ثبات اقتصادی در عصر تحریم

جمشید  عدالتیان

همانطور که مقام معظم رهبری در صحبت‌هایشان خطاب به اعضای هیات دولت فرمودند، در یک سال باقی مانده از دولت، زمان کافی برای اجرای برخی از طرح‌ها و برنامه‌های اقتصادی وجود دارد و از این رو باید برای ماه‌های پیش‌رو برنامه‌هایی به منظور بهبود شرایط اقتصادی به کار بست. ایشان به این نکته نیز اشاره کردند که نگاه در حل مسائل اقتصادی نباید به خارج کشور باشد، زیرا صرف نظر از آنکه چه کسی رییس‌جمهور امریکا شود، مشخص نیست که تحریم‌ها تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و از این رو منطق می‌گوید که برای برطرف کردن مشکلات اقتصادی، نگاه به ظرفیت‌های داخل کشور باشد. 

با در نظر گرفتن این نکته مهم، دولت باید اولویت نخست خود را ماه‌های پیش‌رو بر ایجاد ثبات اقتصادی در دوره تحریم استوار کند. با نگاهی دقیق به شرایط فعلی، باید طرح و برنامه‌ای ریخت که راه را بر ایجاد ثبات باز کرده و دغدغه‌های فعلی را پاسخ دهد. ما در سال‌های گذشته بارها با این مشکل مواجه بوده‌ایم که بازارهای اقتصادی هریک مسیر خاص خود را طی می‌کنند و با تلاطم‌های مکرر، امکان هرگونه برنامه‌ریزی را نیز از سرمایه‌گذاران می‌گیرند. آنچه در سال‌های گذشته در رابطه با نرخ دلار رخ داده و افزایش‌ها و ریزش‌های پی‌در‌پی را در این بازار شاهد بوده‌ایم نشانه‌ای از این بحث است که باید به عنوان یک اولویت ثبات در این بازارها در دستور کار قرار گیرد.

از سوی دیگر وقتی با توجه به تحریم‌ها، امکان گسترش صادرات وجود ندارد، تحریک بازار داخلی و گسترش ظرفیت‌ها در داخل کشور یکی از گزینه‌های باقی مانده است. برای استفاده از ظرفیت بازار داخلی باید دو اقدام به شکل همزمان انجام شود. از طرفی تولیدکنندگان نیز به حمایت‌های لازم و فراهم شدن بستر کاری دارند که در دل آن امکان افزایش تولیداتشان را داشته باشند. بهبود فضای کسب و کار و حمایت از تولید در برابر مسائلی مانند شیوع کرونا بخشی از برنامه‌ای است که باید در این حوزه طراحی و اجرا شود. از سوی دیگر برای تقویت طرف تقاضا نیز باید قدرت خرید مردم افزایش پیدا کند. با توجه به مشکلاتی مانند شیوع ویروس کرونا و بالا بودن نرخ تورم، چاره‌ای جز افزایش حقوق افراد در اقشار مختلف جامعه نداریم. در نگاهی بلندمدت‌تر نیز وقتی تولید تقویت شود، این امر خود به اشتغالزایی می‌انجامد و در نهایت توان مردم برای خرید افزایش پیدا می‌کند. در سال‌های گذشته کشورهایی مانند چین تجارب موفقی را در این زمینه به ثبت رسانده‌اند. وقتی بازار صادراتی چین محدود شد، دولت این کشور با تقویت قدرت داخلی جامعه چین، به افزایش تولید کمک کرد. در ایران نیز در سطحی محدودتر می‌توان چنین شیوه‌ای را اجرایی کرد تا در کنار ثبات، تولید نیز طوری تقویت شود که اقتصاد ایران توان عبور از این دوران سخت را داشته باشد.