فشار ایران بر کره جنوبی برای آزادسازی میلیاردها دلار مسدود شده

اختصاص 4.5 میلیارد دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی 

 بانک و بیمه| 

عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی ایران گفت که اقدامات بانک‌های کره جنوبی مانع از آن می‌شوند که ایران بتواند از پول خود برای خرید مواد غذایی و دارو استفاده کند در حالی‌که این نوع تجارت مشمول تحریم‌های امریکا نیست. ایران فشار خود بر کره جنوبی را با هدف آزادسازی میلیاردها دلار درآمدهای نفتی تشدید می‌کند و به اقدامات قانونی روی خواهد آورد.

به گزارش «تعادل»، همتی در پاسخ کتبی به سوالات بلومبرگ، بیان کرد: این ناراحت‌کننده است که شاهد آن باشیم بانک‌های کره‌ای با خیال راحت تعهدات خود و توافق‌های مالی بین‌المللی رایج را زیر پا می‌گذارند و تصمیم گرفته‌اند وارد بازی سیاست شوند و از تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه ایالات متحده پیروی کنند. به گفته او ایران می‌تواند برای دسترسی به منابع خود به اقدامات قانونی روی آورد اما نامی از بانک‌های مورد نظر نبرد.

همتی همچنین توضیح بیشتری درباره اقدامات احتمالی ایران نداد. پس از رفع تحریم‌ها تحت پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵، ایران در سال بعد توانست بیش از 6.4 میلیارد دلار درآمد نفتی که در حساب‌های هند مسدود شده بود را با استفاده از بانک‌های اروپایی به عنوان عامل پایاپای آزاد سازد. علاوه بر این بانک مرکزی در اروپا علیه آن دسته از شرکت‌های مالی که پول‌های آن را بر مبنای احکام دادگاه‌های امریکا مسدود کرده بودند شکایت کرد.

ایران اوایل این ماه اعلام کرد که پس از دو سال مذاکره، محموله دارویی به ارزش ۵۰۰ هزار دلار از کره‌جنوبی دریافت کرده است. وزارت امور خارجه ایران در آن زمان گفت که واشنگتن این معامله را تایید کرده بود. این وزارتخانه همچنین اعلام کرد که کره جنوبی 7 میلیارد دلار بدهی نفتی به ایران دارد که مربوط به قبل از زمانی می‌شود که دولت ترامپ تحریم‌ها علیه فروش نفت خام ایران را دوباره به اجرا گذاشت.

بر طبق گزارش وزارت امور خارجه در سئول، داروهای ارسالی برای درمان بیماری‌های ژنتیکی به کار می‌روند. کره جنوبی قصد دارد این ماه کیت‌های آزمایش کووید ۱۹ با ارزش 2 میلیارد دلار را ارسال کند.

کو کیونگ-سوک یکی از مقامات وزارت امور خارجه در تماس تلفنی گفت: ما با ایالات متحده، ایران و بانک‌هایی که منابع مسدود شده را در اختیار دارند مشورت کردیم تا پیشرفتی در این موضوع حاصل شود. تاکنون ما توانسته‌ایم بخشی از منابع را برای توسعه تجارت بشر دوستانه با ایران استفاده کنیم و همچنان در جست‌وجوی راه‌هایی هستیم که اینگونه تبادلات را افزایش دهند. ایران در اواخر ماه فوریه از شیوع گسترده ویروس کرونا خبر داد و محدودیت‌هایی را برای کنترل این بیماری به اجرا گذاشت. تکانه اقتصادی مقامات را وادار کرد که برای اولین بار از سال ۱۹۶۰ ازصندوق بین‌المللی پول تقاضای کمک کنند.

مقامات ایران که با کسری بودجه گسترده مواجه شده‌اند و درآمدهای حیاتی نفتی آنها به خاطر تحریم‌های امریکا به‌شدت کاهش یافته است در ۱۱ آوریل بخشی از محدودیت‌های مربوط به زندگی روزمره و کسب و کارها را برداشتند. اما بیماری دوباره اوج گرفت و تاکنون جان بیش از ۸ هزار نفر را در کشور گرفته است.

همتی از پاسخ به این پرسش که آیا خبر جدیدی درباره درخواست وام از صندوق بین‌المللی پول دارد امتناع کرد. او گفت که ایران تاثیرات ویروس را کنترل می‌کند و حتی انتظار دارد که در پایان سال شاهد رشد معتدل اقتصادی باشد.

او با اشاره به کره جنوبی بیان داشت که دو کشور روی یک ابزار تجاری ویژه کار می‌کنند. این ابزار شبیه آن چیزی است که با اتحادیه اروپا برقرار گردید و به ایران اجازه می‌دهد که با استفاده از پول‌های مسدود شده در بانک‌های کره‌ای معاملات بشردوستانه را تکمیل نماید.

