نیویورک تایمز: برنامه جامع همکاری تهران-پکن، خون تازه در رگ‌های اقتصاد ایران
برنامه جامع ۲۵ ساله همکاری‌های پکن و تهران می‌تواند علاوه بر جاری کردن خون تازه در رگ‌های اقتصاد ایران، کارزار فشار حداکثری و تقلای واشنگتن برای انزوای بین‌المللی جمهوری اسلامی را سخت تحت تاثیر قرار دهد.
روزنامه امریکایی نیویورک تایمز در بخشی از گزارش تحلیلی روز یکشنبه خود درباره برنامه جامع 25 ساله همکاری‌های ایران و چین آورده است که این برنامه همکاری با سرمایه‌گذاری چینی‌ها می‌تواند ضمن جاری کردن خون تازه در رگ‌های اقتصاد ایران، موجب خشم امریکا شود. براساس پیش‌نویس این برنامه همکاری، ایران و چین همکاری گسترده اقتصادی و امنیتی را ترسیم کرده‌اند که راه را برای میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری چین در بخش انرژی و سایر بخش‌ها باز می‌کند و می‌تواند تلاش‌های دولت ترامپ برای منزوی کردن دولت ایران را تحت تاثیر قرار دهد. این توافق شامل سرمایه‌گذاری پکن در امور بانکی، ارتباطات، بنادر، راه آهن و ده‌ها طرح دیگر است. در این برنامه همکاری، به آموزش و تمرین‌ها و تحقیقات مشترک، توسعه سلاح‌ها و اشتراک گذاری اطلاعات نیز اشاره شده که هدف آن مبارزه با تروریسم، مواد مخدر و قاچاق انسان و جرایم مرزی یاد شده است. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران هفته گذشته گفت این مشارکت برای نخستین بار توسط «شی‌جین‌پینگ» رییس‌جمهوری چین در سال ۲۰۱۶ حین سفر به ایران پیشنهاد شده بود و در کابینه «حسن روحانی» رییس‌جمهوری ایران در ماه ژوئن (خرداد) تصویب شد. حال این طرح همکاری برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارسال شده است. بی شک این برنامه همکاری، فصل جدید نوع مناسبات میان چین و امریکا آغاز می‌کند؛ روابطی که همین حالا هم در شرایط چندان مناسبی قرار ندارد. علاوه بر این، این توافق ضربه بزرگی به سیاست تهاجمی دولت ترامپ در مقابل ایران می‌زند که از زمان خروج از برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) سیاست فشار حداکثری را علیه آن آغاز کرده است.
حال در بحبوحه تقلای واشنگتن با رکود اقتصادی ناشی از گسترش ویروس کرونا و انزوای بین المللی، پکن ضعف امریکا را درک کرده است. درواقع پیش نویس برنامه همکاری این کشور با ایران نشان می‌دهد که برخلاف اکثر کشورها، چین خود را در موقعیتی می‌داند که می‌تواند با واشنگتن مخالفت کند و از توان خود برای ایستادگی در برابر مجازات‌ها و تحریم‌های امریکا آگاه است.
سرمایه‌گذاری‌های چین در ایران در طول ۲۵ سال ۴۰۰ میلیارد دلار خواهد بود و ممکن است باعث فشار امریکا بر چین و آن دسته شرکت‌های چینی که قصد دارند در قالب این برنامه با ایران همکاری کنند، داشته باشد.
واعظی: دشمنان همکاری ایران و چین را دستاویز فشار کرده‌اند
رییس دفتر رییس‌جمهوری با تأکید بر تهیه چارچوب برنامه جامع ۲۵ ساله همکاری‌های ایران و چین که البته هنوز به توافق نهایی نرسیده، گفت: این برنامه به دستاویزی از سوی دشمنان برای فشار به کشور تبدیل شده است.
«محمود واعظی» شنبه شب در یک برنامه تلویزیونی با اشاره به برنامه جامع ۲۵ ساله همکاری‌های تهران و پکن اظهار کرد: در دهه گذشته روابط ایران و چین در ابعاد مختلف گسترش یافته و در مقطعی به نقطه‌ای رسید که حجم مبادالات دو کشور به ۵۰ میلیارد دلار سید.وی افزود: سال ۹۴ رییس‌جمهوری چین با دکتر روحانی دیدار کرد و در آن دیدار درباره حجم روابط اقتصادی و فرهنگی ایران و چین به عنوان ۲ شریک مطمئن گفت‌وگو شد. دو رییس‌جمهوری در آن سال اعلام کردند که به دنبال سند همکاری درازمدت هستند تا روابط دو کشور با نگاه راهبردی دنبال شود.سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری ادامه داد: در رفت و آمد ۲ رییس‌جمهوری و سفر وزرای خارجه ایران و چین از جمله سفر سال گذشته دکتر ظریف و یا دکتر لاریجانی به چین درباره این سند بحث شد.واعظی تصریح کرد: این سند پیش‌نویس اولیه داشت که سال گذشته به چین فرستاده شد و روی پیش‌نویس ایران نظراتی داده شد و اکنون قرار است ما نظرات خود را اعلام کنیم. چارچوب این سند مشخص شده اما به توافق نهایی نرسیده و تا وقتی این سند نهایی نشده، بدیهی است که بندهای آن اعلام نشود.
به گفته وی، در داخل ایران، روابط با چین روابط مورد حمایت است و مسوولان دو کشور از روابط بلندمدت استقبال کردند و چنین شرایطی را با روسیه و برخی همسایگان نیز مذاکره می‌کنیم. ایران در منطقه و به عنوان قدرت آسیایی با دیگر کشورها همکاری داشته، یک قدرت است و دشمنان می‌خواهند به عنوان فشار آن را مطرح کنند.
