کاهش رفتارهای هیجانی به دنبال سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها
گروه بورس|
بازارهای مالی همواره یکی از بسترهای پر ریسک اقتصادی هستند. همین امر سبب شده تا فعالیت در این بازارها بیش از آنکه نیازمند شور و شوق باشد، به سواد مالی و داشتن تحلیلی مناسب از وضعیت بازارها نیازمند باشد. این مهم در کنار پیچیده بودن ساز و کار بازارهایی نظیر سهام و اوراق بدهی موجب شده تا در بیشتر کشورها افراد عادی به جای آنکه مستقیما در خرید و فروش اوراق بهادار فعالیت کنند، سرمایه‌گذاری‌های خود را با استفاده از امکاناتی نظیر آنچه که در شرکت‌های سبدگردان یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری انجام دهند.
در ایران نیز تعداد بسیاری از صندوق‌های شرکت‌های سبد گردان وجود دارند. تعداد این شرکت‌ها طی سال‌های اخیر و همزمان با شروع روند صعودی شاخص‌ها در بورس و فرابورس افزایش یافته است. به رغم آنکه رونق بازار در طول دو سال گذشته سبب شده تا بسیاری از سرمایه‌گذاران حقیقی بازار سرمایه سودی بالاتر سایر بازارها را کسب کنند اما آمار ارقام به ثبت رسیده حاکی از آن است که تعداد زیادی صندوق‌های سرمایه‌گذاری سودی به مراتب بیشتر از شاخص کل بورس داشته‌اند. آن‌طور که بسیاری از کارشناسان می‌گویند دلیل این امر تیم متخصص فعال در صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که می‌تواند ضمن کاهش ریسک سرمایه‌گذاری برای خریداران، از رفتار هیجانی آنها بکاهد.
یک کارشناس بازار سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری را ابزارهایی کارآمد برای کاهش ریسک رفتارهای احساسی ارزیابی کرد و گفت: همزمان با رشد شاخص، صندوق‌ها نیز رشد بسیار خوبی را تجربه کرده‌اند.
حبیب فرجی‌دانا اظهار داشت: ارزش انواع صندوق‌ها در یک سال اخیر حداقل چهار برابر شده که بخش زیادی از آن مربوط به ورود منابع جدید و کسب بازدهی بوده است.
وی با بیان اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ابزارهایی هستند که در دیگر کشورها نیز رایج‌اند، گفت: تجربه بین‌المللی اینگونه است که عموما مردم عادی وقتی می‌خواهند وارد بورس شوند، خودشان مستقیما به خرید و فروش سهام نمی‌پردازند، بلکه یونیت‌های صندوق‌ها را خریداری می‌کنند تا این صندوق‌ها با مدیران حرفه‌ای که در اختیار دارند، به سرمایه‌گذاری بپردازند؛ بنابراین دامنه این کار حتی در سطح جهانی، بسیار گسترده است.
فرجی‌دانا افزود: در بازار سرمایه ما نیز از همان ابتدا بحث تشکیل صندوق‌ها در قوانین مرتبط دیده شده بود که خوشبختانه طی ۱۰ سال اخیر توسعه پیدا کرد و الان بیش از ۸۰ صندوق سهامی داریم که تحت اختیار نهادهای مختلف از جمله کارگزاری‌ها، تامین سرمایه‌ها، شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردان‌ها است.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، طی دو سال اخیر که شاخص از سطح ۱۰۰ هزار واحد به سطح یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد رسیده و در واقع ۱۶ برابر شده است، صندوق‌ها هم به همین نحو رشد بسیار بالایی داشته‌اند. اگر شما در سایت‌های مختلف تعداد صندوق‌ها را نگاه کنید، ارزش صندوق و ارزش دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های سهامی و مختلط بیش از ۴۰ هزار میلیارد تومان شده که عدد بسیار قابل توجهی است و همه آنها هم در اختیار نهادهای حرفه‌ای است.