بر طبق گفته همتی امریکا که دو سال پیش از برجام خارج شد در تلاش بود تا جلوی این برنامه را بگیرد. آنچه رویکرد «فشار حداکثری» دونالد ترامپ علیه ایران نامیده می‌شود قصد دارد رهبران ایران را وادار سازد درباره پیمان هسته‌ای و پایان دادن به حمایت از حزب‌الله و شبه نظامیان عراقی پای میز مذاکره بنشینند.

ساز و کار اتحادیه اروپا که به اینستکس شهرت دارد ابزاری تجاری را در اختیار شرکت‌های اروپایی قرار می‌دهد تا بدون استفاده از دلار، عبور تراکنش‌ها از بانک‌های امریکایی و یا انتقال پول از مرزهای ایران به فروش کالا و خدمات به ایران بپردازند. اما این ابزار تاثیر چندانی نداشت چراکه شرکت‌ها از این هراس دارند که تحت مجازات امریکا قرار گیرند. همتی گفت: اگر بانک‌های کره‌ای به توافقات بین‌المللی خود با ما پایبند نباشند ما این حق را برای خود محفوظ می‌داریم که بر طبق قوانین بین‌المللی به اقدامات قانونی روی آوریم.

   ۴/۵ میلیارد دلار ارز برای واردات

کالاهای اساسی 

همتی در اظهارنظر دیگری افزود: برای واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه کارخانجات، ۴.۵ میلیارد دلار تامین ارز شده و با افزایش صادرات، به تدریج قیمت ارز تعدیل می‌شود. رییس ‌بانک مرکزی در حاشیه جلسه هیات دولت درباره دلایل افزایش قیمت ارز، اظهار کرد: صادرات ما در فروردین و اردیبهشت کاهش شدید پیدا کرد، اما الان صادرات مجدد برقرار شده است. برگشت ارز در سامانه نیما هم مشکل پیدا کرد اما ما 4.5 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی تامین ارز کرده ایم.

وی ادامه داد: وقتی ارز درسامانه نیما افزایش قیمت پیدا کند، در بازار آزاد هم قیمت افزایش می‌‌یابد، ولی ما قیمت ارز را کنترل می‌کنیم. در حال حاضر جلوی افزایش قیمت ارز گرفته شده و به تدریج هم تعدیل می‌شود.

رییس بانک مرکزی خاطرنشان کرد: هرگاه قیمت دلار کاهش می‌یابد، دولت امریکا و رسانه‌های حامی این دولت جو روانی ایجاد می‌کنند که تحریم‌های جدید و بزرگ‌تری اعلام خواهد شد که این‌ها اقدام جدیدی از سوی آنها نیست. در حال حاضر روند درآمدی نفتی ما مثبت است و درآمد غیرنفتی بهتر شده و جو سازی رسانه‌ای امریکا به نتیجه نمی‌رسد.

همتی درباره هدف از انتشار اوراق بدهی اظهار کرد: به خاطر مشکل در درآمد دولت حاصل از فروش نفت و جبران کسری بودجه، مصوب شد که اوراق بدهی منتشر شود. در دو هفته گذشته ۱۰ هزار میلیارد تومان از این اوراق با نرخ ۱۵ درصد توسط بانک‌ها خریداری شده است. برای آنچه عرضه شده است، ۲۲ هزار میلیارد تومان تقاضا وجود داشت و تقاضای خرید اوراق خوب است. این روند ادامه داشته و هر وقت دولت دنبال جبران کسری خود باشد، این اوراق منتشر می‌شود. امیدوارم این اقدام موجب شود نقدینگی آثار تورمی برای کشور نداشته باشد.

   جزئیات جایگزینی دلار در مبادلات

ایران و افغانستان

از سوی دیگر، درحالیکه طبق گفته رییس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان استفاده از ریال در مبادلات ایران و افغانستان ممنوع و دلار جایگزین آن شده است، توضیحات کانون صرافان حاکی از آن است که تمامی صرافی‌های رسمی بانک مرکزی، می‌توانند بدون محدودیت مکانی در این زمینه خدمات ارزی داشته باشند اما صراف‌هایی که در نقاط مرزی کشورهایی چون افغانستان، عراق و پاکستان قرار دارند، به صورت ویژه و تخصصی این کار را انجام می‌دهند.

