چهار واحد درسی اقتصاد برای همه مسوولان

محمدرضا  منجذب

تجربه سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران تجربه‌ای سخت و پیچیده است. مدیریت اقتصادی که پارامترهای غیر اقتصادی (عمدتا اقتصاد سیاست‌زده) بر آن حاکم و تعیین‌کننده هست، مشکلات زیادی را با خود عجین کرده است. به‌نظر می‌رسد اگر چند مفهوم ساده اقتصادی در این راستا مورد نظر باشد و مانیفست سیاست‌گذار باشد، مقدمه‌ای بر حل اساسی مشکلات اقتصادی ایران خواهد بود: 

واحد اول: هر کالایی عرضه و تقاضایی دارد. این قوای عرضه و تقاضا (و عوامل موثر بر آن) تعیین‌کننده بازار و قیمت است. برای هدایت قیمت به‌سمت مطلوب باید قوای مربوط به عرضه و تقاضا را تقویت و مدیریت بهینه کرد. اجرای سیاست تعیین قیمت (دستوری) و تعزیراتی در کوتاه‌مدت کمبود کالا و در درازمدت افزایش قیمت، رانت و ناکارآمدی را به‌بار می‌آورد. باید بلندمدتی فکر کرد و تصمیم گرفت، تفکر و تصمیم احساسی و کوتاه‌مدت را باید کنار گذاشت . (یک واحد اقتصاد خرد) 

واحد دوم: سیاست‌های پولی، مالی، ارزی و درآمدی هماهنگ باید اعمال شوند. این سیاست‌ها در مسیر تنظیم رشد نقدینگی همگام با رشد تولید باید اعمال شوند. در این صورت تورم قابل کنترل خواهد بود و ارزش پول ملی حفظ می‌شود. دیگر نیازی به حذف صفر از پول نخواهد بود و توزیع درآمدها به‌هم نمی‌خورد. باید تفکری بلندمدت داشت. (یک واحد اقتصاد کلان) 

واحد سوم: برای طی مسیر توسعه اقتصادی باید با تعاملات اقتصادی بین‌الملل بتوان مراحل ورود تکنولوژی، هضم تکنولوژی، تغییر در تکنولوژی و ایجاد تکنولوژی را در زنجیری افقی و عمودی در تولیدات صنعتی و شبه صنعتی طی نمود. واحد اول و واحد دوم در این راستا تعریف و پیاده می‌شوند. تنها سیاست تنش زدایی می‌تواند در این مسیر کمک نماید. (یک واحد اقتصاد توسعه) 

واحد چهارم: نخبگان جامعه باید در اتاق‌های فکر (واحدهای اول تا سوم) اقتصاد را بصورت مانیتورینگ و در راستای منافع ملی کوتاه‌مدت و بلندمدت هدایت راهبردی کنند. در این راستا تصمیمات احساسی نخواهد بود. برای جامعه تبیین گردد که در طولانی مدت فداکاری ملی لازم هست تا به توسعه اقتصادی دست یابیم. شفافیت و قانون باید حاکم باشد. (یک واحد اقتصاد مدیریت کلان نگر) 

واحد پنجم: اگر چهار واحد بالا را خوب پاس کنیم، دیگر نیاز به واحد بعدی نداریم