بازگشت قیمت سکه به کانال ۱۰ میلیونی
عرضه نیم میلیارد دلاری در سامانه نیما
گروه بانک و بیمه | محسن شمشیری|
در جریان معاملات روز سه‌شنبه بازار ارز و طلا، بار دیگر قیمت دلار در بازار آزاد و به دنبال آن قیمت طلا و سکه افزایش یافت. فعالان اقتصادی معتقدند که بعد از اعلام تحول در نظام ارزی از سوی رییس کل بانک مرکزی و اخبار مثبت مربوط به افزایش عرضه ارز، نرخ ارز و طلا و سکه کاهش یافت. همچنین برخورد با متخلفان ارزی و عدم تمدید مهلت بازگشت ارز صادراتی تا پایان تیرماه 99، این انتظار را ایجاد کرد که احتمالا با افزایش عرضه ارز، قیمت‌ها کاهش خواهد یافت. اما روز سه‌شنبه، بازار واکنش دیگری نشان داد و قیمت‌ها دوباره به روال قبلی خود بازگشت و با افزایش نرخ دلار آزاد به بالای 22 هزار تومان و سکه به کانال 10 میلیون تومان، بقیه ارزها و قیمت انواع سکه و طلا افزایش داشت.
به گزارش «تعادل»، صرافی‌های مجاز بانکی به دنبال کاهش نرخ ارز بازار آزاد در روز دوشنبه، نرخ دلار و یورو را به ترتیب ۲۰۰ و ۵۰ تومان کاهش دادند و هر دلار امریکا را به قیمت ۲۱ هزار و ۵۰۰ تومان می‌خرند و معادل ۲۱ هزار و ۶۵۰ تومان می‌فروشند که نرخ خرید و فروش در مقایسه با معاملات دوشنبه به ترتیب ۲۵۰ و ۲۰۰ تومان کاهش یافت.
همچنین، این صرافی‌ها هر یورو را معادل ۲۴ هزار تومان می‌خرند و به قیمت ۲۴ هزار و ۱۵۰ تومان می‌فروشند که نرخ خرید و فروش یورو نسبت به روز قبل به ترتیب ۱۰۰ و ۵۰ تومان با کاهش قیمت مواجه شده‌اند. همچنین بانک‌ها نیز هر دلار امریکا را به قیمت ۲۱ هزار و ۵۰ تومان و هر یورو را معادل ۲۳ هزار و ۷۵۰ تومان خریداری کردند.
میانگین بهای هر یورو و دلار در روز معاملاتی دوشنبه در سامانه سنا هم روند کاهشی داشت و هر یورو ۲۳ هزار و ۴۷۲ تومان و هر دلار ۲۰ هزار و ۲۴۲ تومان اعلام شده است. همچنین هر حواله دلار در سامانه نیما در روز معاملاتی گذشته ۱۶ هزار و ۸۵۰ تومان و حواله یورو نیز ۱۹ هزار و ۱۹۴ تومان به فروش رسید. در بازار آزاد ارز، دلار 22100، یورو 24700، درهم 6110، لیر ترکیه 3200 تومان معامله شد. براین اساس، اختلاف دلار نیمایی با دلار آزاد به 5250 تومان و اختلاف دلار نیما و صرافی‌ها به 4800 تومان رسیده است. اختلاف قیمت دلار صرافی و بازار ازاد نیز به 450 تومان رسیده است. در بازار طلا نیز به دنبال اعلام بهای اونس جهانی به قیمت یک هزار و ۷۷۶ دلار و افزایش نرخ دلار در بازار آزاد به قیمت 22080 تومان، قیمت طلا و سکه افزایش یافت. قیمت سکه تمام بهار آزادی در معاملات روز سه‌شنبه بازار تهران برای دومین بار در هفته جاری به کانال ۱۰ میلیون تومانی ورود کرد و در بازار با قیمت ۱۰ میلیون و ۲۷۰ هزار تومان معامله شد. هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز به بهای ۹ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان فروخته شد.همچنین هر قطعه نیم سکه ۵ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان، ربع سکه ۳ میلیون تومان و هر قطعه سکه یک گرمی یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان تعیین قیمت شد. طلای خام ۱۸ عیار نیز روند افزایشی از خود نشان داد و به ازای هر گرم ۹۴۳ هزار و ۲۲ تومان معامله شد. مظنه هر مثقال طلای 17 عیار نیز ۴ میلیون و ۸۵ هزار تومان به فروش رسید.