به تازگی رییس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان اعلام کرده که بیشتر بازرگانان افغانستان علاقه‌مند به استفاده از ریال در خریدها و نقل و انتقالات خود با ایران هستند اما مقررات اخیر بانک مرکزی مبنی بر بازگشت ارز حاصل از صادرات موجب شده این روند متوقف شود و به نوعی دلار جایگزین آن شود که تعدادی صرافی نیز برای این کار تعیین شده‌اند.

در گذشته کالاهایی که به عراق، افغانستان و پاکستان صادر می‌شد، طرف‌های معامله ارز مورد استفاده در این زمینه را به داخل کشور باز نمی‌گردانند. به عبارت دیگر، در معامله با این کشورها ارز مورد مبادله قرار می‌گرفت اما طرف ایرانی ریال دریافت می‌کرد که بانک مرکزی در جهت بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور، صادرات ریالی را غیر قانونی اعلام کرد که بدین صورت فردی که به عراق یا افغانستان صادرات انجام می‌دهد همانند فردی با آن برخورد می‌شود که به آلمان صادرات می‌کند.

در پی طرح این موضوع با پیگیری از کانون صرافان جزئیاتی در این زمینه اعلام شد و یک صراف به ایسنا اینگونه توضیح داد که با توجه اینکه حجم صادرات از کشورهایی چون افغانستان، عراق و پاکستان زیاد و حجم ارز حاصل شده از این صادرات هم قابل توجه است، صادرکنندگان از بانک مرکزی و کانون صرافان درخواست کردند که صراف‌هایی برای این کار مشخص شود اما براساس قانون جاری تجارت نمی‌توان یکسری از اشخاص خاص را برای این موضوع درنظر بگیریم به این دلیل که اگر صرافی‌های مشخصی در این زمینه تعیین شود، اگر یک صرافی نتواند این کار را به خوبی انجام دهد، آن صرفا به مشکل خواهد خورد.

وی با اعلام اینکه تمامی صراف‌هایی که در چرخه رسمی بانک مرکزی فعال هستند می‌توانند بدون محدودیت مکانی خدمات ارزی را در محدوده تخصص خود انجام دهند، گفت: به خصوص صراف‌ها نقاط مرزی در استان‌هایی چون خراسان، سیستان و بلوچستان و... این کار را به صورت ویژه و تخصصی انجام می‌دهند.

به گفته این صراف، تمامی صادرکنندگانی که در کشور عراق، افعانستان و پاکستان از ایران کالا مبادله می‌کنند، می‌توانند بدون محدودیت مکانی ارز خود را به صرافی‌ها و کارگزاری‌ صرافی‌های رسمی در سراسر کشور تحویل بدهند و به فروش برسانند.

وی در پایان دلیل اینکه صادرکنندگانی که در کشور عراق، افعانستان و پاکستان از ایران کالا مبادله می‌کنند تمایلی به استفاده از دلار در مبادلات خود نداشته‌اند را مشخص نشدن میزان صادرات آنها و هزینه‌ای که برای نقل و انتقال ارزی متحمل می‌شوند اعلام کرد.

   نرخ‌ها در بازار 

از سوی دیگر، روز چهارشنبه 21 خرداد 99، بار دیگر نرخ اونس جهانی طلا و همچنین قیمت دلار افزایش یافت و به دنبال آن قیمت طلا و سکه در بازار داخلی رشد کرده است. به دنبال افزایش قیمت ارز در بازار آزاد و معاملات نقدی و داد و ستد دلار به قیمت 17960 تومان، صرافی‌های مجاز بانکی نیز قیمت ارز را افزایش داده و نرخ لحظه‌ای قیمت دلار در سامانه سنا به 17250 تومان و خرید دلار 17150 تومان، فروش یورو 18900 و خرید یورو 18800 تومان رسید. صرافی‌های بانکی هر دلار امریکا را معادل ۱۷ هزار تومان می‌خرند و به قیمت ۱۷ هزار و ۱۰۰ تومان نیز می‌فروشند. نرخ خرید دلار به میزان ۱۲۰ تومان و نرخ فروش آن نیز معادل ۱۷۰ تومان افزایش قیمت داشته است.همچنین، این صرافی‌ها هر یورو را نیز به قیمت ۱۸ هزار و ۶۵۰ تومان می‌خرند و معادل ۱۸ هزار و ۷۵۰ تومان هم می‌فروشند که نرخ خرید و فروش یورو به میزان ۱۵۰ تومان افزایش قیمت داشته است.علاوه براین، بانک‌ها نیز هر دلار امریکا را معادل ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان و هر یورو را به قیمت ۱۸ هزار تومان می‌خرند که نرخ خرید دلار ۵۰۰ تومان افزایش و نرخ خرید یورو ثبات داشته است.

