خوراکی جذاب با میلیونها واحد صنفی در جهان

چیزی حدود ۲۵۰ سال پیش اختراع شده است و تاکنون دارای طرفداران بسیاری میباشد. قدیمیترین سابقه مکتوبی که از ساندویچ وجود دارد به سال ۱۷۶۲ برمیگردد و در شهر کنت انگلستان به مناسبت ۲۵۰ ساله شدن این غذای خوشمزه و سرگرمکننده جشن هم گرفتهاند. وقتی جان مونتاگیو، ارل چهارم ساندویچ، در ۲۵۰ سال پیش دستور داد تا برایش گوشت و نان بیاورند، هیچوقت فکرش را هم نمیکرد آنچه خواسته تبدیل به غذایی فراگیر و محبوب در سراسر جهان بشود. مطابق با آنچه انجمن ساندویچ بریتانیا بیان میکند، بعد از اینکه جان مونتاگیو درخواست کرد غذایش را به این ترتیب برایش بیاورند به این فکر میکرد که در حالی میتواند غذایش را بخورد به بازی خودش هم ادامه دهد. پس از آن دوستانش هم خواستهاند «غذایی مثل ساندویچ بگیرند» و به مرور زمان «غذایی مثل ساندویچ» به کلمهای به نام «ساندویچ» خلاصه شد و اسم این شکل از خوراکی تلقی شد. از دوران جنگ جهانی دوم به بعد اولین ساندویچفروشها در تهران و سپس در طول ۱۰ سال در شهرستانها افتتاح شدند. نخستینبار در خیابان استانبول یا استامبول تهران چند مغازه که ماهی و ماهی دودی و لولههای کالباس میفروختند ساندویچ عرضه کردند که بهای آن دانهای پنج قران بود. نان بولکا (سفید بامزه ترشی خمیر)، خیارشور حلبی تبریز، کمی کره که به نان میمالیدند و چند برگ جعفری تازه خرد کرده. «مغازه خزر» در
ا بتدای خیابان استانبول پس از چهارراه فردوسی- استانبول - نادری در پاساژی واقع بود و مدتی بعد در طبقه زیرین آن رستورانی افتتاح شد که در آنجا چند نوع غذا از جمله سوسیس سرخ کرده یا مغز گوسفند یا کتلت یا ماهی ازونبرون یا شیرماهی را همراه با تودهای از سیبزمینی پوره خوشمزه که روی غذا و سیبزمینی سس گوجه فرنگی یا کچاپ هم میریختند به بهای هر پرس شش قران و بعدها ۱۲ ریال و در دهه چهل ۱۸ ریال! عرضه میکردند. در سالهای اول افراد محترم و آبرومند رفتن به ساندویچفروشیها را دون شأن میدیدند و حداکثر رضایت میدادند به چلوکبابی و چلوخورشتی بروند. همانطور که در عصر ناصری نیز رفتن به رستوران و چلوکبابی کاری خلاف آبرو تلقی میشد. اما کمکم رفتن به دکان ساندویچفروشی متداول شد. حتی در حدود سالهای دهه ۴۰ گفته میشد که تعداد کارگران ساندویچفروشیها تنها در شهرستان رشت به ۱۶۰۰۰ تن رسیده است. در تهران طی دو دهه ۱۳۳۰ تا ۱۳۵۰ تعداد ساندویچفروشیها از دههزار گذشت. در اوایل دهه ۱۳۴۰، همبرگر وارد بازار غذای ایران شد. تاپس همبرگر در بلوار ناهید، خیابان جردن (آفریقا)، اولین همبرگرها را با بهای سه تومان، عرضه میکرد که با یک بطری پنج ریالی نوشابه و یک پاکت سیبزمینی به بهای پنج ریال، قیمت کل غذا از ۴۰ ریال بیشتر نبود، وقتی همبرگر تاپس بهای غذای خود را گران کرد و چهل ریال بابت یک همبرگر گرفت، غوغایی در تهران برپا شد.
