پرمصرفترین فلز جهان در ایران
سنگ آهن فراوانترین عنصر فلزی روی کره زمین است. این سنگ گونهای از سنگ است که دارای رگههای آهن است که با استخراج این سنگ و جداسازی ناخالصیها، پودر تیره رنگ نقرهای قهوهای حاصل میشود که به آن آهن میگوییم این عنصر به سرعت اکسید میشود و به همین علت به تنهایی استحکام چندانی ندارد که برای بالابردن استحکام آن و استفاده در بخش ساختمانسازی آلیاژ این فلز را میسازند. به منظور ساخت آلیاژ آهن از عناصر زیادی استفاده میشود که رایجترین آنها فلز نیکل و کروم است. بیشینه استفاده از آهن به ماقبل تاریخ برمیگردد و میتوان نخستین نشانههای استفاده از آن را در زمان سومریان و مصریان مشاهده کرد. کشف ابزارهای فلزی، سلاحهای جنگی و لوازم زینتی که به وسیله آهن تولید میشدهاند، حاکی از آن است که این ماده معدنی قدمتی چند هزار ساله دارد. انسانهای اولیه با استفاده از آهن به دست آمده از شهابسنگها اقدام به تولید سرنیزه و زیورآلات میکردند. همچنین آنها علاوه بر این آهن، آهن رابه شکل خالص و نیز بعدها از احیای سنگ آهن تولید و به کار میبردند و از آنجایی که دو منبع نخست نایاب بود به روش سوم یعنی احیای سنگ آهن روی آوردند و آن را گسترش دادند. با توجه به اینکه استفاده از سنگ آهن به زمانهای بسیار دوری بازمیگردد، زمان دقیق کشف این ماده معدنی مشخص نیست. با توجه به اشیای آهنی که در مناطق مختلف کره زمین از جمله بینالنهرین، مصر و آسیای صغیر یافت شده، میتوان دریافت که در زمانهای بسیار دور آهن فلزی گرانبها بوده و حتی ارزش آن از طلا هم بیشتر بوده است. شواهد حاکی از آن است که در ۱۰ و ۱۲ ابزارهای برنزی به سرعت جای خود را به ابزار و سلاحهای آهنی دادند که به این جایگزینی عصر آهن میگویند. سنگ آهن یکی از مواد معدنی است که به نسبت سایر مواد معدنی دارای بیشترین درصد استفاده است. در حال حاضر آهن به دلیل قیمت مناسب، دسترسی آسان و استحکام بالا مورد نیاز تمام صنایع است. اساس شواهد و قرائن موجود اقوام ساکن در آسیای صغیر اولین کسانی بودند که موفق به تولید آهن از کانسنگ آهن شدند. این کشف در حدود سال 1200ق.م به سرعت در مناطق مجاور و از جمله ایران گسترش یافت. اولین اشیای یافت شده در ایران مربوط به عصر آهن (1200-1450ق.م) است که به دلیل تعداد اندک آنها به نظر میرسد وارداتی باشند. بعد از سال 1200ق.م آهن در ایران بهطور گسترده تولید شده و برای ساخت ادوات مختلف مورد استفاده قرار گرفت.آزمایشهای صورت گرفته روی یافتههای آهنی ایران نشان میدهد که آنها از طریق احیای سنگ آهن و تولید آهن اسفنجی و سپس شمش فلزی، به شیوه چکش کاری ساخته شدهاند و اغلب با درصدی از کربن همراه هستند. مطالعات نشان میدهد که آهنگران در تولید و تزیین ساختههای آهنی، به پیشرفتهای قابل توجهی دست یافته بودند.