کلاف سردرگم تورم

مهدی تقوی

اقتصاد ایران در طول تمام سال‌های گذشته با تورمی گسترده مواجه بوده است. بررسی آمارهای اقتصادی در تمام دهه‌های گذشته، نشان می‌دهد تقریبا در تمامی سال‌ها، تورم ما دو رقمی بوده است و حتی در بعضی سال‌ها تورم از مرز 40 درصد نیز گذشته است. در طول این سال‌ها روند کاهشی تورم هیچ‌گاه ثابت و طولانی مدت نبوده و آنچه در ماه‌های اخیر رخ داده نیز نشانی از بهبود قطعی شرایط ندارد و تورم فعلی همچنان نشان‌دهنده روند بحرانی این شاخص در اقتصاد ایران است.  نخستین نتیجه این شرایط کاهش مداوم قدرت خرید مردم است. اگر نگاهی به میزان حقوق و درآمد افراد بکنیم .

می‌بینیم که در طول سال‌های گذشته حتی با وجود افزایش میزان حقوق، درآمدها همزمان با تورم رشد نکرده و همین امر باعث شده مردم نتوانند مانند گذشته با پول‌هایشان خرید کنند. تداوم طولانی مدت این شرایط باعث شده برای مثال فاصله قدرت خرید مردم با خانه بسیار افزایش یافته و گروه‌های مختلف، باید سال‌های طولانی پس‌انداز کنند تا امکان خرید خانه داشته باشند. در چنین فضایی، جز با اصلاح ساختارهای اقتصادی و کاهش سرعت رشد نقدینگی، راهی برای کنترل نرخ تورم وجود ندارد. دولت‌ها در تمام این سال‌ها نتوانسته‌اند از طرح‌های کلان که به اصلاح ساختار اقتصادی منجر می‌شود، پشتیبانی کنند و همین امر باعث شده با وجود اثربخشی برخی طرح‌های کوتاه‌مدت، در عمل همچنان معضل تورم به جای خود باقی بماند. از سوی دیگر، اینکه برای جبران تورم، میزان حقوق و درآمد را افزایش دهیم نیز نه تنها کمکی به بهبود تورم نمی‌کند که خود عاملی برای تشدید این شرایط است. افزایش نقدینگی و پایه پولی کشور، اصلی‌ترین دلیل رشد تورم است و از این رو وقتی بدون اصلاح هیچ ساختاری صرفا حقوق افزایش پیدا کند، در نهایت همین نقدینگی خود به افزایش تورم منجر خواهد شد. متاسفانه در این سال‌ها تیم‌های اقتصادی دولت‌های مختلف هر بار صحبت از مقابله با تورم می‌شود، طرح‌هایی در دستور کار قرار می‌گیرند که مبنای آنها مشخص نیست و مشکلاتی که در این سال‌ها، اساس اقتصاد ایران را در برگرفته فراموش می‌شود. وقتی ساختار اصلاح نشده باشد، هر اتفاق و تلاطم جدیدی خود به رشد تورم منجر می‌شود. شوک تورم، شوک تغییر در بازارهای مختلف اقتصادی و هر اتفاق دیگری تاثیر منفی بر اقتصاد گذاشته است و در چنین شرایطی و همزمان با رکود، اجرای سیاست‌های انبساطی نیز ممکن نیست و هر راهکاری پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. با وجود تمام این دشواری‌ها باید در نظر داشت که تا تورم هست، بسیاری از مشکلات نیز به همراه آن خواهند بود و فشار اقتصادی بر اقشار مختلف مردم ادامه خواهد داشت.