سامانه سنا نرخ میانگین معاملات ارز در روز 20 خرداد 99 را برای دلار 17139، یورو 18836، درهم 4698، دلار کانادا 13107، لیر ترکیه 2597، پوند 20937 تومان اعلام کرد. نرخ حواله دلار در سامانه نیما نیز 15745، یورو 17822، درهم 4325، یوان 2343 تومان اعلام شد.

در بازار آزاد و معاملات نقدی نیز قیمت دلار 17920 تا 17960 تومان در نوسان بود، یورو 20100، دلار کانادا 13500، یوان 2550، لیر ترکیه 2660، درهم 5020، پوند 22500 تومان معامله شد. با اعلام اونس جهانی به قیمت 1719 دلار، و دلار به قیمت 17930 تومان، هر گرم 18 عیار به 733 هزار، مظنه مثقال 17 عیار 3 میلیون و 178 هزار، سکه طرح جدید 7 میلیون و 540 هزار، سکه طرح قدیم 7 میلیون و 290 هزار، نیم سکه 3 میلیون و 770 هزار، ربع سکه 2 میلیون و 60 هزار و سکه گرمی 1 میلیون و 90 هزار تومان معامله شد. 

هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید تحت تاثیر رشد بهای اونس و دلار با افزایش ۱۲۰ هزار تومانی قیمت به رقم هفت میلیون و ۳۹۰ هزار تومان فروخته شد. قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم هفت میلیون و ۳۰۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شد.همچنین نیم سکه نیز سه میلیون و ۷۵۰ هزار تومان، ربع سکه دو میلیون و ۴۰ هزار تومان و هر قطعه سکه گرمی یک میلیون و ۶۰ هزار تومان تعیین قیمت شد.هر گرم طلای خام ۱۸ عیار ۷۳۴ هزار تومان و هر مثقال طلا نیز سه میلیون و ۱۸۰ هزار تومان به فروش رسید.

شیوع کرونا و افت اقتصادی و آسیب کسب وکارها در ماه‌های اخیر باعث افزایش جذابیت طلا و در نتیجه رشد اونس شده است.اصلی‌ترین علت رشد قیمت طلا و سکه در معاملات، جهش دوباره قیمت طلا در داخل و اونس در بازارهای جهانی بوده است.بهای اونس با رشد ۱۵ دلاری به رقم یک هزار و ۷۱۹ دلار رسید.

در بازار ارز رسمی نیز بانک مرکزی نرخ رسمی ۴۷ ارز را اعلام کرد که بر اساس آن نرخ ۲۲ ارز از جمله یورو و پوند افزایش و قیمت ۱۶ ارز کاهش یافت؛ همچنین نرخ دلار و ۸ ارز دیگر نیز ثابت ماند.بر اساس اعلام بانک مرکزی هر دلار امریکا ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. همچنین هر پوند انگلیس با ۶۴ ریال افزایش به قیمت ۵۳ هزار و ۴۸۸ ریال و هر یورو با ۲۲۳ ریال کاهش به قیمت ۴۷ هزار و ۶۳۶ ریال اعلام شد.

    روز سیاه اسکناس سبز

به نظر می‌رسد دلار تا زمان مشخص شدن موضع بانک مرکزی این کشور در خصوص اقدامات محرک بیشتر نخواهد توانست دست به پیشروی بزرگ دیگری بزند. در معاملات چهارشنبه ارزهای اروپایی برندگان اصلی در برابر اسکناس سبز بودند.

به گزارش سی ان بی سی، طبق اعلام دفتر کنترل بودجه امریکا، کسری بودجه دولت در هشت ماه ابتدایی سال مالی جاری به ۱.۹ تریلیون دلار رسیده است. تنها در ماه می‌میزان مخارج دولت ۴۲۴ میلیارد دلار بیشتر از میزان درآمدهای آن بوده است. درآمدهای دولت طی ماه می‌۵۸ میلیارد دلار نسبت به ماه قبل کاهش پیدا کرده است.  از سوی دیگر شاخص‌های کلان اقتصادی منتشرشده در خصوص کشورهای اروپایی نشان‌دهنده این است که شرایط کماکان تا حد زیادی بد باقی مانده است هر چند که بانک مرکزی اروپا اعلام کرده است برنامه خرید اوراق قرضه خود را با ۶۰۰ میلیارد یورو افزایش به ۱.۳۵ تریلیون یورو خواهد رساند و این برنامه را تا سال ۲۰۲۱ ادامه خواهد داد. 

شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات با ۰.۲۳ درصد ریزش نسبت به روز قبل و در سطح ۹۶.۱۹۸ واحد بسته شد. نرخ برابری هر فرانک سویس معادل ۱.۰۵۲ دلار اعلام شد.