در ساعات عصر نیز نرخ طلا و سکه بار دیگر افزایش یافت و مظنه مثقال طلای 17 عیار به 4 میلیون و 93 هزار، طلای 18 عیار 945 هزار، سکه جدید 10 میلیون و 250 هزار، سکه قدیم 9 میلیون و 250 هزار، نیم سکه 5 میلیون و 150 هزار، ربع سکه 3 میلیون و 50 هزار، سکه گرمی 1 میلیون و 600 هزار تومان داد و ستد شد. در بازار رسمی نیز، بانک مرکزی روز (سه‌شنبه) با اعلام رسمی نرخ ارزهای بین‌المللی، تغییراتی کم دامنه را ثبت کرد. با این حال قیمت ۲۵ ارز افزایش، ۹ ارز کاهش و نرخ سایر ارزها ثابت بود. دلار امریکا بدون تغییر قیمت، مانند روزهای گذشته ۴۲ هزار ریال قیمت خورد، هر پوند انگلیس ۵۲ هزار و ۴۸۵ ریال و هر یورو نیز ۴۷ هزار و ۵۰۵ ریال ارزش‌گذاری شد.
عرضه نیم میلیارد دلاری در سامانه نیما
جریان معاملات ارزی بین صرافان طی سه روز اول هفته، از این حکایت دارد که حدود ۵۰۰ میلیون دلار با میانگین نرخ حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان در سامانه نیما عرضه و معامله شده است.به گزارش ایسنا، بر اساس گزارش‌های دریافتی از سامانه نیما، به رغم نوسانات چند روز اخیر و مسائل مطرح شده برای افزایش نرخ ارز، طی سه روز ابتدای هفته جاری، حدود ۵۰۰ میلیون دلار با میانگین نرخ حدود ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان در سامانه نیما عرضه و معامله شده است.پیش از این بانک مرکزی از فروش ۴۲۹ میلیون یورو در سامانه نیما در هفته گذشته و نیز تامین ارز ۶.۲ میلیارد یورو برای واردات انواع کالاها از ابتدای سال جاری تا ۹ تیرماه خبر داده بود. بر این اساس، برخی کارشناسان و دست‌اندرکاران بازار معتقدند که با نزدیک‌تر شدن به پایان مهلت بازگشت ارزهای حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور و نیز روان‌تر شدن فعالیت‌های تجاری کشور که از ابتدای سال و تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا با افت قابل ملاحظه‌ای روبرو شده بود؛ روند تامین ارز کالاهای وارداتی به کشور به روال عادی برخواهد گشت. فعالان بازار در این خصوص اذعان دارند که بخش زیادی از افزایش فشار بر نرخ حواله درهم ناشی از تقاضای انباشته شده‌ای است که در دوران قرنطینه کرونا و بسته بودن مرزها توان مرتفع شدن را نداشت. به عنوان مثال برخی فعالان اقتصادی عنوان می‌کنند که برخی از قاچاقچی‌ها زمانی که مرزها بسته بود، نتوانستند کالای خود را وارد کشور کنند و در شرایط کنونی، برای ورود همان میزان کالا به یک‌باره به بازار ارز و صرافی‌ها هجوم برده‌اند. ورود یک‌باره آنها سمت تقاضا را تقویت بیشتری کرده است. در کنار این صرافی‌ها نیز به دلیل عدم احیای صادرات به سطح پیش از کرونا و کاهش ورودی ارز توان پاسخگویی به تقاضای انباشته شده ارزی را نداشته‌اند. طبیعتا با خروج این تقاضای تجمیع شده از بازار می‌توان انتظار کاهش قدرت سمت تقاضا را داشت.
