تعامل سازنده
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که دوشنبه‌شب به تهران رسید، از روز گذشته دیدار خود با مقامات ایرانی را آغاز کرد و ایران ضمن پافشاری بر حقوق هسته‌ای خود از آمادگی برای همکاری قانونی با این آژانس خبر داد.
در ماه‌های گذشته و همزمان با بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه امریکا علیه ایران، کاخ سفید تلاش کرده با اعمال فشار بر نهادهای بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به تحریم‌های خود علیه ایران جنبه‌ای جهانی ببخشد. با وجود تمام فشارها و تهدیدهای دولت ترامپ اما آنچه که برای این کشور باقی مانده انزوای بین‌المللی در شورای امنیت سازمان ملل است.
امریکا در هفته‌های گذشته ابتدا تلاش کرد با پیشنهاد یک قطعنامه جدید علیه ایران، پایان یافتن تحریم‌های تسلیحاتی را متوقف کند، قطعنامه‌ای که با مخالفت حداکثری کشورهای عضو، یک پیروزی تاریخی را برای ایران به ارمغان آورد و پس از آن نیز هرچند امریکا اعلام کرد که از مکانیزم ماشه برای فعال کردن تحریم‌های جهانی علیه ایران استفاده می‌کند اما چه حقوقدان‌ها و چه دیپلمات‌ها از سراسر جهان اعلام کردند که امریکا حق این کار و توان آن را نخواهد داشت.
با این وجود با توجه به بد عهدی امریکا در خروج از برجام و عمل نکردن طرف‌های اروپایی به مسوولیت‌هایشان، ایران از چند ماه قبل اعلام کرد که عمل به تعهدات خود در برجام را کاهش خواهد داد و بار دیگر اورانیوم را بدون حدود در نظر گرفته شده در این توافق غنی‌سازی می‌کند. همین امر بار دیگر پای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران را باز کرد و این آژانس در گزارش‌هایی از نگرانی نسبت به عملکرد ایران در این حوزه سخن گفت. از سوی دیگر آژانس درخواست بازرسی از دو مرکز جدید را نیز به مسوولان کشور ارایه کرد.
در شرایطی که امریکا در تلاش است تا فشارهایی جدید علیه ایران ایجاد کند، مذاکره با آژانس و تلاش برای کاهش اختلاف نظرها اهمیت فراوانی خواهد داشت و از این رو حضور رافائل گروسی در تهران می‌تواند اتفاقی مهم و گره گشا باشد. گروسی که از دوشنبه وارد ایران شده، بعد از دیدار با علی اکبر صالحی - رییس سازمان انرژی اتمی ایران - در یک نشست خبری مشترک به بیان دیدگاه‌های خود و اهداف سفرش به ایران پرداخت.
رافائل گروسی گفت: خوشحالم بعد از چند سال به ایران آمدم. آشنایی من با آقای صالحی طولانی و همیشگی بوده است. قرار بود پارسال به ایران سفر کنم اما به خاطر کرونا امکانش فراهم نشد.وی گفت: دستور کار گسترده‌ای داریم و بحث اصلی ما موضوع استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای است و امروز صبح صحبت‌های زیادی داشتیم و بحث‌های ما امروز عصر مجدد ادامه پیدا می‌کند.وی در پاسخ سوالی گفت: آژانس بر اساس امیال مدیرکل عمل نمی‌کند، بر اساس اسناد تصویب شده عمل می‌کند از جمله پادمان جامع و پروتکل الحاقی. آژانس در عمر 70 ساله‌اش سعی کرده عملکردش بر مبنای فنی و حقوقی باشد. شاید عده‌ای بخواهند از آژانس برای اهداف خود استفاده کنند، اما کسانی که در آژانس هستند بی‌طرفانه کار می‌کنند. من در دوره مدیریتم اجازه نمی‌دهم کسانی از آژانس برای اهداف خودشان استفاده کنند.
وی در پاسخ به اینکه برخی مدعی هستند که از زمان روی کار آمدن شما تعامل ایران و آژانس دستخوش سیاسی کاری شده است نظر شما چیست؟ گفت: از زمانی که من آمدم تغییری ایجاد نشده است. با ایران همکاری متقابل و فشرده داشتیم و ایران از نظر بازرسی‌ها و تیم‌های آژانس که به ایران می‌آیند همکاری گسترده‌ای دارد و برخی سوالات است که امروز هم درباره آنها صحبت کردیم. از این رو معتقدم هیچ تغییری در رویکرد آژانس ایجاد نشده است و همکاری ما تداوم دارد و قرار است گسترده شود.
مدیرکل آژانس درباره فعالیت‌های هسته‌ای عربستان سعودی و نظارت آژانس بر این فعالیت‌ها اظهار کرد: بین آژانس و عربستان رابطه برقرار است و معتقدیم باید این فعالیت‌ها تحت نظارت قرار گیرد و امیدواریم نظارت بر برنامه هسته‌ای عربستان تداوم داشته باشد.
گروسی در پاسخ به سوالی دیگری درباره رویکرد آژانس و دوری از سیاسی کاری در بحث ایران تصریح کرد: من گرایش سیاسی ندارم و قضاوت‌ها و نتیجه‌گیری‌های آژانس صرفا بر اساس یافته‌های فنی است. آژانس با ایران در ارتباط با برجام همکاری داشته است. یکسری نکات و موضوعات است که باید حل و فصل شود. گه‌گاه مواردی پیش می‌آید که نیازمند شفاف‌سازی است.
گروسی در پاسخ به اینکه آژانس چطور می‌تواند تضمین دهد موانع و طرح‌های ضد ایرانی امریکا مانع همکاری و تنش در روابط ایران و آژانس نشود؟ گفت: آژانس رابطه انفرادی با کشورها دارد و اجازه نمی‌دهد بخش سومی بر این روابط تاثیر بگذارد. ما گزارش‌ها را با حساسیت و جزییات و سیستمی تهیه می‌کنیم. دولت‌ها می‌آیند و می‌روند اما رابطه کشورها با آژانس باقی می‌ماند و این مهم است. ما ضمانت می‌دهیم اعمال نفوذی بر آژانس نیست، اما فشار هست ولی تا جایی که بتوانیم اجازه نمی‌دهیم این فشارها تاثیر بگذارد.
همچنین صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه درباره جزییات مذاکرات امروز با هیات آژانس اظهار کرد: قبلا رایزنی‌هایی انجام شده بود و امروز روی آنها صحبت کردیم، قرار است یک بیانیه صادر شود و طرف‌ها در تیم‌های کارشناسی روی آن کار می‌کنند و در وقت مقتضی اعلام خواهد شد.
وی تاکید کرد: می‌توانم بگویم ما رو به جلو حرکت می‌کنیم و به آینده امیدوارم و قطعا مسائلی که پیش روست به نحو مقتضی حل خواهد شد. البته دشمنان ساکت نمی‌نشینند ولی باید با تدبیر حرکت کنیم و اقدامات را خنثی کنیم که تاکنون هم مدیریت کردیم.
صالحی در پایان خاطرنشان کرد: مجدد از آقای گروسی و تیم همراهشان و مجموعه آژانس تشکر می‌کنم که با روحیه تفاهم و در چارچوب مقررات توافق نامه‌ها داریم عمل می‌کنیم. ایران در این چند سال که پرونده تصنعی برایش در آژانس ایجاد شده زیر بار خواسته‌ای خارج از چارچوب‌های قانونی نرفته و نمی‌رود. ما بر اساس حاکمیت و منافع ملی حرکت می‌کنیم و الان هم در چارچوب مقررات و تکالیف مذاکره و عمل می‌کنیم.
