حال و هوای نفت ۲ ماه بعد از منفی شدن

دیروز روز خوبی برای نفت خام بود

نادی صبوری | گزارشی در ابتدای روز منتشر شد که نشان می‌داد ذخایر نفتی امریکا بیش از آنچه انتظارش می‌رفته کاهش پیدا کرده است و این برای نفت خام که فروردین امسال برای نخستین‌بار در معاملات آتی به زیر صفر سقوط کرده بود، خبری خوب بود. رویترز می‌نویسد افت ذخایر نشان داد با وجود شیوع ویروس کرونا در جهان، تقاضا برای نفت خام در حال تقویت است. 

ساعت 32: 6 دقیقه جی‌ام‌تی، هر بشکه نفت خام برنت با قیمت ۴۱ دلار و ۵۸ سنت در هر بشکه معامله شد که نسبت به روز قبل، رشدی ۳۱ سنتی معادل ۰.۸ درصدی را نشان می‌داد. در حالت طبیعی چنین رشدی نمی‌تواند نفت را به تیتر مهم رسانه‌هایی چون رویترز تبدیل کند، اما در روزگاری که دو ماه قبل از آن، یک محموله معاملاتی آتی نفت خام با قیمت زیر صفر معامله شده است، این رشد می‌تواند «چشمگیر» هم محسوب شود.  بهای نفت خام دبلیو تی‌ای که با معامله منفی در ماه آوریل، بیشتر از برنت معروف شد، دیروز به ۳۹ دلار و ۶۲ سنت در هر بشکه رسید تا اختلاف قیمت میان دبلیو‌تی‌ای و برنت را هم که یکی از شاخص‌های سنجش سلامت بازار نفت به حساب می‌آید، متعادل‌تر بکند.  پس از آنکه بازار نفت خام در ماه‌های ابتدایی بهار با آشفتگی بی‌سابقه‌ای روبرو شد، کشورهای تولیدکننده نفت خام در کنار هم تصمیم به کاهش میزان عرضه گرفتند. به این ترتیب برای اولین‌بار در تاریخ، کشورهای عضو اوپک نه تنها در کنار روسیه بلکه این‌بار با همراهی امریکا، اجماعی عمومی برای تلاش در زمینه ثبات‌بخشی به بازار را اعلام کردند.  تازه‌ترین گزارش ماهانه منتشر شده از سوی سازمان کشورهای صادرکننده نفت‌ خام، اوپک نشان می‌دهد که کشورهای عضو این سازمان در کنار هم تولید نفت خام در ماه مه ‌را نسبت به ماه آوریل به میزان بی‌سابقه ۲۰ درصد کاهش دادند. کل تولید نفت خام اوپک در ماه مه، روزانه ۲۴ میلیون و ۱۹۵ هزار بشکه بوده است. منابع ثانویه اوپک گزارش کردند که ایران در این ماه روزانه یک میلیون و ۹۸۷ هزار بشکه نفت خام تولید کرده است.  گزارشی که روز چهارشنبه در مورد آمار ذخایر نفتی امریکا منتشر شد نشان داد ذخایر آن ۸.۲ میلیون بشکه کاهش پیدا کرده‌اند و به ۵۳۷ میلیون بشکه رسیده‌اند. معنای این عددها این است که نفت بیشتری مصرف شده و نفت کمتری ذخیره. قبلا پیش‌بینی می‌شد این افت فقط ۷۱۰ هزار بشکه باشد که رقم منتشر شده ۱۱ برابر آن است.  آمار فعلی از سوی‌ای پی‌ای منتشر شده است و حالا تحلیلگران منتظر خواهند شد تا ببینند آیا اداره اطلاعات انرژی امریکا هم‌چنین آماری که نشانه‌ای برای گاوی شدن یا صعودی شدن بازار است را تایید می‌کند یا نه. آمارهای eia ساعت پایانی روز چهارشنبه منتشر می‌شوند.  رویترز می‌نویسد چیزی که رشد قیمت را تقویت کرده است این است که سطح تولید نفت خام اوپک به کمترین میزان خود در دو دهه اخیر رسیده است.  