دردسرهای اینترنت رایگان آقای وزیر
گروه دانش و فن
شیوع کرونا در کشور، افراد را به قرنطینه اختیاری در خانه تشویق کرده و افزایش ۴۰ درصدی مصرف دیتای کشور در مدت یک هفته، اتفاقی که اپراتورها خود را برای آن آماده نکرده بودند، منجر به کاهش کیفیت اینترنت شد. از طرفی بسیاری از کاربران خواستار امکاناتی از جمله اینترنت رایگان برای گذراندن این اوقات در منازل بودند؛ موضوعی که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با آن موافقت کرد و از ارایه ۱۰۰ گیگ اینترنت رایگان ثابت خبر داد و مقرر شد از تاریخ 18 اسفند تا پایان سال، اپراتورهای ارایه‌دهنده خدمات ثابت، این اینترنت رایگان 100 گیگابایتی را در اختیار مشترکان خود قرار دهند. پیش از این نیز زمانی که اعلام شد مراکز آموزشی تعطیل هستند، وزیر ارتباطات از صحبت با مدیران تلویزیون‌های اینترنتی خبر داد برای اینکه پخش مخصوص به کودکان و در برخی از آنها تمامی فیلم‌ها و سریال‌ها رایگان شود، در حالی که ترافیک مصرفی این تلویزیون‌ها نیز نیم‌بها محاسبه خواهد شد.
از طرفی مقرر شده بود با فعال شدن بسته‌های رایگان اینترنت تا پایان سال، بسته‌های فعلی که مشترکان از آنها استفاده می‌کنند، تمدید و به سال دیگر منتقل شود. با وجود این در حالی که در حال حاضر اپراتورها این بسته‌های اینترنتی را برای مشترکان خود فعال کرده‌اند، برخی اپراتورها کارشکنی کرده و اولویت را به مصرف بسته‌های فعال کاربران داده‌اند و برخی دیگر در پیام فعال‌سازی اینترنت رایگان، به بسته‌های فعلی مشترکان هیچ اشاره‌ای نکرده‌اند. همچنین یکی دیگر از مواردی که برای کاربران سوال ایجاد کرده، عدم برخورداری خطوط همراه از اینترنت رایگان است. البته همانطور که وزیر ارتباطات هم اشاره کرده، علت تعلق گرفتن 100 گیگ اینترنت، تشویق مردم به خانه‌نشینی است و این موضوع شاید با ارایه اینترنت به سیم‌کارت‌های همراه در تناقض باشد، با وجود این در حال حاضر آمار اینترنت در کشور حاکی از ضریب نفوذ ۱۰ درصدی پهن‌باند ثابت و ضریب نفوذ ۸۰ درصدی پهن‌باند سیار در کشور است، بدین معنا که تعداد کاربران اینترنت سیار از کاربران اینترنت ثابت پیشی گرفته و بیشتر مردم از خدمات اینترنت موبایل استفاده می‌کنند.
محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات روز شنبه ۱۷ اسفندماه برای ترغیب مردم به خانه‌نشینی و نیز استفاده کاربران از اینترنت در زمان دورکاری در شرایط بحران کرونا از اپراتورهای اینترنت ثابت خواست تا بسته اینترنت با حجم مصرف ۱۰۰ گیگابایت را به‌صورت رایگان از روز یکشنبه 18 اسفند تا پایان اسفند برای کاربرانشان فعال کنند اما به نظر می‌رسد موضوع باقی‌مانده حجم بسته‌های از پیش فعال‌شده کاربران، یکی از ابهامات این طرح است.
با وجود اینکه این بسته از روز قبل برای بسیاری از کاربران فعال شده، اما هنوز بسته اینترنت فعلی مشترکان تعیین تکلیف نشده است و حتی برخی اپراتورها در یک شگرد جدید، استفاده از هدیه اینترنت ۱۰۰ گیگی را موکول به پایان بسته فعال فعلی مشترک کرده‌اند. برای مثال یکی از اپراتورها با ارسال پیامی به مشترکان با این مضمون که «بسته رایگان اینترنت هم‌اکنون به‌صورت خودکار برای همه کاربران فعال شده و کاربر می‌تواند از ۱۰۰ گیگابایت ترافیک رایگان تا ۲۹ اسفند ۹۸ بهره‌مند شود»، تاکید کرده است که «کاربرانی که چندین بسته فعال دارند، توجه داشته باشند، در زمان استفاده، اولویت مصرف با بسته‌هایی است که قبل از تخصیص بسته ۱۰۰ گیگ، فعال بوده‌اند.» این در حالی است که حسین فلاح جوشقانی، رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، پس از اعلام ارایه اینترنت رایگان اظهار کرده بود: «کاربران در خصوص بسته‌های فعال فعلی خود نیز نگران نباشند. ما با اپراتورها وارد مذاکره می‌شویم تا پس از اتمام بسته هدیه ۱۰۰ گیگی، بسته اینترنتی که در حال حاضر فعال بوده یا در پایان اسفندماه مهلت آن به پایان می‌رسد، بار دیگر برای کاربران تمدید و به ایام عید و پس از آن تعمیم داده شود.» با وجود این هنوز وضعیت بسته‌های فعال فعلی اینترنت کاربران رسماً تعیین تکلیف نشده است. برخی اپراتورها اولویت را به مصرف بسته‌های فعال کاربران داده‌اند و برخی اپراتورها نیز در پیام فعال‌سازی اینترنت رایگان، به بسته‌های فعلی مشترکان هیچ اشاره‌ای نکرده‌اند.
