سه دغدغه اصلی تجار از سامانه تا مرز
تعادل| گروه تجارت |
«مشکلات سامانه یکپارچه کارت بازرگانی»، «مشکلات ارزی و صادراتی» و «مسائل مرز ایران و آذربایجان» سه موضوع مهمی بود که در دستور کار نشست مجازی رییس اتاق ایران با اتاق رشت قرارگرفت. فعالان اقتصادی، مشکلات مرزی با آذربایجان را به نبود زیرساختها ربط دادند وتاکید کردند که باید زیرساخت‌های ارتباطی و گمرکی برای ارایه خدمات منظم و بدون قطعی فراهم شود. البته رییس اتاق ایران حکمرانی در مرزهای ایران را مصداق «یک مویز و چهل قلندر» عنوان کرد و مشکلات کلیه مرزها را در نبود یک مدیریت یکپارچه دانست. خواسته آنها این بود که گمرک ایران و سازمان توسعه تجارت موانع را شناسایی و نسبت به حل آنها اقدام کنند. البته پیشنهاد مشخص بخش خصوصی در این زمینه این است که در اداره گمرکات مرزی بخش خصوصی متولی بخش‌هایی باشد. «قیمت‌گذاری و ترخیص کالا» مشکل دیگری بود که تجار روی آن دست گذاشته وعنوان کردند که تعرفه کالاها در سازمان توسعه تجارت بسیار بالاست. رییس اتاق ایران نیز در پاسخ به طرح این مشکل عنوان کرد که این مسائل در کمیته گمرکی در حال پیگیری است. «مشکلات سامانه یکپارچه کارت بازرگانی» از دیگر مسائلی بود که در این نشست مورد واکاوی قرار گرفت. به گفته فعالان اقتصادی، بدون اینکه زیرساختها آماده شود، کار با این سامانه کلید زده است، درحالی که سامانه باید کامل و جامع کار کند. پیشنهاد آنها این بود که این سامانه در برخی از استان‌ها به‌صورت پایلوت اجرا شود، مشکلات آن رفع شود و بعد از روان شدن روند در بقیه استان‌ها اجرایی شود.البته ظاهرا قرار است ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز این پیشنهاد را بررسی کرده و به آن پاسخ دهند.
کم وکاستی‌ها در چرخه تجارت
نشست رییس اتاق ایران، دبیرکل و معاونت امور استان‌ها و تشکل‌های اتاق ایران با رییس و هیات رییسه اتاق رشت به صورت آن‌لاین برگزار شد. در ابتدای نشست هادی تیزهوش تابان، رییس اتاق رشت از مشکلات مرز ایران و آذربایجان گفت: در زمان شیوع ویروس کرونا، خیلی از مرزهای ایران بسته بود ولی مرزهای زمینی، دریایی و ریلی استان گیلان با جمهوری آذربایجان باز بود و شبانه‌روز تردد انجام می‌شد. ما برای باز بودن این مرز مذاکراتی با «بنیاد حسین‌اف»، سفیر آذربایجان در ایران و «لوان جاگاریان»، سفیر روسیه در ایران داشتیم؛ تمام سعی ما بر این بود که این مرز در دوره شیوع ویروس کرونا که همه مرزها بسته بود، باز بماند؛ آن زمان حجم صادرات در این مرز بسیار بالا بود. صف‌های 15 کیلومتری کامیون تشکیل می‌شد که خود این مساله مشکلی جدی برای صادرکننده‌ها و کامیون‌ها است. مشکل دوم از نظر تیزهوش تابان مشکلات ارزی کشور است؛ قوانین ارزی قواعد و پول‌های ملی کشورهای مختلف را در نظر نگرفته است؛ باید دولت در حوزه ارز برای کشورهای مختلف قوانین مختلفی داشته باشد.