رییس دفتر رییس‌جمهوری گفت: بحث ترکمنچای در کاخ سفید سپس شبکه‌های بی بی سی و من و تو مورد اشاره قرار گرفت و در ادامه، فردی به این مساله پرداخت که وقتی بر سر کار بود، روابط خوبی با چین داشت.در این سند، نقشه همکاری را روشن کردیم و به مصداق تعهدآور نرسیدیم. وارد بحث کیش و قشم و تعداد نیروهای نظامی و احداث پایگاه نظامی نشده و کسانی که این مسائل را مطرح کردند به سند کاری نداشتند و آمدند تا روی حساسیت نظام و مردم دست گذاشته و روابط ایران و چین را بر هم بزنند. اگر این کار را با روسیه نیز کرده بودیم چنین بحث‌هایی مطرح می‌شد.واعظی افزود: امریکایی‌ها می‌خواهند بین مردم و نظام و مسوولان فاصله ایجاد کنند و از آنجایی که با فشارهای اقتصادی و جنگ روانی موفق نشدند، به این روش‌ها متوسل می‌شوند.این مسائل توهم و شایعه است و به این موضوعات در سند اشاره نشده است.وی اظهار کرد: موضوع فروش نفت ۲۰ تا ۳۰ درصدی زیر قیمت جهانی به هیچ‌وجه چنین بندی در برنامه همکاری ۲۵ ساله وجود ندارد و روابط نفتی در داخل ایران سازوکار خود را دارد و باید قراردادی امضا شود و در این برنامه، وارد مصداق‌های کوچک و جزیی نشدیم.
به گفته وی، از این نوع سندها در روابط بین کشورها دیده می‌شود. برخی تصور می‌کنند این سند با بقیه اسنادی که با دیگر کشورها امضا کردیم تفاوت دارد اما ما بر اساس اصول و قانون اساسی و هرچه در ۴۰ سال اخیر عمل کردیم قدم بر می‌داریم و آنچه گفته شده از جمله پایگاه نظامی و جزیره قشم و کیش و مناقصات به هیچ‌وجه درست نیست.
سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری تصریح کرد: چین، اقتصاد دوم جهان است و ایران بازیگر مهم منطقه است. این روابط ایران و چین از منظر اقتصادی و سیاسی و تحول منطقه‌ای می‌تواند موجب تغییر نظم منطقه شود و امریکا به دنبال این است که چنین اتفاقی رخ ندهد. از کی تا به امروز کاخ سفید به دنبال منفعت ایران بوده است؟واعظی افزود: هنوز سند، مراحل اولیه خود را طی می‌کند و پرداختن به این سند در خارج ایران یعنی منافع دیگری را که دیگران در منطقه دارند، نشانه گرفته است. خوشحالم مجلس و مسوولان به نوعی از این اقدام در شرف مذاکره حمایت کردند و مردم ایران نیز باید این توطئه‌هایی که اتاق فکرش در خارج از کشور است، بشناسند.رییس دفتر رییس‌جمهوری گفت: اگر این سند تعهدآور باشد، باید به مجلس برود و اگر این سند تعهدی برای کشور به وجود آورد، مانند بسیاری از سندهای مختلف با دیگر کشورها در مجلس مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ممکن است این سند تعهدی نداشته باشد و در دولت مورد تصویب قرار گیرد و برای آنکه مصوبه ما با قانون اساسی مغایرت نداشته باشد آن را به مجلس می‌فرستیم.واعظی ادامه داد: این مسائل را در داخل کشور و از نهادهای قانونی نمی‌توان پنهان کرد. هرچه محرمانه باشد از نظر مجلس و سرانه سه قوه محرمانه نیست و نباید در این بخش هیچ نگرانی وجود داشته باشد.واعظی توضیح داد: بسیاری از تفاهم‌نامه‌های همکاری فرهنگی با کشورها از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد ما با وزارتخانه متناظر خود منعقد می‌شود و دو دولت نسبت به هم متعهد می‌شوند.وی تأکید کرد: باید صبر کنیم و ببینیم این سند در نهایت شکل نهایی‌اش چگونه است و در آخر در صورت تعهد آور بودن به مجلس برود. در ماه‌های اخیر به دلیل کرونا این تفاهم‌نامه به تأخیر افتاد و سخت است که این مذاکرات را ویدیو کنفرانسی پیش برد و امیدوارم تا آخر امسال به جایی برسیم.رییس دفتر رییس‌جمهوری یادآور شد: از سال ۹۲ موضوع سیاست خارجی بر اساس تعامل با همسایگان برای تأمین منافع کشور بوده است. امروز هرچه روابطمان با چین و روسیه و همسایگانمان گسترده‌تر باشد نقطه قوت ما است. تا زمانی که منافع ما وسط نباشد چیزی را امضا نمی‌کنیم. چیزی که هنوز توافق نشده مورد حساسیت خارجی‌هاست و این یعنی این قرارداد فراتر از همکاری ساده است و نباید اجازه دهیم دیگران برای ما تصمیم بگیرند.
واعظی تأکید کرد: متن، پیش از امضا منتشر نمی‌شود و در سطح دستگاه‌ها باقی خواهد ماند. این در کشورهای دیگر نیز مرسوم است. اگر توافق بر این باشد که این برنامه در بخش‌هایی محرمانه باشد به مسوولان و مجلس ارایه می‌شود.
