کرونا تاثیری در استفاده از کارت و کدهای QR نداشت
شهریار خلیلی کارشناس حوزه پرداخت گفت: شیوع ویروس کرونا در افزایش پرداخت‌های بدون تماس از طریق کدهای QR تاثیر چندانی نداشته و تغییر خاصی در رفتار استفاده از کارت بانکی در کشور رخ نداده است.
شهریار خلیلی در گفت‌وگو با ایبِنا با اشاره به چالش‌های ایجاد زیرساخت یکپارچه در حوزه پرداخت بدون تماس با استفاده از ظرفیت راهکار کدهای QR گفت: در راهکار پرداخت با QR زیرساخت اپلیکیشن و پذیرنده در کنار یکدیگر قرار دارند که اپلیکیشن‌ها به عنوان بستر یک موضوع هستند، اما از سویی دیگر پذیرنده‌ها به عنوان دارایی شرکت‌های PSP اهمیت بسیار زیادی دارند چرا که اپلیکیشن‌های پرداخت ساز و کار متفاوتی دارند و برخی خدمات از جمله کارت به کارت در حالی که برای شرکت هیچ کارمزدی را به دنبال ندارد، صرفا به منظور جذب مشتری و افزایش استفاده ارایه می‌شود و پرداخت با QR هم می‌تواند از این خدمات باشد.
این کارشناس حوزه پرداخت با بیان اینکه با تاکید بر اهمیت برنامه‌ریزی بانک مرکزی با همکاری بازیگران صنعت پرداخت برای جلوگیری از رقابت ناسالم جدید در حوزه پذیرنده گفت: پذیرنده مبحث متفاوتی دارد و نمی‌توان زیرساختی که یک شرکت بزرگ با سهم بازار بالا ایجاد کرده با یک شرکت کوچک به اشتراک بگذارد و نیازمند مدل کسب و کار و کارمزدی است تا شرکت‌های بزرگ ضرر نکنند و از طرفی با توجه به شاپرک تدبیری بیندیشد که اگر خریدار با اپلیکیشن سکه رفت در فروشگاهی با پذیرندگی پارسیان، اپلیکیشن سکه نتواند موقعیت تاپ را بردارد وگرنه ظرف یک هفته با تحلیل رفتار پایانه‌های فروش، می‌توان متوجه شد که کدام کارتخوان‌ها تراکنش بالایی دارند و شرکت‌ها بروند سمت اینکه کارتخوان خود را با کارتخوان سایر شرکت‌ها در محل‌های دارای تراکنش بالا جایگزین کنند که رقابت ناسالم در شبکه پرداخت همچون بحث بحران رول کاغذ و جذب پذیرنده خواهد بود و تمام دارایی شرکت‌های پرداخت که پذیرنده است، از بین می‌رود.
مدیرعامل سابق به پرداخت ملت خاطرنشان کرد: روش پرداخت QR باید مطابق با مدل‌های جهانی شود و در اجرای آن زیرساخت‌ها نیازمند اصلاح و تغییر است؛ در پرداخت با QR دستگاه کارتخوان حذف نشده و کدهای دوبعدی به جای نقش کارت عمل می‌کنند و باید به این نکات برای اجرای درست پرداخت بدون تماس از طریق QR دقت شود. وی افزود: توسعه و رایج شدن پرداخت با کدهای QR نیازمند فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی گسترده توسط تمامی بازیگران حوزه پرداخت و بانک مرکزی است تا مردم آگاه شوند که چینن قابلیتی برای پرداخت وجود دارد و در شرایط فعلی که نیازی به تماس وجود ندارد، سلامت حفظ خواهد شد. خلیلی تاکید کرد: در حال حاضر، تفاوتی میان خرید با کارت بانکی و کدهای QR وجود ندارد، پرداخت با کارت بانکی و استفاده از کارت برای پرداخت الکترونیک به یک فرهنگ تبدیل شده که کارت را می‌کشیم و سه ثانیه بعد تراکنش انجام می‌شود و رسید از دستگاه خارج می‌شود؛ در حقیقت، ایجاد مزیت رقابتی تاثیر بسیار مهمی دارد و باید با برنامه‌ریزی و به صورت درست در برنامه‌ای به آهستگی به سوی اصلاح نظام کارمزد و ایجاد کارمزد برای پرداخت روی کارت حرکت کرد تا استفاده از پرداخت با QR و کیف پول که هزینه شبکه بانکی و پرداخت را کاهش خواهد داد در جامعه فرهنگ‌سازی شود و مردم به دلیل رایگان بودن نسبت به هزینه پایین کارت از این قابلیت استفاده کنند؛ بر همین اساس اعتقاد دارم برای تغییر فرهنگ باید روی کارت کارمزد گذاشته شود و اصلاح نظام کارمزدی انجام شود.