با شیوع ویروس کرونا و اعلام قرنطینه در کشورهای مختلف جهان، میزان تقاضا برای انرژی با افت شدیدی روبرو شد. تا لحظه تنظیم این گزارش، آمار جهانی مبتلایان به کرونا به ۱۰ میلیون و ۶۰۳ هزار و ۴۷۴ مورد رسیده است. از این بین ۵۱۴ هزار و ۳۸۰ نفر جان خود را از دست داده و بیش از ۵ میلیون و ۸۱۳ هزار نفر بهبود پیدا کرده‌اند. در هفته‌های اخیر اغلب کشورها بسته به‌شدت درگیری با این ویروس، سطوحی از فعالیت‌های اقتصادی را از سر گرفتند.  در فاصله دو ماه اخیر و منفی شدن یکی از قراردادهای آتی نفت خام دبلیو تی‌ای که افکار عمومی را نسبت به نفت خام حساس‌تر کرد، چند گزارش چشم‌انداز نفت خام منتشر شد. یکی از نکات جالب توجه این گزارش‌ها مربوط به داده‌های شرکت بی‌پی بود. با وجود اینکه در یک دهه اخیر تلاش فراوانی برای کاهش مصرف نفت خام به ویژه از سوی کشورهای اروپایی صورت گرفته است، از سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۱۹ مصرف نفت خام هر سال متوسط با ۱.۴ درصد رشد روبرو بوده است.  آمارهای نیمه‌رسمی نشان می‌دهد در کنار هم قرار گرفتن اوپک پلاس و تولید‌کنندگان نفت شیل، توانسته است روزانه ۱۱ میلیون بشکه از حجم عرضه جهانی نفت خام بکاهد.  توافقی که این‌بار میان تولیدکنندگان نفت خام برای تقویت بازار صورت گرفت، علاوه بر اجماع میان وزرای انرژی و نفت کشورها، پای رهبران را هم وسط کشید. ۲۵ فروردین بود که ایرنا گزارش داد ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ درباره وضعیت بازار نفت با یکدیگر گفت‌وگو کرده‌اند.  روزنامه تعادل فروردین سال گذشته با مشاهده نشانه‌های ورود سران کشورها به مسائل بازار نفت، در گزارشی با عنوان «پوتین و ترامپ از بازار نفت چه می‌خواهند» در گفت‌وگویی با دکتر فریدون برکشلی، این اتفاق را به معنای «افزایش اهمیت راهبردی نفت خام» قلمداد کرده بود.   وارد شدن سران کشورها به بازار نفت خام و نشان دادن تعهد نسبت به برنامه کاهش تولید، تا به اینجا توانسته است قیمت‌ها را کمی تقویت کند. چند تحلیلگر در یک نظر سنجی که رویترز انجامش داده گفته‌اند برآوردشان این است که امسال قیمت‌ها در حدود ۴۰ دلار در هر بشکه چرخ خواهند خورد و ممکن است در فصل چهارم سال، رشد هم در پیش باشد.   قیمت نفت خام در بودجه سال ۹۹ ایران که پیش از شیوع کرونا برآورد شده بود معادل ۵۰ دلار در هر بشکه بود. طبق لایحه بودجه، ۲۰ درصد از درآمد حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی راهی صندوق توسعه ملی می‌شود. به دولت اجازه داده می‌شود اگر میزان منابعش از صادرات کمتر از سقف مقرر شود، از حساب ذخیره ارزی برداشت داشته باشد.  در ایران در ماه‌های اخیر نفت خام در بورس نیز عرضه می‌شود. امروز ۱۱ تیر ساعت 13:30 نیز یک میلیون بشکه نفت خام سنگین برای تحویل در فوب جزیره خارک، در رینگ بین‌الملل بورس انرژی عرضه شد. ثبات بازار جهانی، به رونق گرفتن عرضه در بورس نیز کمک می‌کند.