایسه با سایر استان‌ها دارا بوده‌اند. همچنین ۶۷.۷ درصد از ارزش چک‌های فوق در استان‌های تهران (۵۷.۱ درصد)، اصفهان (۵.۵ درصد) و خراسان رضوی (۵.۱ درصد) وصول شده است.
چک‌های وصولی
بالغ بر ٧ میلیون و ۷۰۰ هزار فقره چک به ارزشی بـیش از ٩٩٣ هـزار میلیارد ریال در دی ماه ١٣٩٨ در کل کشور وصول شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب ۴.۹ درصد و ۱۲.۹ درصد افزایش نشان می‌دهد. از کل تعداد و مبلغ چک‌های مبادله شده در ماه مذکور به ترتیب ۹۱.۸ درصد و ۸۹.۹ درصد وصول شده است.
درصد تعداد و مبلغ چک‌های وصول شده در آذرماه ١٣٩٨ به ترتیب معادل ۹۱.۷ درصد و ۸۹.۵ درصد و در دی ماه ١٣٩٧ به ترتیب برابر ۸۹.۴ درصد و ۸۸.۱ درصد بوده است.
حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر ٥١٧ هزار میلیارد ریال در دی ماه ١٣٩٨ در استان تهران وصول شد که از نظر تعداد ۹۲.۶ درصد و از نظر ارزش ۹۱.۲ درصد از کل چک‌های مبادله‌ای وصول شده است. در ماه مذکور در بین سایر استان‌های کشور، بیشترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله‌ای در استان، به ترتیب به استان‌های گـیلان (۹۳.۵ درصد)، یزد (٩٣ درصد) و البرز (۹۲.۷ درصد) اختصاص یافته است و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۸۴.۸ درصد)، چهارمحال و بختیاری (۸۷.۸ درصد) وکردستان و لرستان (هرکدام ۸۸.۳ درصد) پایین‌ترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
در ماه مورد بررسی در بین سایر استان‌های کشور، بیشترین نسبت ارزش چک‌های وصولی به کل ارزش چک‌های مبادله‌ای در استان به ترتیب به استان‌های ایلام (۹۳.۲ درصد)، البرز (۹۱.۷ درصد) و گیلان (۹۱.۵ درصد) اختصاص یافته است و استان‌های کرمانشاه (۸۰.۲ درصد)، کرمان (۸۲.۷ درصد) و خراسان جنوبی (۸۳.۴ درصد) کمترین نسبت ارزش چک‌های وصولی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.
درحالی که چهار استان صنعتی تهران، اصفهان، خراسان رضوی و یزد ۵۷.۷ درصد تعداد چک‌های برگشتی را به خود اختصاص می‌دهند، اما از نظر نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های صادره، استان‌های کمترتوسعه یافته‌ای مانند کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری در رتبه‌های بالاتری قرار دارند.
در ماه‌های اخیر شدت رشد چک‌های برگشتی به دلیل اعمال مقررات سختگیرانه مرتبط با قانون چک، کاهش یافته است. کارشناسان معتقد هستند با توجه به شرایط نامطلوب اقتصادی در ماه‌های گذشته در صورت نبود این مقررات سختگیرانه، شاهد رشد چشمگیر این چک‌ها و به تبع آن، افزایش پرونده‌های حقوقی و کیفری در محاکم قضایی بودیم.بررسی آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد حدود ٦٩٤ هزار فقره چک به ارزش حدود ١١٢ هـزار میلیارد ریال در دی ماه ١٣٩٨ در کل کشور برگشت خورده‌اند.بر این اساس، ۸.۲ درصد از تعداد و ۱۰.۱ درصد از مبلغ چک‌های صادره، برگشت خورده است.٦٦٦ هزار فقره چک به ارزش حدود ١٠٥ هزار میلیارد ریال به دلیل کسری یا فقدان موجودی برگشت داده شده است.
چهار استان تهران، اصفهان، خراسان رضوی و یزد ۵۷.۷ درصد از تعداد چک‌های مبادله‌ای کل کشور در دی‌ماه ۹۸ را به خود اختصاص داده‌اند.
در استان تهران حدود ٢ میلیون و ۷۵۸ هزار فقره چک به ارزشی حدود ۵۶.۷ هزار میلیارد تومان مبادله شد که معادل ۳۲.۷ درصد کل چک‌های مبادله‌ای است.
پس از آن، استان اصفهان با ۸۷۱ هزار چک (۱۰.۳ درصد) به ارزش هفت هزار و ۱۸۵ میلیارد تومان، خراسان رضوی با ۶۷۵ هزار چک (۸ درصد) به ارزش ۶ هزار و ۸۲۴ میلیارد تومان و یزد با ۵۶۶ هزار چک مبادله‌ای (۶.۷ درصد) به ارزش سه هزار و ۴۰ میلیارد تومان قرار دارند.
کمترین شمار چک‌های مبادله‌ای صادر شده نیز در اختیار استان کهگیلویه و بویراحمد با چهار هزار چک به ارزش حدود۴۰ میلیارد تومان قرار دارد. پس از کهگیلویه و بویراحمد، کمترین میزان چک‌های مبادله‌ای به استان‌های ایلام با چهار و ۴۰۰ چک به ارزش ۵۲.۹ میلیارد تومان، خراسان شمالی با ۱۹ هزار و ۸۰۰ چک به ارزش ۲۲۹.۹ میلیارد تومان، سیستان و بلوچستان با ۲۲ هزار و ۸۰۰ چک به ارزش ۲۷۶ میلیارد تومان و لرستان با ۲۹ هزار و ۹۰۰ چک به ارزش ۳۱۰ میلیارد تومان تعلق دارد.
استان تهران در دی ماه به تنهایی ۲۹.۶ درصد شمار و ۴۵ درصد ارزش چک‌های برگشتی کشور را به خود اختصاص داده است. در دوره مورد بررسی، ٢٠٥ هزار فقره چک به ارزش بـیش از ٥٠ هزار میلیارد ریال برگشت داده شد که نشان می‌دهد ۷.۴ درصد تعداد و معادل۸.۸ درصد ارزش چک‌های مبادله‌ای تهرانی‌ها برگشت خورده است. پس از تهران، استان‌های اصفهان با ۱۱درصد تعداد و ۷.۴ درصد ارزش، خراسان رضوی با ۷.۷ درصد تعداد و ۷.۶ درصد ارزش چک‌های برگشتی در رده بعدی قرار دارند.
البته در دوره مورد بررسی، بیشترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد (۱۵.۲ درصد)، چهارمحال و بختیاری (۱۲.۲ درصد) تعلق دارد.در رده‌های بعدی، استان‌های کردستان با ۱۱.۷درصد و لرسـتان با ۱۱.۷ درصد اختصـاص دارد.
کمترین میزان چک برگشتی نیز به ایلام با یک‌دهم درصد (۴۰۰ چک) تعلق دارد.پس از آن استان‌های کهگیلویه و بویراحمد با یک‌دهم درصد (۶۰۰ چک)، خراسان شمالی با سه‌دهم درصد (۲ هزار و ۳۰۰ چک)، سیستان و بلوچستان با سه‌دهم درصد (۲ هزار و ۳۰۰ چک) و لرستان با پنج‌دهم درصد (سه هزار و ۵۰۰ چک) قرار دارند.
