برگزاری نخستین انتخابات آزاد پس از انقلاب اسلامی

دوازدهم مرداد ۱۳۵۸ انتخابات اولین دوره مجلس خبرگان قانون اساسی با حضور گسترده مردم برگزار شد.  این نخستین انتخابات از زمان پیروزی انقلاب به شمار می‌آمد و نمایندگان مجلس خبرگان مامور بودند تا پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی نهایی قرار دهند. با وقوع انقلاب و به دنبال برگزاری رفراندوم تعیین نظام سیاسی ایران که به تصویب «جمهوری اسلامی» توسط اکثریت مردم انجامید، تعیین قانون اساسی نظام تازه به داغ‌ترین بحث در محافل مختلف سیاسی و اجتماعی تبدیل شد. اینچنین بود که پیش‌‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی که از چندماه پیش از انقلاب به دستور امام خمینی تهیه شده و متن آن توسط شورای انقلاب و هیات دولت موقت مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود، برای جلب آراء و نظرات مردم و متفکران در ۱۲ فصل و ۱۵۱ ماده، روز ۲۴ خرداد ۱۳۵۸ در روزنامه‌های کثیرالانتشار منتشر شد. پس از آن جمعی از اعضای شورای انقلاب نظیر آقایان طالقانی، بهشتی، هاشمی رفسنجانی، مهدوی کنی، باهنر، خامنه‌ای، سحابی و کتیرایی اصرار داشتند که این پیش‌نویس مستقیما به همه‌پرسی گذاشته شود. در مقابل جمع دیگری از اعضای شورای انقلاب نظیر مهندس بازرگان، ابوالحسن بنی صدر، هاشم صباغیان، ابراهیم یزدی و احمد صدر حاج سیدجوادی با استناد به وعده‌های انقلابیون مبنی بر تشکیل مجلس موسسان، اصرار داشتند که تدوین قانون اساسی ابتدا در مجلسی مرکب از نمایندگان ملت مورد بررسی قرار گیرد و آنگاه جهت تصویب نهایی مورد همه‌پرسی قرار گیرد. سرانجام با پیشنهاد آیت‌الله طالقانی راه میانه‌ای پیدا شد که به جای مجلس موسسان که حدود ۳۰۰ نماینده داشت، مجلسی از خبرگان ملت تشکیل و پس از بررسی نهایی پیش نویس قانون اساسی، آن را به همه‌پرسی بگذارد. بدین ترتیب لایحه قانون انتخابات جهت تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی به تصویب هیات دولت و شورای انقلاب رسید و در ‌‌نهایت بر اساس مصوبه دولت موقت، روز جمعه دوازدهم مرداد ۱۳۵۸ به عنوان تاریخ برگزاری انتخابات خبرگان قانون اساسی، اعلام و این انتخابات با شرکت گسترده مردم برای انتخاب ۷۵ نفر نماینده برگزار شد. روزنامه جمهوری اسلامی فردای روز انتخابات در گزارشی با عنوان «اولین انتخابات آزاد برگزار شد»، نوشت: «دیروز ایران یکپارچه شور انقلابی بود، صف‌های تشکیل شده در مقابل حوزه‌های اخذ رای یادآور خاطره رفراندوم عظیمی بود که طی آن ملت مسلمان ایران یکصدا به جمهوری اسلامی رای دادند. خبرنگاران ما از سراسر کشور گزارش می‌دهند از ساعت ۶ صبح دیروز مردم مسلمان گروه گروه به پای صندوق‌های رای رفتند و آراء مخفی خود را به کاندیداهای خبرگان درون صندوق ریختند. خبرنگاران ما از ستاد مرکزی انتخابات که در وزارت کشور مستقر شده بود گزارش می‌دهند که در این مرکز جنب و جوش عظیمی به چشم می‌خورد و تراکم عظیم مکالمات تلفنی که برای رفع اشکالات و دریافت پاسخ با ستاد مرکزی تماس می‌‎گرفتند، فوق‌العاده بود. بدین ترتیب ستاد مرکزی در ارتباط مستقیم با استانداری‌ها و فرمانداری‌های کشور بود.»