بازگشایی پرونده محله جماران

گروه راه وشهرسازی|

آنگونه که برخی از اعضای شورای شهر تهران اعلام کرده‌اند، دولت تلاش دارد تا با جمع آوری امضا برای لغو محدودیت ارتفاعی محله جماران، ساختمان نیمه کاره نهاد ریاست‌جمهوری در این محله را تکمیل کند. این در حالی است که پیش از این، در تیرماه سال جاری، پس از آنکه مساله بلندمرتبه‌سازی در جماران از سوی دولت به شورای عالی شهرسازی ارجاع شد، این شورا به لزوم اعمال محدودیت‌های مرتبط با ساخت‌وساز در این محله تاریخی- فرهنگی رای داد.

محمد سالاری، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران از جمع آوری امضای دستگردان بر خلاف تصمیم جلسه اخیر شورای عالی شهرسازی و معماری برای لغو محدودیت ارتفاعی محله جماران خبر داد.

سالاری در توییتر خود نوشت: «به‌رغم تصویب عدم لغو محدودیت ارتفاعی محله جماران در جلسه اخیر شورای عالی شهرسازی و معماری شنیده‌ها حاکی است که مجدداً فشار از بالا تشدید شده و این بار قصد اخذ امضا از اعضا به صورت دستگردان جهت لغو محدودیت ارتفاعی این محله قدیمی را دارند. بنابر شنیده‌ها، معاونین وزارتخانه‌ها و سازمان‌های عضو شورای عالی شهرسازی ومعماری از متن صورتجلسه دستگردان مبنی بر لغو محدودیت ارتفاعی جماران که مغایر با تصمیم جلسه بوده، متعجب شده و آن را امضا نکرده‌اند و ظاهراً قرار است از وزرای عضو شورا امضا گرفته شود. ان شاءالله تکذیب نمایند.»

    به کجا می‌روید؟

همچنین حسن خلیل‌آبادی عضو شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش نسبت به تلاش برای حذف محدودیت ارتفاع در منطقه جماران در صفحه شخصی خود نوشت: تلاش برای رفع محدودیت ارتفاع در منطقه جماران جفا به هویت تاریخی، فرهنگی، معنوی و طبیعی شهر است! شورای عالی شهرسازی و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به رسالت خود در مقابل فشارها مقاومت کنند. شورای شهر تهران، ری و تجریش کوتاه نخواهد آمد، نهاد ریاست‌جمهوری، این تذهبون؟!

     غلبه دستور  بر تصمیم کارشناسی؟

علی اعطا، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران گفت: شورای عالی شهرسازی باید توجه کافی داشته باشد که لغو محدودیت ارتفاع ساخت‌وساز در جماران، موضوعی نیست که تصمیم‌گیری دستوری، بر تصمیم‌گیری کارشناسی غلبه کند. اعطا در گفت‌وگو با تسنیم، درباره محدودیت ارتفاع ساخت و ساز در جماران، اظهار کرد: اینکه اساسا در طرح‌های شهرسازی نباید بدون مطالعه و دستوری تصمیم گرفت، اظهر من الشمس است؛ عقل سلیم چنین حکم می‌کند و اثباتش دلیل ویژه‌ای نمی‌خواهد. وی ادامه داد: درباره لغو محدودیت ساخت و ساز در جماران اقداماتی در دستور کار شورای عالی شهرسازی قرار گرفت، اما در شورای شهر بر این باور بودیم که نباید درباره این موضوع بدون مطالعه و پشتوانه کارشناسی و به صورت دستوری تصمیم‌گیری شود. جماران محله‌ای است که امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی در آن حضور اقامت داشتند، از این حیث آن محدوده یک ارزش هویتی ویژه دارد که ما باید حافظ آن باشیم بنابراین جماران یک نماد و سمبل است و نباید بگذاریم خدشه‌دار شود.

سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران گفت: از سوی دیگر، پیش از انقلاب اسلامی نیز محدوده جماران، بافت ارزشمند روستایی بوده است و به‌طور کلی بافت‌های روستایی مجاور شهر تهران باید محافظت شوند و از بُعد میراثی نگاه ویژه‌ای به آنها داشته باشیم.