مدیرعامل سابق به پرداخت ملت در خصوص استفاده از پرداخت با کدهای QR با شیوع ویروس کرونا گفت: رفتار مردم در استفاده از کارت بانکی و حرکت به سوی پرداخت بدون تماس بعد از کرونا با وجود تبلیغات گسترده توسط چندین شرکت پرداخت برای اطلاع‌رسانی قابلیت پرداخت با اپلیکیشن و کدهای QR بدون نیاز به تماس با کارتخوان و وارد کردن رمز کارت تغییر نداشته و صرفا عده کوچکی از مشتریان به سمت پرداخت با QR رفتند چرا که استفاده از این قابلیت در همه نقاط پذیرندگی همه گیر نیست و همچنان در بسیاری از نقاط پذیرندگی استفاده از پرداخت با کارت تنها راه‌حل بوده است. فرهنگ استفاده از خودپرداز در ایران همگام با اقداماتی در زمینه تغییر نظام کارمزدی و استفاده از کارتخوان‌ها باید تغییر کند و رگولاتور باید به این موضوع مهم توجه کند چرا که اگر اقدامات لازم در حوزه کارتخوان انجام شود همچنان شاهد رایگان بودن دریافت وجه از خودپردازها هستیم و مردم برخی پرداخت‌ها را با وجه نقد انجام خواهند داد؛ بر همین اساس تغییر فرهنگ پرداخت با کارت در ایران با توجه به عادت مردم نسبت به سایر جهان نیازمند تلاش و صرف زمان بیشتری به شمار می‌رود اما با وجود توانمندی و تجارب شبکه بانکی، شاپرک و شرکت‌های پرداخت در حوزه زیرساخت‌ها و بومی‌سازی پرداخت‌ها قابل اجرا خواهد بود که در کنار آن باید به عواقب اجتماعی نیز نگاه شود تا با ایجاد مشوق‌هایی از بحران‌ها جلوگیری شود.
تغییر فرهنگ ۱۵ ساله پرداخت با کارت
وی در خصوص فرهنگ پرداخت با کارت گفت: فرهنگ پرداخت کارتی از سال ۱۳۸۴ تا به امروز یعنی بالغ بر ۱۵ سال است که در گوشت و خون مردم رفته و به یک فرهنگ تبدیل شده، حالا تغییر آن بسیار سخت و دشوار است؛ باید مزیت رقابتی فراهم شود، مثلا برای پرداخت با کارت روی پایانه فروش کارمزد گذاشته شود.
خلیلی ادامه داد: به منظور توسعه پرداخت بدون تماس در کنار زیرساخت‌ها و فرهنگ‌سازی، بحث کیف پول نیز اهمیت بسیار زیادی دارد تا کاربر برای پرداخت از درگاه پرداخت اینترنتی استفاده نکند و با توجه به لزوم استفاده از رمز دوم پویا در تراکنش‌های بالای صد هزار تومان، یک‌بار کیف پول خود را شارژ کند و پس از آن از طریق کیف پول به سادگی و در زمان کمتر تراکنش را انجام دهد؛ این شارژ را هم می‌توان با استفاده از سرویس برداشت غیر مستقیم تسهیل کرد تا مشتری در زمانی که شارژ کیف پولش کاهش یافته یا به اتمام رسیده بود، دوباره به راحتی عملیات شارژ انجام شود و فرآیند پرداخت آن کند نشود.
