بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا عزل شد

سی و یکم خرداد 1360، درست یازده روز پس از آنکه امام خمینی بنی صدر، رییس‌جمهور، را از فرماندهی کل قوا خلغ کرد، مجلس لایجه عدم کفایت بنی صدر برای ریاست‌جمهوری را نیز تصویب کرد. بنی صدر که با رای قاطع 11 میلیون نفری مردم ایران به مقام ریاست‌جمهوری رسیده بود، با توجه به اختیاراتی که داشت، بلافاصله تلاش کرد که نهادهای انقلابی همچون دادگاه‌های انقلاب، کمیته‌های انقلاب، سپاه پاسداران را منحل کند یا با کم کردن نقش آنها، به حاشیه براند. همین موضوع و اختلاف او با روحانیون حزب جمهوری اسلامی، زمینه حذف او را فراهم کرد. اختلافات از آنجایی شدت گرفت که بنی صدر در روزنامه تحت مدیریتش، انقلاب اسلامی و در تریبون‌های سخنرانی، به وضوح به مخالفان خود اشاره می‌کرد. او در یک سخنرانی در بهمن 1359 در جیرفت، گفت: همه مساله و همه برخورد بر سر این است که آیا رأی عمومی یعنی رأی مردم باید ملاک و ضابطه باشد یا نباشد. از نظر من اگر مردمی یازده میلیون رأی دادند و کسی را به عنوان رییس‌جمهوری انتخاب کردند و امروز هم همچنان اعتماد خودشان را به او حفظ کرده‌اند. اگر بخواهند ملاک و ضابطه را که رأی شما مردم است از بین ببرند، راهی جز این ندارند که بیایند این رییس‌جمهوری را بی‌اعتبار بکنند. اگر به این کار موفق شدند دیگر رأی مردم ارزش خود را از دست می‌دهد. حمایت او از منافقین و آنچه گفته می‌شود کوتاهی‌ها و سوء مدیریت او در جنگ تحمیلی، باعث شد در نهایت امام خمینی (ره) او را از فرماندهی کل قوا عزل کند. این چراغ سبزی به مجلس شورای اسلامی بود که اکثریت آن از حزب جمهوری اسلامی بود، برای عزل بنی صدر. به این ترتیب با رای اکثریت مجلس، بنی صدر سقوط کرد و از ایران گریخت. حکم برکناری از فرماندهی قوا و عزل از رییس‌جمهوری در حقیقت توانست به حیات سیاسی پرتشنج و ماجراجویانه اولین رییس‌جمهور ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی خاتمه دهد. پس از این دو رویداد بود که بنی صدر با مسعود رجوی سرکرده سازمان مجاهدین خلق به فرانسه گریختند. بنی‌صدر که روز 12 بهمن 1357 همراه با امام خمینی (ره) و با هواپیمای حامل وی به تهران آمد ابتدا چهره ناشناخته‌ای بود. وی فارغ‌التحصیل رشته علوم اقتصادی از دانشگاه پاریس بود و 20سال از عمر خود را تا زمان پیروزی انقلاب در آن کشور گذرانده بود. بنی صدر ابتدا در شورای انقلاب عضویت یافت و سپس با سخنرانی‌های مختلف در جامعه و مناظره‌ای که با بابک زهرایی در دانشگاه تهران انجام داد، توانست خود را به عنوان «روشنفکر تحصیلکرده طرفدار انقلاب‌» در میان مردم شاخص کند. این پدیده زمانی که وی خود را کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری کرد، توانست طرفداران فراوانی برایش به وجود آورد. 11 روز پس از صدور حکم امام‌، هاشمی‌رفسنجانی ـ رییس وقت مجلس شورای اسلامی‌ـ گزارش آرای نمایندگان مجلس را در مورد عزل بنی‌صدر از ریاست‌جمهوری به اطلاع امام رساند.