قیمت‌گذاری و ترخیص کالا مشکل دیگر تجار است؛ به‌گفته تیزهوش تابان طبق قوانین گمرکی کسی که 100 دلار صادر می‌کند باید 160 دلار وارد کند؛ تعرفه کالاها در سازمان توسعه تجارت بسیار بالاست. مشکلات سامانه یکپارچه کارت بازرگانی از مواردی بود که رییس اتاق رشت به آن اشاره کرد: بدون اینکه زیرساختها آماده شود، کار را شروع کرده‌اند درحالی که سامانه باید کامل و جامع کار کند. یکی دیگر از هیات نمایندگان رشت درباره مرز ایران و آذربایجان گفت: این مرز یکی از مرزهای اصلی و ترانزیتی کشور است که حدود 90 درصد محصولات میوه و تره‌بار از آنجا صادر می‌شود. در 6 ماه نخست امسال، 53 میلیون و 200 هزار دلار به آذربایجان صادرشده و از کشور آذربایجان به میزان 5 میلیون و 400 هزار دلار واردات داشتیم. البته صادرات چمدانی در مرز آستارا از اواخر سال گذشته متوقف‌شده است. مشکل اصلی این مرز نبود زیرساخت‌های لازم در مرز آستان-آذربایجان است؛ باید زیرساخت‌های ارتباطی و گمرکی برای ارایه خدمات منظم و بدون قطعی فراهم شود. باید گمرک ایران و سازمان توسعه تجارت موانع را شناسایی کرده و نسبت به حل آنها اقدام کنند. بعد از آن غلامحسین شافعی، رییس اتاق ایران درباره مسائل و مشکلات مرزی گفت: مسائل مرزها در شورای عالی صادرات که به ریاست اسحاق جهانگیری برگزار می‌شود، مطرح می‌شود، در نشست قبلی هم که حدود یک ماه قبل برگزار شد اتاق ایران پیگیر حل مسائل و مشکلات تجار در مرزهای کشور بود. شافعی گفت: مشکلات کلیه مرزها این است که از مدیریت یکپارچه برخوردار نیست. حکمرانی در مرزهای ایران مصداق «یک مویز و چهل قلندر» است.
عدم هماهنگی در مرزهای کشور از مشکلات اساسی است که به شورای عالی صادرات منتقل‌شده و آنها به دنبال حل مشکل هستند. این ناهماهنگی‌ها به فعالان اقتصادی ضربه می‌زند. او ادامه داد: موضوع بعد در حوزه مرزها و گمرکات این است که ما به دنبال این هستیم که در اداره گمرکات مرزی بخش خصوصی متولی بخش‌هایی باشد؛ این موضوع مطرح‌شده و در اتاق ایران کمیته‌ای مامور شده که با گمرکات هماهنگی‌های لازم را انجام دهد. به گفته شافعی مساله صادرات درد همگانی کشور است. شاه‌بیت این مشکلات هم تعهد ارزی است. ما در اتاق ایران برای حل مشکل تلاش می‌کنیم ولی تا الان توفیق کافی نداشتیم. فضای حاکم بر این تصمیم‌گیری‌ها غیر کارشناسی است و عدم توجه به حضور بخش خصوصی در سیستم تصمیم‌گیری به مشکلات اضافه می‌کند. اینکه تمام گناه را در مسائل ارزی به ناروا بر دوش صادرکنندگان می‌اندازند اثر خوبی برای آینده صادرات کشور ندارد. شافعی درباره مشکلات سامانه یکپارچه کارت بازرگانی گفت: ما در جلسه‌ای در وزارت کشور برگزار شد به‌طور مفصل موضوع و مشکلات را توضیح دادیم. پیشنهاد ما این بود که این سامانه در برخی از استان‌ها به‌صورت پایلوت اجرا شود، مشکلات آن رفع شود و بعد از روان شدن روند در بقیه استان‌ها اجرایی شود. قرار است ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در یک هفته این پیشنهاد را بررسی کرده و به آن پاسخ دهند.
رییس اتاق ایران همچنین درباره بحث صادرات ریالی گفت: ما در نشست‌هایی که با رییس‌کل بانک مرکزی داشتیم این موضوع را مطرح کرده‌ایم؛ اگرچه رییس سازمان توسعه تجارت این را پول‌شویی خوانده است. ما چند میلیون افغان در ایران داریم که آنها در ایران کار می‌کنند یا سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اگر آنها به‌جای دستمزد خود که در مرزها تبدیل به ارز کرده و به خانواده خود می‌فرستادند کالا می‌دادیم، برای دو طرف سودآور بود ولی به‌جای این کار تقاضا را برای خرید ارز بالا برده‌ایم. شافعی درباره قیمت‌گذاری پایه در گمرک گفت که همکاران ما این مسائل را در کمیته گمرکی پیگیری می‌کنند تا قیمت‌ها تعدیل شود؛ البته تعدیل با نوسانات نرخ ارز مساله‌ای است که باید بازبینی‌ها به‌طور منظم انجام شود، اما امکان این کار وجود ندارد. دلیل این مساله نبود تثبیت در نرخ ارز است و قیمت امروز در چند ماه آینده مشکل ایجاد می‌کند. او درباره منطقه اوراسیا و موقعیت استراتژیک استان گیلان در تجارت با کشورهای همسایه شمالی ایران سخن گفت. همچنین قرار است دفتر شتاب‌دهنده صادرات در چند استان دیگر راه‌اندازی شود.
