کشتی‌سازی، صنعتی کهنه در ایران
به دلایل زیادی می‌توان به صنعت کشتی‌سازی و دریانوردی در ایران، لقب «استراتژیک» داد. نخست اینکه این صنعت در ارتباط مستقیم با صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است که بخش اصلی اقتصاد ما راشکل می‌دهند. دومین دلیل طولانی بودن مرزهای آبی کشورمان در شمال و جنوب است وسومین مورد اینکه به دلیل وابسته بودن صنایع جانبی بسیاری به صنعت کشتی‌سازی، ظرفیت اشتغال‌زایی این صنعت بسیار بالاست. البته این صنعت نسبت به صنایع دیگربسیار هزینه بر است و شاید یکی از دلایل مهجور ماندن آن نزد سرمایه‌گذاران بخش خصوصی- به گواهی آمار سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنایع بزرگ همین باشد. شاید جالب باشد بدانید صنعت کشتی‌سازی در ایران سابقه‌ای بسیار طولانی دارد. قدیمی‌ترین سند کشف شده دریانوردی در ایران، مهری است که در چغامیش خوزستان به دست آمده است. تاریخ تمدن این ناحیه به شش هزار سال پیش از میلاد بازمی‌گردد. در این مهر تصویر یک کشتی باسرنشینان آن نقش بسته است. هرچند سندهای دیگری نیز که نشان از دانش بالای ایرانیان در این صنعت دارد، به دست آمده است. مهم‌ترین این اسناد در هنگام حفر کانال جدیدسوئز در سال ۱۸۶۶ کشف شد. در این کتیبه کشف شده، به حفر کانال قدیمی سوئز به دستور داریوش- پادشاه ایرانی- پس از پیروزی بر مصریان، اشاره شده است. این نشانه‌ها در ادوارتاریخی نزدیک‌تر نیز به وفور یافت می‌شود؛ از ساخت و خرید کشتی‌ها و قایق‌های جنگی در دوران ساسانی گرفته تا ناوگان‌هایی که برای مطالعات استراتژیک در زمان افشاریه مامور کشف و بررسی سواحل همسایه می‌شدند. در ۵۰ سال گذشته در کشور ما تلاش‌های بسیاری برای گسترش این صنعت و به روز کردن دانش فنی و علمی آن شده است. در سال‌های پس از انقلاب این زحمت بر دوش سازمان‌های مختلفی از جمله سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) گذاشته شده است. از فعالیت‌های این سازمان در صنایع کشتی‌سازی در چند سال اخیر می‌توان به تدوین پیش‌نویس سند توسعه دریایی، ساخت کشتی‌های اقیانوس پیما (کانتینر بر وگاز بر)، ساخت حوض‌های خشک تعمیر و ساخت کشتی‌های ۳۰۰ هزار تنی و سوپرتانکرها، ساخت سازه‌های دریایی (به ویژه جکت‌های پارس جنوبی) و طراحی و ساخت موتور دیزل ملی طرح «د-۸۷» برای به کارگیری درشناورها، اشاره کرد. کشورمان در سال‌های اخیربه ویژه پس از شروع به ساخت اقیانوس پیماها، در صنعت کشتی‌سازی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است. هم‌اکنون نیز شرکت‌های زیادی در حوزه ساخت کشتی، سازه‌های دریایی وقطعات مشغول به فعالیت هستند که از جمله می‌توان به شرکت مجتمع کشتی‌سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو)، شرکت صنایع دریایی ایران (صدرا)، کشتی‌سازی اروندان، مجتمع شهید درویشی، مجتمع شهید جولایی، کشتی‌سازی ایلکا، کشتی‌سازی بحرامن و کشتی‌سازی ناخدای جزیره اشاره کرد.
