رانت هزار میلیاردی تفاوت قیمت بورس و بازار
معاون عملیات بورس کالای ایران گفت: با توجه به اینکه قیمت محصولات فولادی در بورس کالا توسط معاونت صنعتی وزارت صنایع به صورت دستوری تعیین می‌شود در سال جاری بیش از یک‌هزار میلیارد تومان تفاوت قیمت و رانت در محصولات فولادی بین بورس کالا و بازار ایجاد شده است.
به گزارش فارس، رضا محتشمیپور، در مورد تعیین سقف قیمت محصولات فولادی در بورس کالای ایران گفت: تعیین سقف قیمت در واقع همان دستوری شدن قیمت در بورس است که این مساله هم با مساله قیمت رقابتی بورس کالا در تناقض است و هم باعث ایجاد رانت برای عده‌ای می‌شود. وی گفت: مشکل در سال 97 به این صورت بود که ستاد تنظیم بازار به خاطر جهش نرخ ارز، تصمیم گرفت، سقف قیمت مصوبه‌ای برای محصولات فولادی تعیین کند، اما این موضوع به هیات دولت محول شد که هیات دولت هم از خود سلب مسوولیت کرد و ستاد اقتصادی دولت بعد از بررسی اعلام کرد که سقف قیمت در بورس کالا باید برداشته شود. معاون عملیات بورس کالای ایران ادامه داد: برداشته شدن سقف قیمتی در بورس به صورت عمومی بوده و به کالای خاصی مرتبط نمی‌شود. بعد از مصوبه دولت، سقف قیمت در هیچ کالایی در بورس وجود نداشت و این مساله تعیین سقف قیمت از نظر حقوقی بررسی شد که این رانت باعث تشکیل پرونده قضایی زیادی در دادگاه‌ها شد. وی همچنین گفت: جدا از مصوبه قانونی که سقف قیمتی در بورس کالا مشکل ایجاد می‌کند، این امکان را به برخی دلالان می‌دهد که بین قیمت بازار و قیمت تولیدکننده تفاوت ایجاد می‌شود و کم‌کم دلالان جای تولیدکنندگان در بورس را می‌گیرند. و ی گفت: در این زمینه گزارش‌های آماری و تحلیلی تهیه شده که سقف قیمت باعث جایگزین شدن دلالان با تولیدکنندگان در بورس می‌شود و هر کس بتواند محصولات را در بورس بخرد، رانت نصیبش می‌شود. به گفته محتشمیپور، در سال جاری در گروه فولادی تاکنون یک میلیون و 17 هزار تن محصول فولادی در بورس ارایه و فروخته شده که با توجه به تفاوت میانگین یک‌هزار تومان، قیمت هر کیلو آهن در بورس و بازار آزاد در واقع امسال بیش از یک‌هزار میلیارد تومان رانت از محل تفاوت قیمت بورس کالا و بازار نصیب دلالان شده است. وی گفت: به عنوان مثال؛ آخرین قیمت هر کیلو تیرآهن در بازار آزاد نرخ عمده‌فروشی 7 هزار و 578 تومان است، در حالی که همین محصول در بورس کالا 5 هزار و 500 تومان، یعنی با 2 هزار تومان تفاوت قیمت ارایه می‌شود. همچنین میلگرد ذوب‌آهن اصفهان در بازار کیلویی 6 هزار 670 تومان و در بورس 5 هزار و 470 تومان یعنی در هر کیلو 1200 تومان تفاوت قیمت وجود دارد. قیمت ورق گالوانیزه در بازار 14 هزار و 890 تومان و در بورس 10 هزار و 90 تومان است که در هر کیلو 4 هزار و 800 تومان تفاوت وجود دارد. به گفته محتشمیپور هنوز سقف قیمت اعمال نمی‌شود، اما بحث آن وجود دارد، در عوض قیمت پایه برای محصولات فولادی در بورس کالا ارایه می‌شود که سال گذشته تا اواسط سال 98 با همان فرمول قیمت‌گذاری یعنی قیمت محصولات فولادی براساس 83 درصد نشریات بین‌المللی یا همان نرخ صادراتی کارخانه‌های فولادی بود. به گونه‌ای که در هر کیلو محصول فولادی عرضه‌شده در بورس کالا بین یک‌هزار تا 2 هزار تومان تفاوت بین نرخ بورس کالا و نرخ محصول فولادی در بازار آزاد وجود داشت، یعنی در هر تن کالا بین یک تا 2 میلیون تومان تفاوت و رانت وجود داشت. معاون بورس کالا این را هم گفت که از اواخر پاییز 98 فرمول نرخ پایه براساس 83 درصد نرخ صادراتی هم رعایت نشد که دلیل آن را نمی‌دانم و این مساله به دستگاه‌های مربوطه اعلام شد. فرمولی در ستاد تنظیم بازار تهیه شد که رعایت نمی‌شد؛ یعنی قیمت پایه محصولات فولادی با آن فرمول نسبتی نداشت. محتشمیپور گفت: قیمت پایه طی یک دوره سه ماهه به صورت ثابت برای محصولات فولادی وجود داشت و این قیمت در سطح پایین بود و بعد از سه ماه فرمول دیگری جایگزین شد که براساس 83 درصد نرخ محصولات در مجلات خارجی تعیین می‌شود. الان قیمت پایه محصولات فولادی طبق فرمول 83 درصد نرخ بین‌المللی است.
