از چاله پنیر تا یخچالهای چند میلیونی
سرداب و آب انبار و چاله پنیر... سالها پیش بود که خوردن یک لیوان آب خنک دردسرهایی داشت که حالا برایمان عجیب و غریب است. در هر محله یک آب انبار بود و بعضی خانهها هم خودشان آب انبار داشتند و همسایهها هم از آن استفاده میکردند.
آب خنک بود و وسط پلههای آب انبار جایی تعبیه شده بود به نام چاله پنیر. البته اینجا فقط جای پنیرکهنه نبود، میوه و کره حیوانی و خیلی از چیزهایی که حالا در یخچال فریزر نگه داشته میشوند، آن روزها جایشان در چاله پنیر بود. چاله پنیر، همان یخچال آن روزها بود؛ البته نه به راحتی استفاده از یخچال. سرداب هم که در زیرزمین خیلی از خانهها بود و اتاقکی خنک بود همین نقش را داشت و البته در روزهای سرد بهار و پاییز، یک سبد که میوه و کره و پنیر و گاهی هم گوشت را داخلش میگذاشتند و در یک بلندی میگذاشتند، نقش یخچال امروزی را بازی میکرد. البته این اواخر که در ایران شرایط برای سرد نگه داشتن آب و خوراکی به این شکل بود، یخچال اختراع شده بود و هنوز به ایران نرسیده بود. 45 سال پس از تولید نخستین یخچال در جهان یعنی سال 1960 میلادی مصادف با 1339 شمسی نخستین یخچال توسط وزارت صنایع ایران وارد کشورمان شد. راهاندازی نخستین خط تولید یخچال درایران در سال 1343 انجام شد یعنی 4 سال پس از ورود نخستین یخچال به کشورمان. اولیور ایوانس، مخترع امریکایی، که به عنوان پدر یخچال شناخته میشود، مخترع یخچال بخار فشرده است، گرچه او دستگاهی که بتواند فرآیند مربوطه را طی کند نساخت، اما در سال ۱۸۳۴ میلادی، ژاکوب پرکینز با تغییر در طرح اولیه ایوانس، توانست اولین یخچال جهان را بسازد و جان گوری، یک دکتر امریکایی اهل فلوریدا، نخستین یخچال مکانیکی را در سال ۱۸۴۱ میلادی بر پایه طرح ایوانس ساخت که از آن برای ساختن یخ برای خنکنگاهداشتن مبتلایان تب زرد استفاده میکرد. در سال ۱۸۵۳ نخستین یخچالی که میتوانست روزانه یک تن یخ تولید کند ازسوی یک استاد امریکایی به ثبت رسید. کارخانه فیلور با نامی ترکیبی از دو کمپانی فیلکوی امریکا و هوور انگلیس توانست نخستین یخچالهای برقی را با استفاده از مونتاژ قطعات وارد بازار ایران کند. پس از آن کارخانههای متعدد لوازم خانگی خط تولید یخچال را راهاندازی کردند. حالا، پس از سالها، انواع و اقسام یخچال فریزر با برندهای مختلف تولید شده و نمیتوان خانهای را بدون یخچال تصور کرد. هر کدام از این یخچالها هم امکاناتی دارند و البته قیمتی متفاوت. سال 90 یعنی 9 سال پیش، قیمت گرانقیمتترین یخچال فریزر برند ال جی، دو میلیون تومان بود. حالا سادهترین یخچالهای همین برند کمتر از 14 میلیون تومان نیستند و در مدلهای بالاتر ساید بای ساید، تا 90 میلیون تومان هم میرسند.