وارثِ آوارِ عالی قاپو کیست؟

نگرانی‌ها تمامی ندارند؛ دلهره‌هایی که هر بار با شنیدن خبری از نوع یک اتفاق پرهجمه در بناهای تاریخی ایجاد می‌شوند. چه خبری درباره حضور بیش از حد گردشگران در یک بنای تاریخی باشد و چه احتمال عبور مترو از زیر میدان نقش جهان یا خبرِ برگزاری کنسرتی بدون مخاطب و در قالب پخش زنده در اینستاگرام. هر کدام به تنهایی برای تاریخِ کشور یک هشداردهنده‌اند؛ هشداری که از سال‌ها قبل تا امروز همه بناهای تاریخی به دوش می‌کشند، بدون هیچ یاریگری. کرونا و رعایتِ درخواست‌ها برای فاصله‌گذاری اجتماعی در طول دست‌کم دو ماه گذشته، یک طرف داستانِ لایوِ اینستاگرامی است که متولیان شهری اصفهان برای هفته فرهنگی اصفهان و روز ملی خلیج‌فارس برگزار کردند، اما طرف دیگرِ داستان در شرایطی که متولیان نخست تلاش کردند با انتشار فیلمی همه‌چیز را عالی و به نفع «عالی‌قاپو»ی میدانِ نقش جهان نشان دهند، به انتخاب مکان برمی‌گردد؛ انتخابی که پیش از این هم دیگر بناهای تاریخی اصفهان مانند «چهل‌ستون» را هدف قرار داده بود و البته هر کدام از این انتخاب‌ها به چه بهایی؟ عالی قاپوی تاریخی تازه مرمت شده‌ای که حتی در زمانِ مرمت نیز با اعتراضِ کارشناسان همراه بود! روزبه نعمت‌الهی ـ خواننده ـ در همان فیلم چند دقیقه‌ای تاکیدش را بر این می‌گذارد که علاوه بر اجرای متفاوت در چنین فضای خاصی، «سعی کردیم صدا و اجرا را به حداقل برسانیم تا به بنای تاریخی آسیبی وارد نشود».

 اما همین اقدامات و فیلمی که از برگزاری آن کنسرت بدون تماشاگر در چند رسانه منتشر شده، نورپردازی، مستقر شدن چند غرفه صنایع‌دستی و حضور تعدادی از افراد به عنوان مدعو در این لایو و روی ایوانی که چند استادکار قدیمی اصفهان با شنیدن مکانِ برگزاری‌اش آه از نهادشان برآمد، چه میزان می‌تواند روی این بنای تاریخی و ارزشمند اصفهان تاثیر بگذارد؟ مهدی جعفری نوگورانی- مرمتگر تجربی بناهای تاریخی اصفهان- اصل ماجرا را به صدا و پارادوکس‌هایی مربوط می‌داند که در زمان برگزاری چنین اجراهایی روی صدای خواننده انجام می‌شود و یکی از نخستین تاثیرات را روی بناهای تاریخی می‌گذارد و ادامه می‌دهد: جایی مانند تالار موسیقی کاخ عالی قاپو که «تنگ‌بُری »های مخصوص برای گرفتن صدا در زمان اجرای موسیقی روی آن کار شده است، مخصوص این کار ساخته شده بود، هر چند نوع آلاتی که در آن زمان استفاده می‌شده با آلات امروزی برای نواخت موسیقی بسیار متفاوت هستند. او اما این تزیینات را یکی از نقاط حساس کاخ عالی‌قاپو می‌داند که در صورت برخورد لرزش صداهایی مانند اکو می‌تواند به ایجاد ترک و ریزشِ گچ‌بری‌ها و در نهایت هزینه کلانی که باید برای مرمت آن پرداخت کرد، منجر شود. او با تاکید بر اینکه اصفهان فضاهای زیادی برای اجرای چنین برنامه‌هایی در اختیار دارد، به ایسنا می‌گوید: اگر متولیان شهری اصفهان دنبال زیبایی هستند، فضاهای زیادی چنین هارمونی را می‌توانند ایجاد کنند، اگر قصدشان دور ماندن از مردم و ایجاد فاصله اجتماعی بود، حتی می‌توانند روی یکی از قسمت‌های بام میدان امام اصفهان این برنامه را برگزار کنند که قطعا تصاویر زیبایی هم از اصفهان هم برای بینندگان پخش زنده اینستاگرام به دنبال داشت. به نظر می‌رسد این کار به جز یک حرکت نمادین برای میراث فرهنگی و هزینه و آسیب رساندن به بنا، چیزِ دیگری به دنبال نداشته است.