فرجی‌دانا اظهار داشت: هم‌اکنون صندوق‌های خوبی که در یک سال گذشته موفق بوده‌اند، حداقل ۵۰۰ درصد بازدهی برای سرمایه‌گذاران کسب کرده‌اند. در همین چند ماه اخیر هم بیش از ۱۵۰ درصد بازدهی از طریق همین صندوق‌ها کسب شده است. یعنی سرمایه‌گذاران، خیلی راحت می‌توانند بدون اینکه دغدغه‌ای داشته باشند و بخواهند وقت اضافه‌ای برای تحلیل سهم‌ها صرف کنند، به سود بالا برسند.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: در حال حاضر بیش از ۱۰ صندوق وجود دارد که ارزشی بالای ۱۰۰۰ میلیارد دارند؛ برای مثال، صندوق سهامی زرین پارسیان در آستانه ۲ هزار میلیاردی شدن است و با کاهش پیچیدگی‌های اجرایی و اداری صندوق، سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری برای ورود به این صندوق‌ها پیدا کرده‌اند.
فرجی‌دانا ادامه داد: هم‌اکنون در بسیاری از صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران می‌توانند کل کارهای خود را آنلاین و بدون مراجعات حضوری انجام دهند و فرآیند صدور و ابطال را نهایی و سهم خود را وارد صندوق کنند. همچنین مجموعه‌ای از صندوق‌ها هستند که در بازار، مانند یک نماد معامله می‌شوند که اصطلاحا به آنها ETF گفته می‌شود. این صندوق‌ها نیز خیلی با استقبال بالایی در بازار مواجه شده‌اند و بازار گردانی مناسبی که روی آنها انجام می‌شود، باعث شده است که حجم معاملات خیلی بالایی را به خودشان اختصاص دهند.
مدیر تحلیل شرکت تامین سرمایه لوتوس پارسیان در عین حال افزود: یکی از راهکار‌هایی که می‌تواند دامنه دارایی در صندوق‌ها را گسترش دهد، ایجاد صندوق‌هایی با ریسک‌های متفاوت است.
فرجی‌دانا گفت: وقتی یک مدیر صندوق نمی‌تواند بیش از یک درصد مشخص از منابع را به یک سهم خاص یا یک صنعت خاص تخصیص دهد، این باعث می‌شود که همه صندوق‌ها از لحاظ ریسکی در یک سطح کار کنند و یک ریسک متوسط داشته باشند. ولی ما از ذی نفعان امر درخواست کرده‌ایم که بیشتر بررسی کنند و اجازه دهند صندوق‌ها با ریسک‌های متفاوتی ایجاد شوند؛ مثلا ما بتوانیم صندوق سهامی داشته باشیم که یک مقدار
پر ریسک‌تر کار کند تا آن سرمایه‌گذارانی که طالب ریسک بیشتری هستند بتوانند (به‌طور غیرمستقیم) وارد آن صندوق‌ها شوند.
این کارشناس بازار سرمایه با ذکر یکی دیگر از محدودیت‌ها در این بخش ادامه داد: یا مثلا هنوز برای صندوق‌ها محدودیت‌های سرمایه‌گذاری در سهام بازار پایه وجود دارد و صندوق‌ها نمی‌توانند بیش از ۱۰ درصد در بازار پایه سرمایه‌گذاری کنند؛ این در حالی است که سهم‌های بسیار خوبی در بازار پایه وجود دارد که از بعضی سهام‌های بنیادی هم ارزشمندتر است.
وی توضیح داد: به این ترتیب اینگونه محدودیت‌ها باعث می‌شود فرد ترجیح دهد سهم بازار پایه را برای خودش بخرد تا اینکه بخواهد واحد یا یونیت صندوق را دریافت کند. ضمن اینکه محدودیت‌ها دست و بال مدیر پورتفوی را می‌بندد و باعث می‌شود در عملکرد با محدودیت مواجه شود. این کارشناس بازار سرمایه اطمینان داد: هر چقدر صندوق‌ها و نهادهای مالی تقویت شوند بازار عمق بیشتری پیدا می‌کند و این یکی از راهکار‌هایی است که می‌تواند دامنه دارایی در صندوق‌ها را نیز گسترش دهد.
