جای خالی بندر

در حالی تحلیل گران سیاسی و نظامی به دنبال یافتن  دلیل وقوع و چرایی به وجود آمدن  فاجعه بزرگ انفجار بندر بیروت هستند ، تحلیل گران اقتصادی در حال چرتکه انداختن جهت یافتن  مهم ترین تبعات اقتصادی  و مالی این انفجار را در دستور کار خود قرار داده اند.

به گزارش تعادل در حالی که امدادگران و مسئولین شهری در حال بررسی میزان تلفات و مشخص کردن حجم ویرانی های سازه ای در حداقل در بخش عمده‌ای از بیروت هستند ، اقتصاددانان وتحلیل گران امور اقتصادی میزان خرابی ها و پاشیدگی ناشی از این فاجعه بزرگ را ساختار اقتصادی این کشور تحلیل می کنند.

یکی از نمادهای شاخص این سقوط ویرانی کامل بندر بیروت است که  گفته می شود روزانه با 300 بندر جهان تعامل داشته و به حدود 3 هزار و 100 کشتی هم سرویس دهی می کرد.روزنامه الاخبار لبنان  در توصیف این بندر نوشت :  می توان با اطمینان اعلام کرد که بندر لبنان دیگر وجود ندارد .

شاید این تعبیر به کار رفته در گزارش روز چهارشنبه روزنامه الاخبار خود گویای ما وقع باشد ، به ویژه آن که ما در مورد از بین رفتن مهمترین معبر اقتصادی این کشور سخن می گوییم.اهمیت بندر بیروت زمانی مشخص می شود که بدانیم لبنان به دلیل همسایگی با فلسطین اشغالی از یک سو و سوریه از سوی دیگر  و با توجه به مشخص بودن شرایط فلسطین اشغالی و جنگ دایر در سوریه تنها مسیر تنفسی برای مبادلات اقتصادی اش را  از راه دریا و دقیقا از طریق بندر بیروت دارد.به گفته کارشناسان با آسیب دیدن (بخوانید از بین رفتن) بندر بیروت که بزرگترین بندر لبنان محسوب می شود ، نگرانی های بسیار زیادی در رابطه با نحوه انجام عملیات واردات مواد غذایی و دیگر اقلام ضروری آن هم در این شرایط بسیار حساس به وجود آمده ، شکل گرفته است.گرچه قرار شده است بندر طرابلس بعنوان دومین بندر بزرگ لبنان بار این واردات را به دوش بکشد اما تصور نمی رود طرابلس در کوتاه مدت بتواند خود را با ترافیکی ورودی کشتی‌هایی که مقصدشان را از بیروت به این بندر تغییر داده‌اند هم سازگار کند.

علاوه بر آن که بندر بیروت  70 درصد از ترافیک تجاری لبنان را به دوش می کشید انبارهای موجود در اطراف آن هم مخازنی برای کالاهای استراتژیک لبنان محسوب می شدند  که گفته می شود اکثر آنها سوخته یا از بین رفته است.نمای سیلوی نیمه تخریب شده بیروت شاید بیانگر بحران غذایی پیش روی دولت لبنان باشد گرچه مسئولین دولتی از نبود نگرانی در این رابطه سخن می گویند اما گزارش های میدانی رسانه‌های لبنان حکایت از آغاز کمبود آرد و چند قلم دیگر از کالاهای اساسی می دهد.این که 90 درصد از انبار داروهای بیماران صعب العلاج از بین برود با وجود اعلام آمادگی کشورهای جهان برای کمک های بشر‌دوستانه به لبنان یک خبر فاجعه بار برای بسیاری از خانواده های لبنانی است.

شاید برای لبنان که  از اکتبر گذشته شاهد تظاهرات و اعتراضات با خواسته های اقتصادی و مبارزه با فساد بود ، آخرین چیزی که به آن فکر می شد وقوع چنین انفجاری است  که شب چهارشنبه شاهد آن بودیم.

به اعتقاد کارشناسان با وجود آن که اکثر کشورهای جهان آمادگی (حداقل رسانه ای ) خود را برای کمک به لبنان اعلام کردند  و به‌رغم آن که گفته می‌شود انتقال کمک های بشر دوستانه و تزریق کمک های مالی و به تبع آن حضور هیئت های مختلف امداد‌رسان در کوتاه مدت باعث کاهش یا سرپوش گذاشتن بر مشکلات اقتصادی کشور می شود ،  اما تصور نمی‌شود لبنانی ها  که گمان نمی رفت قدرتی در خروج از گرداب های اقتصادی پیش روی داشته باشند ، تا سال های متمادی التیام زخم جدید وارد شده بر اقتصاد کشورشان را شاهد باشند.به اعتقاد کارشناسان با وجود اعلام همبستگی کشورهای جهان با مردم لبنان و قول کمک های فوری که احتمالا با حضور شخصیت‌هایی همچون امانوئل ماکرون و تکرار این سفرها توسط چند رهبر یا شخصیت سیاسی کشورهای مختلف جهان صورت بپذیرد ،  اما گمان نمی رود عمر این تاثیر گذاری به دامنه میان مدت برسد تا همگان از بسته های تسکین بخش برای اقتصاد اصولا ویران شده لبنان سخن به میان آورند.به گفته کارشناسان بسیار زود هنگام است که در مورد تبعات اقتصادی این انفجار مهیب تفسیر دقیقی ارائه داد ، به هر شکل امروز اقتصاد لبنان همچنان درگیر گردوغبار این انفجار است در حالی که اولویت اول  تمامی طرف‌ها تامین شرایط لازم برای امداد رسانی ، مداوا و اسکان آسیب‌دیدگان است تا بعد از آن در کنار باز کردن گره کور عامل وقوع این انفجار ، گره کورتر اقتصاد را که اتفاقا چند سالی است نشان داده است باز شدنی نیست ، در دستور کار گشایش قرار بگیرد.

به هر شکل برای لبنانی که پیش از اضافه شدن بحران ویرانی بخش های عمده ای از پایتخت ، در سه حلقه فشار به کما رفتن بخش گردشگری حتی پیش از شیوع ویروس کرونا ، بن بست در گفتگو با صندوق جهانی پول  جهت دریافت وام (به دلیل ضعف اقتصاد حاکم بر کشور) و  سقوط روز افزون ارزش پول خود  گرفتار است ، کمک های تسکین دهنده بین المللی چندان تاثیری در به حرکت در آوردن اقتصاد این کشور نخواهد داشت.به بیانی واضح تر ، انفجار بندر بیروت ضلع چهارمی را به مشکلات سه گانه فعلی که اقتصاد دولت لبنان از آن رنج می برد خواهد افزود ، مشکلی که بعد از فروکش کردن گرد و غبار هیاهوی تبلیغاتی حادثه و بازگشت هیئت های امداد رسان عیان تر و درد آن در کنار 3 مشکل مزمن دیگر بیش از گذشته مردم لبنان به فغان خواهد آورد.