صدور و ابطال واحدها از طریق سامانه معاملات

گروه بورس|

سرمایه‌گذاری یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های شکل‌دهنده توسعه پایدار است. در صورتی که جریان سرمایه‌گذاری و جذب آن در یک کشور به صورتی پایدار و در بستر امن تثبیت شود، می‌توان گفت که دستیابی به اشتغال و رشد اقتصادی امر دور از دسترسی نخواهد بود.

سرمایه‌گذاری در ایران نیز مانند سایر کشورها یکی از عوامل مهمی است که همواره مورد توجه سیاست‌گذاران واقع شده و در جهت تقویت آن اقدامات زیادی صورت گرفته است. با این حال در تمامی سال‌های گذشته شاهد آن بودیم که به دلیل مشکلاتی نظیر نااطمینانی و نبود شرایط مناسب برای توسعه کسب و کار، این مهم از توفیق زیادی برخوردار نبوده است. در دو سال اخیر اما گسیل نقدینگی به بازار سرمایه و شدت گرفتن آن در ماه‌های اخیر بسیاری را امیدوار کرده تا اقبال عمومی به معاملات سهام، گامی در جهت جذب نقدینگی به سمت فعالیت‌های مهم اقتصادی باشد. چنین امیدی در حالی از سوی بسیاری از کارشناسان مورد تاکید قرار گرفته که بررسی جریان معاملات سهام حکایت از مولد نبودن حضور مردم در سرمایه‌گذاری دارد. این شرایط به جز آنکه افزایش هیجانی قیمت سهام شرایطی را رقم زده، در عمل ریسک حضور در بازار سرمایه را برای مردم افزایش می‌دهد.

نگاه مورد اشاره به بازار سهام از سوی مردم باعث می‌شود تا سیاست‌گذار نه تنها نیاز به نظارت بیشتر بر جریان معاملات داشته باشد بلکه با اتخاذ تدابیر تسهیل‌کننده درصدد تشویق مردم به سرمایه‌گذاری غیر مستقیم برآید.

در این باره مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران از آماده‌سازی طرحی در این شرکت خبر داد که در صورت عملیاتی شدن، صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها را از طریق سامانه معاملاتی بورس امکان‌پذیر می‌کند .

به گزارش سنا، رضا کیانی با اشاره به رونق بورس و تاکید بر افزایش دسترسی مردم به صندوق‌های سرمایه‌گذاری اظهار داشت: از سال‌ها پیش طرحی توسط بورس تهران آماده و در سال ۹۲ برای سازمان بورس ارسال شده است، مبنی بر اینکه صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، از طریق سامانه معاملاتی بورس قابل انجام باشد.

وی توضیح داد: کلیات طرح به این ترتیب است کسانی که می‌خواهند واحد هر صندوق سرمایه‌گذاری برای آنها صادر شود، می‌توانند سفارش صدور خود را از طریق تمامی کارگزاران - نه تنها کارگزار صندوق- وارد سامانه معاملاتی کنند و کسانی هم که می‌خواهند واحد صندوق‌ سرمایه‌گذاری آنها باطل شود، از طریق تمامی کارگزاران، سفارش ابطال‌شان را وارد سامانه معاملاتی کنند.

 کیانی با بیان اینکه بازار سرمایه، سال گذشته و امسال به‌شدت مورد توجه مردم قرار گرفته است و در چند سال گذشته هم مسوولان توجه زیادی به این بازار نشان داده‌اند، گفت: بازار سرمایه قابلیت‌های خود را برای سودآوری و تأمین مالی به سیاست‌گذاران اقتصادی، دولتمردان و مردم نشان داده است؛ از این رو مورد توجه مسوولان و مردم قرار گرفته و این اتفاق بسیار خوبی است که از سال‌ها قبل همه منتظر آن بودند.

مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران با اشاره به افزایش چشمگیر تعداد کدهای معاملاتی ادامه داد: هم اکنون بیش از ۲۰۰ صندوق سرمایه‌گذاری در بازار فعالیت می‌کنند؛ همچنین سبدگردان‌ها و مشاوران سرمایه‌گذاری نیز می‌توانند سرمایه‌های افراد غیرحرفه‌ای را وارد بازار و به‌طور حرفه‌ای مدیریت کنند. ولی در حال حاضر به نظر می‌رسد که ورود جریان نقدینگی بیش از آنکه به صورت غیرمستقیم و از طریق واسطه‌های مالی وارد بازار شود، به صورت مستقیم وارد بازار می‌شود.

کیانی افزود: برای تسهیل ورود افراد به بازار سرمایه از طریق غیرمستقیم، یکی از کارهای موثر این است که دسترسی مردم را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری افزایش دهیم. بنابراین طرحی آماده شده که صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، از طریق سامانه معاملاتی بورس انجام شود.