وی با اشاره به دلیل دیگر مخالفت شورای شهر با تصمیم‌گیری شتابزده درباره این موضوع، اظهار کرد: ضوابط و مقرراتی که در گذشته برای آن محدوده حاکم شده بر اساس مجموعه‌ای از مطالعات، بررسی‌ها و تدابیر بوده است. اعطا ادامه داد: بنابراین زمانی که بحث به سمت تصمیم برای رفع محدودیت مطرح شد، من ضمن مشورت با برخی همکاران و دوستان، متن نامه‌ای را خطاب به وزیر راه و شهرسازی و رییس شورای عالی شهرسازی و معماری تهیه کردم و به همکاران شورا پیشنهاد دادم. خوشبختانه این نامه و پیشنهاد با استقبال همکارانم مواجه و با 16 امضا ارسال شد. وی تصریح کرد: پیشنهاد مذکور در جلسه شورای عالی شهرسازی هم موثر واقع شد؛ در آن جلسه موضوع در دستور بود و قرار بود منجر به اتخاذ تصمیم شود که خوشبختانه آن نامه موثر واقع شد و هاشمی رییس شورای شهر و حناچی شهردار تهران نیز در آن جلسه حضور داشتند، نظر مخالف دادند و موضوع متوقف شد. او گفت: آن نامه، بدون اینکه وارد حواشی موضوع و احیاناً مسائل سیاسی بشود، از منظر یک دغدغه ملی و میراثی و مصالح عمومی نوشته و درخواست شد فرصتی داده شود تا شورا و شهرداری بررسی‌های دقیقی ارایه دهند و بعد تصمیم‌گیری شود. وی اظهار کرد: اکنون گفته می‌شود موضوع در کمیته‌های فنی در حال بررسی است و امیدوارم تصمیم غیرکارشناسی اخذ نشود. اعطا درباره محدودیت‌های مشابهی که مانند ده ونک در شهر وجود دارد نیز گفت: یکی از دغدغه‌های ما نیز همین موضوع بود و در نامه مذکور به آن اشاره شد که اگر محدودیت ساخت‌وساز در جماران لغو شود، موارد مشابه دیگری هم وجود دارد که یکی از آنها ده ونک، کن و برخی محدوده‌ها در شهرری است. درباره هر یک از آنها ملاحظات و نکات متفاوتی وجود دارد و لغو محدودیت در جماران، می‌تواند مجموعه‌ای از مطالبات اجتماعی را دامن بزند که به مصلحت عمومی شهر نیست. بنابراین شورای عالی شهرسازی باید توجه کافی داشته باشد که این موضوع، موضوعی نیست که تصمیم‌گیری دستوری، بر تصمیم‌گیری کارشناسی غلبه کند.

    ماجرای جماران

بر اساس مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری، منطقه جماران، منطقه واجد ارزش فرهنگی شناخته شده و ساخت و ساز بیش از ۲ طبقه در این منطقه ممنوع است. این در حالی است که از ۵ سال قبل در باغ عمارتی متعلق به نهاد ریاست‌جمهوری در محله جماران، ساخت و ساز صورت گرفته و از همین رو، گروهی از اهالی این محله به دادستانی و شورای شهر شکایت کرده‌اند.

پس از این شکایت که در آخرین روزهای خرداد ماه سال جاری صورت گرفت، تعدادی از اعضای شورای شهر همراه محمد سالاری، رییس کمیسیون معماری و شهرسازی این شورا از کارگاه ساختمانی دولت در جماران بازدید کرد و با اصرار آنها، طبقه سوم از سوی شهرداری منطقه یک تخریب شد. این پروژه حتی پیش از بروز این مساله، مجوز ساخت نداشت، با این وجود، ساعتی پس از بازدید اعضای شورای شهر، پروانه ساخت از سوی شهرداری منطقه، صادر شد.

اگرچه نهاد ریاست‌جمهوری، تملک این ساختمان برای شخص رییس‌جمهور و همچنین مسکونی بودن آن را تکذیب کرد، اما بر اساس اسناد موجود، کاربری ملک مسکونی است. مجموعه این رویدادها سبب شد تا دولت پیروز حناچی، دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری در دولت یازدهم و شهردار کنونی تهران را از شرکت در جلسات هیات دولت منع کند. همزمان دولت، طرح لغو مصوبه قانونی محدودیت ارتفاع در محله تاریخی جماران در شورای عالی شهرسازی را در دستور کار قرار داد و حتی شنیده شد که وزیر راه و شهرسازی به عنوان رییس این شورا برای لغو ممنوعیت ساخت بیش از ۲ طبقه در جماران تحت فشار است.

جلسه شورای شهرسازی نیز در 13 تیر ماه سال جاری به ریاست محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی و با حضور لعیا جنیدی، معاون حقوقی رییس‌جمهور، پیروز حناچی، شهردار و محسن هاشمی، رییس شورای شهر تهران با هدف بررسی لغو محدودیت ارتفاعی محله جماران برگزار شد. محمد سالاری، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران که از حضور در این نشست منع شده بود، در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: با موضع گیرهای بسیار منطقی، کارشناسی و هوشمندانه‌ای که جناب آقای هاشمی، رییس شورای شهر در این جلسه و در تاکید بر صیانت از محله قدیمی جماران داشته‌اند و مجموعه نظراتی که شهردار تهران و بقیه اعضای شورای عالی شهر‌سازی داشته‌اند، آن تصمیم شتاب زده‌ای که قرار بود بر اساس آن محدودیت ارتفاعی محله جماران برداشته شود، خوشبختانه به نتیجه نرسید و مقرر شد که در یک فرایند کارشناسی و مبتنی بر مشارکت مدیریت شهری همه ابعاد فرهنگی، اجتماعی و هویتی و سایر جهات این تصمیم‌گیری مدنظر قرار گیرد و سپس گزارش کارشناسی به شورای عالی شهرسازی ارایه شود. به این ترتیب فعلا درباره موضوع لغو محدودیت ارتفاعی جماران تصمیم‌گیری نشده است.  پس از برگزاری این نشست نیز، کمیته‌ای برای بررسی موضوع افزایش ارتفاع ساخت وساز در جماران، در شورای عالی شهرسازی تشکیل شد و در نهایت این کمیته نیز به لزوم اعمال محدودیت‌های ساخت و ساز در این محله رای داد. به این ترتیب، دولت در مچ‌اندازی با مجموعه مدیریت شهری پایتخت در ظاهر مجبور به عقب‌نشینی شد. اما آنگونه که سالاری اعلام کرده است، گویا دولت در پی به کرسی نشاندن نظر خود از مسیری تازه است.