مراسم سنتی شمع‌سازی در شهمیرزاد

در ۳۵ کیلومتری شمال سمنان شهری کوچک اما روح‌افزا و خوش آب و هوا همچون نگینی در دل کویر آرامش بخش مردمان این خطه از ایران زمین است.در ایام محرم، شهمیرزاد نیز همچون سایر نقاط ایران سراسر سیاه‌پوش و سوگوار است و مردم با برگزاری مراسم از شب اول محرم یاد و خاطره شهدای کربلا را در دل و روح خود زنده نگه می‌دارند. از جمله آیین‌های ویژه‌ای که در شهمیرزاد مرسوم است، ساختن شمع به روش سنتی برای شب عاشورا است. آتش‌افروزی و روشن‌کردن شمع از جمله رسوم بسیار کهن در ایران باستان بوده است.  با توجه به گفته کهنسالان، این مراسم از گذشته‌های بسیار دور به‌صورت نذری سنتی، نسل به نسل در بعضی از خانواده‌های شهمیرزادی که دارای شمعدان مسی بودند، به همان شکل سنتی برگزار می‌شده است. بیان تاریخ دقیقی که بتواند قدمت این مراسم را مشخص کند، به دلیل نبود اسناد مکتوب امکان‌پذیر نبود اما این آیین نیز مانند بسیاری از آداب و رسوم ما سینه به سینه حفظ شده تا به ما رسیده است.

این شمع‌ها توسط بانوان شهمیرزادی قبل از شب عاشورا آماده می‌شود. وسایل اصلی مورد نیاز برای ساخت این نوع شمع‌ها موم عسل، پی گوسفند و فتیله است. معمولاً خانم‌های شهمیرزادی در ساعت‌های اولیه صبح بعد از نماز، با قرائت زیارت عاشورا و ادعیه‌ مختلف مثل حدیث شریف کسا و بیان سلام و صلوات بر محمّد و آل محمد(ص) مراسم را آغاز می‌کنند. در باور عامه چشم ناپاک نباید شمع را ببیند یا به آن دست بزند، در غیر این صورت یا شمع خوب درست نخواهد شد یا کامل نخواهد سوخت و زود خاموش می‌شود. بسیاری از کسانی که برای زیارت نخل‌ها به مساجد و تکیه‌ها می‌آیند، اشک‌های شمع را به نیت تبرّک و اجابت دعا با خود می‌برند. این مساجد با گرمای شمع‌هایی که از چربی گوسفند هستند و تا صبح می‌سوزند، گرم می‌شوند. در تمام این مدت شخص یا اشخاصی به نام نگهبان شمع یا به قول شهمیرزادی‌ها «شمع‌بون» با ماشه و کارد مسوول مراقبت و سالم سوختن فتیله شمع‌ها هستند و مانع از بد سوختن و دود کردن آنها می‌شوند. صبح روز عاشورا صاحبان شمع برای بردن شمعدان به مسجد باز می‌گردند و نگهبان شمع علاوه بر شمعدان، ضایعات شمع را نیز باز می‌گرداند. دقیقا مشخص نیست که به چه علت شمعدان‌های بزرگ و بسیار زیبای مسی در بعضی از خانواده‌های شهمیرزادی وجود داشته اما به‌طور حتم این خانواده‌ها پس از نذر و استجابت دعای خود اقدام به ساخت شمع می‌کردند و آن را به شکل میراثی معنوی برای نسل‌های بعد از خود به ارث گذاشتند.