چرا مشکل تورم حل نمی‌شود؟
مهدی نصرتی
اول؛ تقریبا چهل روز پیش بودکه بانک مرکزی اعلام کرد سیاست هدفگذاری نرخ تورم را در پیش گرفته است و هدفش کنترل تورم در حد ۲۲ درصد تا سال آینده است. همان موقع در این پست گفتم که به یک شرط حرف بانک مرکزی را باور می‌کنم: «اینکه یک تعهد و ضمانت عینی و واقعی بدهد» که در نوشته‌های قبلی از اوراق مصون از تورم یاد کردیم.
دوم؛ در این 40 روز، سکه حدود 40 درصد رشد قیمت داشته، یعنی خیلی بیشتر از هدفگذاری تورم یک‌ساله بانک و این برای اعتبار بانک مرکزی اصلا خوب نیست. در تئوری اقتصادی بحث می‌شود که اعتبار و مقبولیت بانک مرکزی از هر ابزار و سیاست دیگری مهم‌تر است. سوم؛ در آن زمان در قابل یاداشت‌های ارایه شده گفتیم که با یک تخمین سرانگشتی، با این رشد پایه پولی در بهار امسال، یک تورم فزاینده را پیش رو داریم مگر اینکه شرایط جدیدی بر نظام تصمیم ارزی حاکم شود.
چهارم؛ کنترل تورم به لحاظ تئوری کار سختی نیست کافی است رشد پایه پولی و نقدینگی کنترل شود، یا از ارزش ریال برابر طلا محافظت شود. اما در این صورت کسری بودجه دولت چطور جبران شود و هزینه‌های دولت از چه محلی تامین شود؟ این موضوعی است که مساله را غامض و پیچیده می‌کند. عمدتا راه‌حل انتشار اوراق را پیشنهاد می‌دهند. ضمن اینکه به این نکته هم اشاره شد که انتشار اوراق بدهی، شاید جلوی شتاب تورم را بگیرد اما لزوما مساله تورم را حل نمی‌کند.
پنجم؛ کسانی که مباحث اقتصادی را دنبال می‌کنند یادشان هست که کشور در سال ۹۶ درگیر و نگران دو بحران جدی بود: بحران نظام بانکی و بحران آب وخشکسالی. شکر خدا در این دو سه سال بارش‌های خوبی انجام شد و همه مشکل کم آبی را فراموش کردند. اما بحران بانکی چه شد؟به نظر می‌رسد چند برابر شدن نرخ ارز، افزایش حجم نقدینگی و تورم‌های سنگین و افزایش شدید قیمت دارایی‌ها از جمله ملک و سهام، بانک‌ها را از بحران نجات داده است و حالا خیلی روزها برای خرید سهام بانک‌ها توی بورس صف خرید تشکیل می‌شود. ششم؛ علاوه بر نظام بانکی، خود دولت در تورم ذی‌نفع است چون هروقت کم بیاورد، از ماشین چاپ پول استفاده می‌کند. بدهکاران بانکی ذی‌نفع هستند چون هر روز ارزش بدهی شان کمتر می‌شود. کسانی که املاک زیادی دارند ذی نفع هستند چون سرعت رشد دارایی شان از تورم بیشتر است. سهامداران بزرگ هم که با دم خود گردو میشکنند. تا وقتی چنین ذی‌نفعانی برای تورم داریم، می‌توان به حل معضل تورم در این کشور امیدوار بود؟