وی با اشاره به جزئیات این طرح توضیح داد: سفارش صدوری که توسط کارگزار دریافت می‌شود، به عنوان سفارش خرید در سامانه معاملاتی ثبت می‌شود. همچنین سفارش ابطال که توسط کارگزار دریافت می‌شود، به عنوان یک سفارش فروش در سامانه معاملاتی وارد می‌شود.

کیانی ادامه داد: چون قیمت صدور و قیمت ابطال با هم متفاوت هستند، برای هر صندوق سرمایه‌گذاری که وارد این طرح شود، دو نماد معاملاتی تعریف می‌شود که یک نماد برای صدور و یک‌ نماد برای ابطال است. مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران با بیان مثالی در این خصوص افزود: فرض کنید صندوق سرمایه‌گذاری «الف» وارد فرآیند صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری از طریق سامانه معاملاتی بورس شده باشد. در این حالت یک نماد معاملاتی برای صدور واحدهای صندوق «الف» و یک‌ نماد معاملاتی برای ابطال واحدهای آن در سامانه‌ معاملاتی تعریف می‌شود. علت تعریف این دو نماد تفاوت قیمت صدور و قیمت ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق «الف» است. حال اگر سرمایه‌گذاری خواهان صدور واحد صندوق «الف» باشد، می‌تواند سفارش صدور خود را به هر کارگزاری مثلاً کارگزار «ب» به صورت حضوری یا اینترنتی ارایه دهد. کارگزار «ب» پس از دریافت این سفارش، آن را به عنوان یک سفارش خرید در نماد صدور صندوق سرمایه‌گذاری «الف» وارد سامانه معاملاتی می‌کند. اگر این سفارش برای ابطال به کارگزار ارایه می‌شد، کارگزار آن را به عنوان یک سفارش فروش در نماد ابطال صندوق سرمایه‌گذاری «الف» وارد سامانه معاملاتی می‌کرد. کیانی ادامه داد: فرض کنید این سفارش روز شنبه توسط کارگزار دریافت و وارد سامانه معاملاتی شده باشد. چون صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها بر اساس قیمت صدور و ابطال روز پس از ارایه سفارش انجام می‌شود، صدور واحد صندوق الف در این مثال باید با قیمت صدور یکشنبه انجام شود که البته در روز شنبه هنوز محاسبه و مشخص نشده است. از این‌رو با توجه به الزام سامانه معاملاتی به ورود قیمت در هر سفارش، سفارش صدور یا ابطال صندوق «الف» در این مثال در روز شنبه با قیمت یک ریال توسط کارگزار وارد سامانه معاملاتی می‌شود. زمانی که قیمت صدور و قیمت ابطال روز یک‌شنبه صندوق «الف» توسط نرم‌افزار ویژه آن محاسبه شود، که معمولاً این امر با یک روز تأخیر و در مثال ما در روز دوشنبه انجام خواهد شد، قیمت‌های یادشده توسط نرم‌افزار صندوق به شرکت مدیریت فناوری بورس اعلام شده و در سامانه معاملاتی جایگزین قیمت یک ریالی می‌شود. در مرحله بعد کارگزار صندوق «الف» به تعداد تجمعی سفارش‌های خرید در نماد صدور این صندوق، سفارش فروش با قیمت صدور و به تعداد تجمعی سفارش‌های فروش در نماد ابطال آن، سفارش خرید با قیمت ابطال وارد می‌کند. با توجه به جایگزینی قیمت‌های یک ریالی با قیمت صدور و ابطال در نمادهای یادشده، سفارش‌ها با یکدیگر تطبیق یافته و همچون معاملات متعارف اوراق بهادار مراحل پس از معامله آنها به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی انتقال می‌یابد.

وی در جمع بندی مطالب گفت: این طرح دستاوردهای گوناگونی خواهد داشت. مهم‌ترین دستاورد آن افزایش درخورملاحظه‌ دسترسی مردم به صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و این به سرمایه‌گذاران کمک‌ می‌کند که به صورت غیرمستقیم وارد بازار شوند. از طرف دیگر تمام اطلاعات صندوق‌های سرمایه‌گذاری در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی ثبت می‌شوند و این امر از نظر نظارتی می‌تواند به سازمان بورس کمک کند. همچنین فرآیندهای اجرایی صدور و ابطال نیز برای مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری آسان‌تر خواهد شد.

مدیر تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران، با بیان اینکه طرح افزایش دسترسی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری، از سال‌های گذشته برای سازمان بورس ارسال شده است، گفت: جلسات متعددی در سازمان بورس و بورس تهران در این ارتباط برگزار و بررسی‌های زیادی با حضور مدیران و کارشناسان سازمان بورس، بورس تهران، شرکت فناوری اطلاعات بورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی انجام شده و این فرآیند امکان‌پذیر ارزیابی شده است. امیدوارم که با همت و درایتی که در مسوولان ارشد بازار سرمایه وجود دارد، هرچه زودتر این طرح برای ساماندهی وجوه ورودی به بازار سرمایه عملیاتی شود.