ETFها را بهتر بشناسیم
صندوق‌های قابل معامله در بورس یا همان ETFها یکی از رایج‌ترین ابزارهای موجود در بازارهای سرمایه هستند که از مردادماه سال ۱۳۹۲به بازار سرمایه ایران راه پیدا کردند و طی سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند. در حال حاضر صندوق‌های مزبور به عنوان یکی از بهترین، مناسب‌ترین و کم ریسک‌ترین گزینه‌ها برای ورود به بازار سرمایه به ویژه برای تازه واردان مطرح است.
به گزارش سنا، این روزها خبرهای زیادی در خصوص سرمایه‌گذاری در بورس و ورود به بازار سرمایه شنیده می‌شود و عموم افراد جامعه به سرمایه‌گذاری در این بازار تمایل پیدا کرده‌اند. در این میان یکی از مهم‌ترین مخاطرات ورود افراد جدید به بورس، نداشتن اطلاعات کافی برای سرمایه‌گذاری مستقیم بوده که ممکن است خطر از بین رفتن سرمایه آنها را به دنبال داشته باشد. این در حالی است که گزینه‌های بسیار زیادی برای ورود این قبیل افراد برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار مطرح است که یکی از مهم‌ترین این موارد صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند؛ زمانی که صحبت از سرمایه‌گذاری مطرح می‌شود، ریسک‌پذیری و ترس از دست دادن سرمایه به بزرگ‌ترین دغدغه سرمایه‌گذاران تبدیل می‌شود. برای از بین بردن یا کم کردن از میزان این ریسک راهکارهای مختلفی وجود دارد. مثلا یکی از این راه‌ها استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است. مهم‌ترین خدمت صندوق‌ها بازدهی مطلوب و کم کردن ریسک سرمایه‌گذاران است که این ویژگی در انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران غیر حرفه‌ای بسیار کاربردی است؛ زیرا با انتخاب یک صندوق سرمایه‌گذاری مناسب، دیگر نیازی به کسب اطلاعات تخصصی و صرف وقت اضافه نیست. متداول‌ترین تقسیم‌بندی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر مبنای ترکیب دارایی‌های آنها است به این معنی که صندوق‌ها سرمایه جمع‌آوری شده از افراد را در دارایی‌های مختلفی سرمایه‌گذاری می‌کنند. این دارایی‌ها می‌توانند گزینه‌های کم‌ریسک مانند سپرده بانکی و اوراق با درآمد ثابت یا گزینه‌های با ریسک بیشتر مانند سهام باشند. صندوق سرمایه‌گذاری سهامی، صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، صندوق سرمایه‌گذاری مختلط و صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله از جمله ۴ گروه اصلی صندوق‌های فعال در بازار سرمایه ایران هستند. همانطور که عنوان شد یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق قابل معامله در بورس یا ETFها هستند. صندوق‌هایی که این روزها بیشتر از گذشته در کانون توجه معامله گران و سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند.
ETF چیست؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در سهام یا همان ETFها صندوقی متشکل از دارایی‌های مختلف است که با ساختاری شبیه به صندوق سرمایه‌گذاری مشترک mutual fund مانند سهام عادی شرکت‌های مختلف در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود. یعنی برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها باید کد معاملاتی فعال در بورس داشته باشیم. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) می‌تواند برای همه مناسب باشد چون هم امکان بهره مندی از تنوع سبد خرید و هم کاهش میزان ریسک‌پذیری در این صندوق‌ها وجود دارد علاوه بر این به این دلیل که واحدهای صندوق‌های مزبور به صورت آنلاین قابل خرید و فروش است سرمایه‌گذاری در آن برای افرادی که بیشتر دوست دارند در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنند جذاب است.
مزایای استفاده از ETFها در بورس
اولین و مهم‌ترین ویژگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله، کاهش هزینه استراتژی‌های ردگیری شاخص‌ها است. بخش دیگر صرفه‌جویی هزینه‌ای به دلیل قابل معامله بودن واحدهای آن در بورس است. تمام هزینه‌های مربوط به ثبت و شناسایی هویت خریدار یا فروشنده، دریافت و بررسی مستندات، پاسخ به درخواست‌های خریدوفروش و سایر هزینه‌ها، بر عهده کارگزار است و مدیر صندوق در این زمینه هزینه کمتری متحمل می‌شود.
مزیت دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس سهولت دسترسی است
همچنین این صندوق‌ها برای طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران، صرف نظر از میزان دارایی‌ها و افق سرمایه‌گذاری آنها، فرصت مناسبی برای تشکیل پرتفوی با ارایه طبقات متنوعی از دارایی فراهم کرده‌اند.
از سوی دیگربه دلیل اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله مانند سهام معامله می‌شوند، فرآیند سرمایه‌گذاری در آنها نیز نظام‌مند است که این امر موجب افزایش نقدشوندگی و امکان معامله واحدهای سرمایه‌گذاری در بازارهایی می‌شود که در آنها همه سرمایه‌گذاران می‌توانند صرف نظر از میزان سرمایه یا افق زمانی سرمایه‌گذاری، به‌طور شفاف و با حمایت‌های قانونی نهادهای حاکمیتی با یکدیگر دادوستد کنند. شفافیت، مزیت مهم دیگر این صندوق‌ها است؛ زیرا بیشتر مدیران صندوق، اطلاعات اصلی پرتفوی خود را روزانه از طریق وب‌سایت صندوق نمایش می‌دهند.
این در حالی است که امکان خرید و فروش لحظه‌ای در بورس همانطور که می‌تواند به عنوان مزیت این نوع صندوق‌ها مطرح شود اما در شرایطی می‌تواند برای سرمایه‌گذاران نوپا که کمتر توانایی کنترل هیجانات خود را دارند زیان‌آور باشد چون برای دستیابی به بازدهی مطلوب نیاز به صرف زمان مناسب است. اما افراد تازه کار شاید کند بودن یا ضرر کوتاه‌مدت احتمالی صندوق را نتوانند تحمل کنند و با ضرر سرمایه خود را خارج کنند. در صورتی‌که ذات سرمایه‌گذاری در صندوق‌های غیر قابل معامله در بورس بر اساس سرمایه‌گذاری میان مدت یا بلندمدت است.
ورود ETFهای دولتی به بازار
بحث پیرامون عرضه سهام دولتی و خروج از بنگاهداری در حالی از ابتدای سال جدید مطرح شد که نخستین دور از عرضه مزبور با ورود صندوق‌های قابل معامله مالی آغاز شد. در این راستا وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران، باقیمانده سهام خود در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمه‌های البرز و اتکایی امین را واگذار کرد. «صندوق سرمایه‌گذاری واسطه‌گری مالی یکم» اولین صندوق از نوع صندوق‌های ای‌تی‌اف (ETF) دولتی بود که پذیره‌نویسی آن به پایان رسید و از تیر ماه امکان معامله واحدهای این صندوق در بازار سرمایه فراهم شد. آن‌طور که اعلام شده دولت در سال جاری قصد عرضه دو صندوق دیگر را نیز دارد. مرحله دوم واگذاری‌ها از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس مربوط به باقیمانده سهام دولت در پالایشگاه‌های اصفهان، تهران، تبریز و بندرعباس است. مرحله سوم واگذاری‌ها نیز شامل باقی مانده سهام دولت در شرکت‌های ایران خودرو، سایپا، فولاد مبارکه و ملی مس است. واگذاری این دو صندوق طبق برنامه‌ریزی انجام شده در نیمه نخست سال جاری خواهد بود.