رییس کل بانک مرکزی نیز در همین خصوص با اشاره به اینکه تلاطم این روزهای بازار، عمدتاً از عدم تعادل عرضه و تقاضا در بازار حواله ارز، به خاطر مشکلات ناشی از کرونا در ابتدای سال، نشأت گرفته است تاکید کرده است که بازار ارز با فروکش کردن تدریجی تقاضاهای تجمیع شده ماه‌های قبل و افزایش عرضه در نیما تعدیل خواهد شد. از سوی دیگر همچنین افزایش گمانه زنی‌ها در خصوص ورود محموله‌های ارزی حاصل از فروش طلای ونزوئلا به بازارهای ایران شکل گرفته که صحت آنها می‌تواند جهت‌گذاری قیمت‌ها را به کل تغییر دهد. بر اساس شنیده‌ها، دیروز هواپیمای حامل پالت‌های دلار به کشور وارد شده که احتمال وقوع شوک ارزی و سقوط آزاد قیمت‌ها را تقویت می‌کند. با این حال این موضوع از سوی مقامات دولتی تایید نشده و نمی‌توان در خصوص صحت و سقم آن اظهارنظر کرد. اما شاید گفته‌های رییس بانک مرکزی در خصوص بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری بتواند چنین موضوعی را تایید کند. آن‌طور که عبدالناصر همتی می‌گوید «بانک مرکزی دخالت هدفمند خود در بازار را به تشخیص خود و با در نظر گرفتن مصالح عالیه اقتصادی کشور اعمال خواهد کرد. بانک مرکزی یک بار در مهرماه سال ۹۷ توان خود را نشان داد. برخی به خاطر اشتباه محاسباتی تا دو سال برای فروش دلارهای ۱۹ هزار تومانی خود معطل ماندند.» افزایش قابل توجه صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و صادرات غیرنفتی و خبرهای مثبت از آزاد شدن منابع مسدودی بانک مرکزی نیز که رییس کل بانک مرکزی وعده آن را داده است می‌تواند نقش مهمی در روند تأمین ارز داشته باشد.در مجموع و با بررسی جمیع شرایط، به نظر می‌رسد پس از پیش‌خور شدن سیگنال‌های افزایشی مانند شدت یافتن تحریم‌ها و کاهش درآمدهای ارزی کشور در هفته‌های گذشته، کفه سیگنال‌های کاهشی در بازار ارز سنگین شده است که طبیعتا باید شاهد کاهش قیمت باشیم. رییس کل بانک مرکزی معتقد است که تلاطم این روزهای بازار، عمدتا از عدم تعادل عرضه و تقاضا در بازار حواله ارز، به خاطر مشکلات ناشی از کرونا در ابتدای سال، نشأت گرفته است.
روند افزایشی در 100 روز نخست سال
قیمت دلار بعد از عید، تقریبا روزی نبوده است که ثابت بماند و رشد نکند. شاید در کل ١٠٠روز گذشته، ١٠روز کاهش قیمت در بازار دلار رخ داده که آن‌هم بلافاصله با رشد بیشتر، پوشش داده شده است. همین افزایش قیمت‌ها بوده که رکوردهای بالا و بالاتر را برای دلار زده است. برخی گزارش‌ها حاکی از این بود که روز گذشته دلار کانال ٢٢هزارتومانی را هم افتتاح کرد. قیمت دلار در بازار آزاد روز یکشنبه به ٢٢هزار و ٨٠ تومان رسید که نسبت به روز قبلش، افزایش ٣,٧۵درصدی داشته است. همچنین قیمت یورو به ٢۴هزار ۶۵٠ تومان بالا رفت. در این میان برخی حتی رقم‌های بالاتر را برای دلار درنظر می‌گیرند، اما رییس کل بانک مرکزی نظر دیگری دارد.
در بازار ارز چه خبر است؟
بازار ارز در هفته‌های اخیر و پس از شیوع کرونا، دوباره دچار تلاطم و نوسان شده که نگرانی فعالان اقتصادی را به همراه داشته است، آنها امیدوارند با بهبود روند بازگشت ارز صادراتی و بازگشایی مرزهای تجاری، تعادل و ثبات دوباره به این بازار بازگردد. مدام می‌گویند همتی تقاضا را سرکوب کرده، کجای دنیا دیده می‌شود علیه یک بانک مرکزی که تحت شدیدترین تحریم‌ها هم هست و همه راه‌های ورود کالا و نقل و انتقال پول را به رویش بسته‌اند، بگویند [چرا] اجازه نمی‌دهد هر واردکننده‌ای هر چه خواست وارد کشور کند؟ یعنی چه که گفته می‌شود بدون انتقال ارز [به برخی افراد] اجازه ورود [کالا] داده شود!؟ این افراد ارز را از کجا می‌آورند؟ جز آن است که از کف بازار خرید می‌شود و جز این است که با فشار، قرض بالا می‌آورند؟
به من می‌گویند شما چرا مخالفی که مرزنشینان کالا وارد کشور کنند؟ به من گزارش داده‌اند که به اسم ته لنجی، لنج‌ها را تا کله پر می‌کنند و کالا وارد کشور می‌شود، این یخچال‌های ساید بای ساید و این تلویزیون‌ها از کجا وارد کشور می‌شود؟ ارز آن از کجا می‌آید؟ بعد می‌گویند چرا همتی نمی‌تواند ارز را کنترل کند. اگر جلوی اینها (قاچاقچیان) را نگیرند، خب چطور کنترل کند؟ اقتصاد مقاومتی فقط حرف در جلسات شده است، یکی نیست جلوی اینها را بگیرد. [آیا] بانک مرکزی باید جلوی مرزها را بگیرد؟ خیلی جدی می‌گویم ما اگر اینها را نتوانیم کنترل کنیم، در مقابل این فشارها (تحریم‌ها) باخته‌ایم. این جملات را «عبدالناصر همتی» در بهمن ماه سال گذشته و دقیقا یک روز پیش از اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران، طی همایش سالانه اقتصاد مقاومتی، با چهره‌ای برافروخته و لحنی گلایه‌آمیز مطرح کرد. همتی با ورود خود به بانک مرکزی در مردادماه ۱۳۹۷، توانست آرامش و ثبات را به بازار از هم گسیخته ارز برگرداند. بازاری که در هفته‌های اخیر مجددا دچار چالش نوسانات ارزی شده، نوساناتی که به نگرانی مردم و فعالان اقتصادی تبدیل شده است. به گزارش ایرنا، درباره علل این واقعه تفاوت نگاه‌هایی وجود دارد. «محسن زنگنه» عضو کمیسیون اقتصادی مجلس این عوامل را به دو دسته واقعی و کاذب تقسیم کرده و تحریم‌های یکجانبه امریکا که منجر به کاهش فروش نفت و کاهش منابع ارزی شده است را از دلایل واقعی افزایش قیمت ارز معرفی کرده است. اما او نیمی از افزایش قیمت ارز را کاذب و معلول مبادله ارز در بازارهای کاغذی می‌داند. بازارهایی که ۲۴ ساعته در حال معامله هستند، معاملاتی که هیچ پولی را جابه‌جا نمی‌کنند و همه‌چیز فقط روی کاغذ اتفاق می‌افتد.
