تهدید‌ها و فرصت‌ها در سازمان تامین اجتماعی
رزاق صادق
سازمان تامین اجتماعی با ویژگی مشاع بین النسلی، امروزه بدون توجه دولت و مجلس شورای اسلامی به مسائل این سازمان، با تهدید و فرصت‌هایی روبرو است که پرداختن به آنها در حوصله این مطلب نیست ...
اما در این مطلب سعی می‌شود به گوشه‌ای از آنها در حد اجمال پرداخته شود:
۱- تورم: تورم‌های نجومی در سنوات مختلف و عدم بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها در حد پوشش تورم توسط سازمان تامین اجتماعی موجب کاهش قیمت دارایی‌های سازمان شده و با تصمیم‌گیری‌های غیر تخصصی مسوولان این امر شدت یافته است.
۲- تصمیمات غیراصولی و بعضا فراقانونی هم در بخش بیمه‌ای و هم درمانی و سرمایه‌گذاری، موجب تضعیف منابع شده است، سابقه‌فروشی قانونی و فراقانونی غیرمنطبق بر محاسبات بیمه‌ای، هزینه‌های سرسام‌آور ارایه خدمات، فرا‌تر عمل کردن در مورد ماده ۲۹ قانون تامین اجتماعی در بخش درمان و نیز فامیل‌سالاری و رفیق بازی در برخی انتصابات و... از جمله این تصمیمات است .
۳- مطالبات کارکنان سازمان که معوق و بعضا انباشته شده است نظیر افزایش 50 درصد مزد از ابتدای سال ۹۸ و نیز افزایش همزمان مزد از ابتدای سال ۹۹ و نیز تضعیف تشکیلاتی کارکنان در خط مقدم خدمات نظیر پرستاران به نفع پزشکان و کارشناسان صف به نفع ستاد از دیگر تهدیدات سازمانی است .
۴- مصادره به مطلوب وزارت بهداشت در برخورد غیر منصفانه آن در ازای بیماری کرونا که خود سازمان بیشترین صدمه را در مقابل این بیماری دیده است نظیر ارسال صورتحساب برای درمان بیماران مبتلا به کرونا عضو تامین اجتماعی و طرح تحول سلامت و لطمات ناشی از آن بر پیکره نحیف سازمان و... از جمله تهدیدهای برون سازمانی است. کرونا عملا ۳۰ هزار میلیارد تومان بر دوش سازمان بار مالی گذاشته است به جای اینکه آن را دولت جبران کند وزارت دولتی بهداشت ادعای طلبکاری هم داشته و صورتحساب نجومی به آن ارسال می‌کند .
۵- مستمری‌بگیران همه نسل‌های گذشته، حال و آینده که مالک اصلی سازمان هستند در زیر بار تورم و فقر کمر خم کرده و بیماری کرونا هم مزید بر علت شده و خرج را افزون بر دخل کرده و درآمد آنها هزینه ده روز اول ماه را تامین نمی‌کند و در فشار و مضیقه‌اند و از سوی دیگر به تحلیل رفتن سازمان را نظاره می‌کنند و به دنبال حقوق حقه خود یعنی افزایش حداقلی مطابق با نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی هستند، این دین دولت است که منابع لازم را از محل بیت‌المال (نه بدهی سنواتی دولت) تامین کند .
۶- تشکیل فراکسیون پیشا افتتاح مجلس تحت عنوان رفاه و تامین اجتماعی به نظر می‌تواند هم تهدید باشد و هم فرصت، تا ببینیم چه عملکردی خواهد داشت .
اما چه کنیم؟
راه‌های متعددی برای تعدیل وضعیت موجود می‌توان یافت که برخی داخل سازمانی و برخی مشارکتی و برخی برون‌سازمانی است . برای مشکلات داخلی باید به مدیریت و کارشناسان دلسوز تکیه کرد، یک مدیریت سالم و دارای اندیشه در زمینه بیمه‌گری و کارشناسان مستقل می‌توانند بسیاری از مشکلات موجود را که سرمنشا آن در داخل است، حل کنند. برای مشکلات قانونی نیاز به مشارکت جدی بین سازمان و شرکای سازمان از یک سو و دولت و مجلس از سوی دیگر است، حداقل وفاق این است که قوانین ضد بیمه‌های اجتماعی را به کمک آنان حل کرد مانند مزد مبنای کسر حق بیمه و متوسط دوسال آخر، جلوگیری از فروش سابقه کمتر از ده سال، حذف قواعد بازنشستگی با شرایط گوناگون، حل معضلات سوءاستفاده از قانون و ...برای رفع ناهنجاری موجود بین تعاملات فیمابین دولت و مجلس با سازمان با انتخاب مدیران مطالبه‌گر و شجاع و یکدل کارساز خواهد بود . همان‌طور که ملاحظه شد، حل مشکلات وابسته به نیروی انسانی سازمان، شرکای اجتماعی، قوای سه گانه است و مهم‌تر از همه ایجاد انگیزه در میان نیروی انسانی به عنوان سرمایه هر سازمان.
عضو اسبق هیات‌مدیره سازمان تامین اجتماعی