این در حالی است که محمدرضا بیدخام، مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شرکت مخابرات ایران که پرکاربرترین ارایه‌دهنده اینترنت ثابت، محسوب می‌شود، درباره اینترنت رایگان ارایه‌‌شده به مشتریان اظهار کرد: «از ۱۸ اسفند ۱۰۰ گیگابایت اینترنت رایگان را به تمامی مشتریان اینترنت شرکت مخابرات ایران اختصاص دادیم و طبق آمار این اینترنت برای بالغ‌بر ۹۹ درصد مشتریان فعال شده و می‌توانند از آن استفاده کنند.» وی با اشاره به افزایش مصرف اینترنت در روزهای اخیر و کیفیت شبکه مخابراتی گفت: «مصرف ترافیک شبکه شرکت مخابرات از اول اسفند تا شب گذشته حدود ۳۴ درصد افزایش پیدا کرده است و از ۴۴۰۰ ترابایت به ۵۹۰۰ ترابایت رسیده اما مشکلی از بابت ظرفیت شبکه نداریم. شبکه مخابرات در حال حاضر از پایداری برخوردار است و خرابی خاصی تاکنون گزارش نشده است. همچنین تلاش بر این است که با پیش‌بینی‌های انجام شده، اگر مصرف اینترنت با این روند ادامه داشته باشد مشکلی ایجاد نشود.»
سخنگوی شرکت مخابرات ایران با بیان اینکه از ارایه اینترنت رایگان استقبال زیادی شده است، افزود: «در حال حاضر مراکز آموزشی تعطیل هستند و دانش‌آموزان و دانشجویان از اینترنت برای حضور در کلاس‌های مجازی استفاده می‌کنند و این ترافیک برای دورکاری شرکت‌ها و سازمان‌ها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.» بیدخام درباره وضعیت بسته‌های اینترنت که پیش از این برای مشتریان فعال بوده است، توضیح داد: «در حال حاضر اینترنت ۱۰۰ گیگابایتی برای همه مشتریان شارژ شده است، اما زمان بسته‌های اینترنتی که افراد خریداری کرده‌اند سر جای خود باقی است و مطابق با زمان قرارداد با مشتریان محاسبه می‌شود.»
اینترنت همراه بی‌نصیب ماند
همچنین یکی از موارد دیگری که برای کاربران و مشترکان اینترنت دغدغه ایجاد کرده، استفاده حداکثری از اینترنت موبایل است، در حالی که طرح اینترنت 100 گیگابایتی تنها برای اینترنت ثابت فعال شده است. البته فلاح جوشقانی درباره این موضوع اظهار کرده: «بسیاری از کاربران تقاضای اینترنت رایگان موبایل را داشتند اما از آن جایی که در اپراتورها ظرفیت نزدیک اشباع است، اکنون این اقدام امکان‌پذیر نیست و ظرفیت شبکه موبایل، اجازه عرضه اینترنت رایگان را نمی‌دهد. با تمام ظرفیت‌هایی که از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت در این مدت به اپراتورها اختصاص پیدا کرده تا بتوانند خدمات بهتری ارایه کنند. ترافیک اپراتورهای موبایل بسیار بالاست و هنوز ظرفیت به این حد نرسیده که بتوان برای مشترکان تلفن همراه اینترنت رایگان اختصاص داد اما در حال صحبت با اپراتورها هستیم و اگر اتفاق خاصی رخ داد به مردم اطلاع‌رسانی خواهیم کرد. بحث اصلی این روزها مربوط به داخل خانه ماندن مردم است و چون در این شرایط بیشتر از اینترنت ثابت استفاده می‌شود، سعی کردیم ظرفیت اینترنت رایگان را از این طریق برایشان فعال کنیم.»
