گرمای بخاری جای آتشدان

آتشدان از اولین سیستم‌هایی است که انسان برای گرمایش خود در فصل‌های سرد در فضای داخلی استفاده می‌کرده است. طرز کار آتشدان به این صورت بود که هیزم را در آتشدان که یک ظرف کوچک بوده آتش می‌زدند و با آتش زغال گرم می‌شدند. یکی از مشکلات این سیستم نگهداری آن بوده است. به‌طوری که غفلت از آن باعث آتش‌سوزی می‌شده است در ایران هم از آتشدان همانند سایر کشورها برای گرمایش فضای داخلی استفاده می‌کردند. بعد از این شیوه، کرسی یکی از ابداعات مهم ایرانیان بوده است. نحوه کار آن به این صورت بوده که یک مرحله فراتر از آتشدان‌ها بوده و با تفکری صحیح، از مشکلات آتشدان‌ها کاسته است. در کرسی به جای استفاده از هیزم یا آتش، از خاکستر داغ به دلیل عدم دود زایی در فضای اتاق، برای گرمایش محیط داخلی بناها بهره گرفته می‌شد. روش طراحی کرسی‌ها به این صورت بوده که در وسط فضای مورد نظر یک حفره به عمق حداکثر ۳۰ سانتی‌متر به وجود می‌آوردند و خاکستر داغ را در وسط این فضا می‌ریختند. گرم نگه داشتن دایمی کرسی در طول مدت استفاده آن، شرایط خاصی را ایجاد می‌کند؛ به این صورت که یک نفر از اهل خانه مسوولیت آن را به عهده می‌گرفت. اما جایگزینی کرسی با شومینه به اولین سفر ناصرالدین شاه به اروپا به سال ۱۲۹۰هجری شمسی بازمی‌گردد و می‌توان گفت سفر وی به اروپا پیش زمینه‌ای برای ورود شومینه به عنوان سیستم گرمایشی در ایران بود. وی در سفر خود به فرانسه، با دیدن شومینه و نحوه کارکرد و البته بیشتر به دلیل زیبایی‌های آن که توسط استادان گچ‌بری انجام شده بود، شومینه را به ایران آورد. کارکرد شومینه در ایران به دلیل عدم آشنایی و سخت بودن نگهداری و تمیز کردن آن زیاد گسترش پیدا نکرد. تقریبا با شروع دوران پهلوی در ایران، ورود وسایل گرمایشی جدید به ایران آغاز شد و استفاده از علاءالدین در خانه‌ها به علت راحتی و در دسترس بودن برای قشر متوسط کاربری بیشتری نسبت به شومینه پیدا کرد.

پس از آن بخاری جای علاءالدین رواج یافت و دلیل آن آلایندگی کمتر و مصرف بهینه و راحت‌تر بخاری‌های نفتی بود و تا سال‌ها کاربری زیادی جهت گرمایش داشت و هم‌اکنون نیز قابل کاربرد است .از مشکلات این سیستم می‌توان به خفگی بر اثر گاز منواکسیدکربن به علت استفاده از دودکش اشاره کرد. کم‌کم با ورود بخاری برقی به ایران، استفاده‌کنندگان آن بیشتر شدند. آلودگی‌های زیاد بخاری نفتی باعث شد تا مردم به استفاده از بخاری‌های برقی روی بیاورند.همچنین امنیت بیشتر بخاری برقی در استقبال عموم را از این وسیله تأثیرگذار بوده است. بخاری‌های گازی جایگزین مناسبی برای بخاری‌های برقی بودند.به علت مصرف زیاد بخاری‌های برقی نسبت به گازی، و صرفه اقتصادی، استفاده از بخاری گازی به عنوان سیستم گرمایش در ایران بسیار متداول است.