علت دیگری که برای افزایش نرخ ارز از سوی برخی کارشناسان اعلام می‌شود افزایش نقدینگی برای جبران کسری بودجه دولت است. امری که با واکنش همتی هم مواجه شد و او در یادداشت اینستاگرامی خود توضیح داد که «رشد پایه پولی سال گذشته بیش از متوسط ۵۰ سال اقتصاد بوده است. اما، علی‌رغم کسری بودجه قابل توجه دولت، فاصله چندانی با متوسط ۵۰ سال گذشته نداشته و رشد ۸.۸ درصد آن در سه ماهه اول سال٩٩ نیز، چندان فاصله معناداری با رشدهای فصلی سال‌های قبل ندارد.» ادعایی که مراجعه به آمارهای موجود هم تاییدکننده این است که رشد استثنایی یا عجیبی در میزان نقدینگی بازار (امری که در دوره‌های گذشته سابقه‌دار بوده) ایجاد نشده است. اما این روزها علاوه بر مبارزه با سفته‌بازی‌ها که نیازمند اصلاح قوانین و همچنین برخی ساختارها است، عمده توجه دولتمردان به بازگردان ارز از سوی صادرکنندگان معطوف شده است. در شرایط بروز بحران کرونا، عملا در دوره‌ای امکان مبادلات تجاری بین‌المللی به کل مختل شد، اختلالی که هم‌اکنون هم به روال عادی خود بازنگشته است. در این شرایط به هم خوردن تعادل در بازار ارز، امری طبیعی است. مساله‌ای که برای کنترل بازار توجه ویژه دولت و بانک مرکزی را به سوی ارزهایی معطوف کرده است که امکان ورود به بازارهای داخلی را دارند، اما هنوز بازنگشته‌اند! بانک مرکزی با راه‌اندازی سامانه نیما در سال ۹۷ تا حد زیادی موفق به شفاف‌سازی روند صادرات و واردات کالا و همچنین مسیر طی شده ارزهای مبادلاتی شد. همین امر یکی از سیاست‌های موفقی بود که توانست برای دو سال آرامش را به بازار ارز بازگرداند. اما علی رغم وجود این شفافیت همچنان برخی از صادرکنندگان نسبت به بازگرداندن ارزهای دریافتی خود در معاملات برون مرزی، به بازار داخلی تعلل داشته و این مهم را به تاخیر می‌اندازند. موضوعی که باعث شد در ابتدای سال جاری، بانک مرکزی طی اطلاعیه‌ای ضرب‌الاجل پایان تیرماه را برای ایفای تعهدات ارزی صادراتی سال ۱۳۹۸ آنان مشخص کند.
به گفته همتی در دوسال گذشته معادل ۷۲ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی انجام شده که از این میزان نزدیک ۴۵ میلیارد دلار ارز به بازار داخلی بازگشته است. بنابراین انتظار بانک مرکزی این است که طبق این اطلاعیه، ۲۷ میلیارد دیگر تا پایان تیرماه به چرخه اقتصاد کشور تزریق شود. انتظاری که حمید زادبوم رییس سازمان تجارت هم آن را البته با رقمی متفاوت تایید کرده است. او گفته ۱۵ هزار و ۳۰۰ دارنده کارت بازرگانی وجود دارند که تا امروز هیچ ارزی را به کشور بازنگردانده‌اند.
