اشغال بوشهر به دست انگلیسی‌ها

نوزدهم مرداد 1294، نیروهای نظامی انگلیس شهر بوشهر را به اشغال خود درآوردند. طبق اسناد، ویلهلم واسموس در سال ۱۹۱۳ به عنوان کنسول دوم آلمان وارد بوشهر شد.  انگلستان که از زمان قرارداد 1907 جنوب ایران را سهمیه خود می‌دانست در سال 1915 که جهان درگیر جنگ جهان اول بود، اوضاع جهانی را مناسب تاخت و تاز به منطقه جنوب ایران دانست. هدف بریتانیا از این عملیات نظامی جلوگیری از نفوذ آلمان و عثمانی، سرکوب قبایل عشایر جنوب و دسترسی به خلیج فارس بود. بریتانیا برای رسیدن به اهدافش در مارس 1915 به بهانه قرار دادن ارتباط کنسولگری آلمان در بوشهر با تنگستانی‌ها و تحریک آنان علیه انگلیسی‌ها، اقدام به اشغال خاک ایران کرد. این حرکت موجب خشم اهالی منطقه شد و نارضایتی عمومی از تجاوز انگلستان در سطح وسیعی بالا گرفت. برخی از نیروهای پارتیزانی به رهبری رییسعلی دلواری برای نشان دادن خشم خود، انگلیسی‌ها و منافع آنها در بوشهر را مورد حمله قرار دادند و ضربات موثری به آن وارد کردند.  با شروع جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴، کنسولگری آلمان برای مقابله با انگلیس فعال شد. به این ترتیب واسموس با عشایر جنوب و از جمله با رییسعلی دلواری روابط نزدیک یافت. از طرف دیگر ایران برای پرهیز از وارد شدن در جنگ جهانی اول، اعلام بی‌طرفی کرد. رقابت بریتانیا و آلمان سرانجام با دستگیری دو مقام کنسولی آلمان در بوشهر به دست نیروهای بریتانیایی به اوج رسید. دولت وقت ایران و مردم بوشهر به این اقدام اعتراض کردند. سرانجام نیروهای ارتش بریتانیا و مستعمره آن راج بریتانیا (هند) از زمین و دریا با حمایت توپخانه ناوگان دریایی وارد بوشهر شدند و با صدور اعلامیه‌ای در سطح شهر اشغال بوشهر را اعلام کردند. در این اعلامیه آمده‌بود که سرگرد آرتور پرسکات تره‌ور به دستور دولت بریتانیا تمامی امور حکومت بوشهر را با سمت «فرمانده حکومت نظامی از طرف دولت بریتانیا» به دست گرفته است. از طرف دیگر چون دولت ایران نمی‌تواند نظم و امنیت را در شهر بوشهر و حوالی برقرار کند، بریتانیا، کراهتا مجبور شد به این اقدام دست بزند. طبق اعلامیه، این اقدام توسط دولت اعلیحضرت به علت ضرورتی صورت گرفته است. ضرورتی که به واسطه حمله اسف بار اخیر ایلات به بوشهر در آن دو افسر انگلیسی کشته و سه سرباز مجروح شدند. فشارهای نیروهای محلی و مشکلات انگلیسی‌ها در اداره و کنترل بوشهر آنان را واداشت که سرانجام از ادامه اشغال بوشهر صرف‌نظر کنند. آنان در همان زمان اعتراف کردند که حسابشان در مورد اشغال بوشهر اشتباه از آب درآمده و اکنون ناچارند که به حاکمیت دولت ایران اعتراف کنند. این ممکن نبود مگر با مقاومت گسترده و مستمر نیروهای وطن‌خواه بوشهر، دشتستان، تنگستان و دشتی. در نتیجه مدتی پس از اشغال بوشهر، به ناچار طی توافقی با دولت ایران و ایالت فارس با انتصاب حکمرانی ایرانی برای بوشهر موافقت کردند. پرچم ایران در اکتبر 1915 در بوشهر برافراشته و حاکمیت ایران بار دیگر بر این خاک برقرار شد.