پایش ماهانه مساحت آب سدها با فناوری سنجش از دور
مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران از راه‌اندازی سامانه پایش پهنه‌های آبی و میزان ریسک سیلاب بر مبنای فناوری سنجش از دور، در راستای پایش ماهانه مساحت آب سدهای مهم کشور در سال ۹۹ خبر داد. مصطفی منصورپور در گفت‌وگو با مهر، پایش منظم مساحت آبی سدهای مهم کشور با استفاده از فناوری سنجش از دور را، یکی از برنامه‌های سال ۹۹ عنوان کرد و گفت: «تاکنون پایش ماهواره‌ای مساحت سدهای کشور به صورت منظم انجام نمی‌شد، بلکه با توجه به نیاز و حسب مورد بارندگی‌های قابل توجه، این اتفاق می‌افتاد. به این معنی که تغییرات سدهایی که در پی بارندگی، آبگیری قابل توجهی داشتند با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای محاسبه شده و به سازمان‌های مرتبط گزارش می‌شد. اما در سال ۹۹ برنامه پایش سدها با تغییراتی همراه شده است. به این نحو که به صورت ماهیانه و مستمر سدهای مهم کشور را با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای بر مبنای نمودار تغییرات سطح آب و میزان تاثیر بارندگی‌ها بر آبگیری آنها پایش کرده و گزارش آنها را در پرتال سنجش از دور سازمان فضایی ایران اعلام می‌کنیم.» منصورپور با بیان اینکه کمیته هشدار به موقع و پایش سریع مخاطرات طبیعی را اواخر سال ۹۸ در سازمان فضایی ایران ایجاد کردیم، گفت: «با ارتباط با سازمان‌های مدیریت بحران و هلال احمر، نقشه‌های مناطق و پهنه‌های سیل گرفته و نیز میزان خسارت را در سریع‌ترین زمان ممکن با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای تولید و در اختیار این سازمان‌های امدادرسان قرار می‌دهیم. با توجه به تجربه سالیان گذشته در پایش سیلاب، ما در ایام تعطیلات عید نوروز ۹۹ نیز به‌صورت شبانه‌روزی به تولید نقشه‌ها و پایش سیلاب اقدام کردیم که این داده‌ها از نظر دقت و محتوای اطلاعاتی در حد استانداردهای اروپایی تولید و در اختیار کاربران قرار گرفت. با این ویژگی، این نقشه برای پایش ماهواره‌ای وضعیت سیلاب‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن تولید شد و در اختیار مراجع امدادرسان و سازمان‌های متولی مدیریت بحران قرار گرفت.»
هشدار وقوع سیل
با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای
مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران گفت: «ما در سال ۹۹ به موضوع پایش مخاطرات طبیعی و پاسخ سریع، بحث هشدار را نیز اضافه کرده‌ایم. به این معنی که بنا به تقاضای سازمان‌ها و نهادهای متولی بحران، بحث هشدار به موقع مخاطرات را با توجه به اطلاعات سازمان هواشناسی و تحلیل‌های مختلف و نیز میزان ریسک و وقوع سیلاب را در نقشه‌های خاص تولید کرده و قبل از رخداد، در اختیار سازمان‌ها قرار می‌دهیم تا تمهیدات لازم را ببینند. راه‌اندازی سامانه و داشبورد مدیریتی پایش سیلاب بر مبنای فناوری سنجش از دور نیز در دستور کار قرار دارد که احتمالاً در اوایل تابستان به بهره‌برداری می‌رسد. این سامانه به ما کمک می‌کند که سدها را به صورت مستمر پایش کرده و وضعیت پهنه‌های آبی و میزان ریسک سیلاب را به‌طور منظم در اختیار داشته باشیم.»
استفاده از تجربیات کشورهای اپسکو
در مدیریت مخاطرات سیل
منصورپور اضافه کرد: «در همین حال با توجه به تغییر اقلیم و بارش‌هایی که ظرف پارسال و امسال رخ داده است، یک پروژه بین‌المللی با سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه (اپسکو) تعریف کردیم که نتایج آن می‌تواند برای کشور مفید باشد. این پروژه نیز مربوط به بحث مدیریت مخاطرات طبیعی ناشی از سیل و بارش‌های سیل‌آساست و ما این دو اقدام را همزمان جلو می‌بریم. مدل همکاری‌مان مشخص است و این پروژه بین‌المللی برمبنای انتقال تجربیات میان ۸ کشور و با توجه به ظرفیت‌های اپسکو و داده‌هایی که چین در اختیار ما قرار می‌دهد، اجرایی می‌شود. در همین حال در این پروژه، تجربیات سایر کشورها مانند پاکستان نیز به ما منتقل می‌شود و ما هم می‌توانیم تجربیاتمان را منتقل کنیم. در فاز بعدی نیز یک همکاری بین‌المللی در خصوص پایش مخاطرات طبیعی در بین کشورهای عضو اپسکو صورت می‌گیرد تا در صورت وقوع بحران بتوان از کمک یکدیگر در لحظه برای پایش ماهواره‌ای استفاده کرد. همچنین همکاری در تولید محصولات پایش ماهواره‌ای در زمان وقوع سیل از دیگر موضوعات این پروژه بین‌المللی است.» منصورپور افزود: «از سوی دیگر پیرو وقوع سیل‌های اوایل سال ۹۸ پیش بینی تصاویر ماهواره‌ای این بود که این موضوع باعث رشد پوشش گیاهی فصلی و سرسبز شدن مراتع می‌شود که بلافاصله با گرمای هوا، همه تبدیل به علفزارهای خشک می‌شوند که حریق را بالا می‌برد. از این رو به دلیل بارندگی‌ها و تغییر دما و خشک شدن علفزارهای موقتی، بحث پایش ماهواره‌ای آتش‌سوزی را نیز در دستور کار قرار دادیم که پهنه‌های آتش گرفته و مساحت آن را با تصاویر ماهواره‌ای شناسایی کنیم. امسال نیز در برنامه داریم که بتوانیم هشدار و ریسک آتش‌سوزی را بهتر از قبل به سازمان‌ها و مراکز مرتبط اعلام کنیم. یعنی نه تنها قصد شناسایی حریق را مانند سال گذشته در دستور کار داریم، بلکه قبل از وقوع حریق نیز، هشدارهای لازم را به سازمان‌های مختلف مانند محیط زیست و مدیریت بحران خواهیم داد و احتمال وقوع حریق، آتش‌سوزی و نقشه وقوع ریسک حریق را منتشر می‌کنیم.»
