معمایی به نام وزیر صمت

تعادل | فرشته فریادرس| 

«پازل ناتمام معرفی وزیر صمت به دست چه کسی تکمیل می‌شود.» شنیده‌ها حاکی از این است که در بدنه دولت، واعظی رییس دفتر رییس‌جمهور به انتخاب مصطفی سالاری برای این عنوان اصرار دارد و جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور خواهان معرفی سرقینی است. اما مطرح شدن نام سالاری و چهره مدنظر واعظی برای پست وزارت طی روزهای گذشته موجی از انتقادات راه انداخت. از همین رو و براساس اخبار دریافتی «تعادل» گویا حواشی به وجود آمده موجب شده تا به احتمالات قوی سالاری دیگر کاندیدای نهایی دولت برای معرفی به مجلس نخواهد بود. هرچند به نظر می‌رسد که دوئل بین جهانگیری و واعظی هنوز ادامه داشته باشد و مشخص نیست در نهایت چه کسی پیروز این میدان خواهد شد. به هر حال، با منتفی شدن سالاری و بلاتکلیف ماندن سرقینی، این احتمال وجود دارد که دولت به دنبال معرفی نفرسوم برای تصدی پست وزارت صمت باشد، اما اینکه چه کسی وبا چه روزمه‌ای است، هنور مشخص نیست.

   وزارت صمت در دولت دوم روحانی 

هرچقدر دولت اول روحانی، دولت باثبات و عمر وزرایش طولانی بود، اما در دولت دومش وضعیت برعکس بود. شرایط به گونه‌ای رقم خورد که وزرا یا جابه‌جا شدند یا برکنار یا استیضاح. اما ماجرای وزارت صمت از همه تلخ‌تر بود؛ چراکه هیچ وزارتخانه‌ای به اندازه وزارت صنعت، معدن و تجارت در این سه سال و اندی تا این اندازه دچار تغییر و چالش نشده است. با شروع به کار دولت دوازدهم و با کنار گذاشته شدن «محمدرضانعمت‌زاده» اولین تغییر در وزارت صمت کلید خورد و محمد شریعتمداری به جای او به وزارتخانه صمت رفت. عمر شریعتمداری هم در این وزارتخانه خیلی طولانی نبود. او مردادماه ۱۳۹۶ به وزارتخانه آمد، اما مهرماه ۱۳۹۷ با حواشی که به راه افتاد، به وزارت کار رفت. پس از شریعتمداری، قرعه به نام محمدرضا رحمانی که اتفاقا چند دوره نمایندگی را نیز در کارنامه کاری خود داشت، افتاد. او با شناختی که از فضای مجلس داشت توانست با یک رای اعتماد بالا بر کرسی وزارت صمت تکیه بزند. اما اوهم به سرنوشت وزرای قبلی این وزارتخانه اما به شکلی دیگری دچار شد و عمر وزارتش به پایان عمر دولت روحانی نرسید. او که با نامه ناگهانی روحانی عزل شد، گفته می‌شد علت برکناری‌اش، عدم همراهی برای لابی با نمایندگان برای تصویب لایحه تشکیل وزارت بازرگانی بود و البته فشارهای محمود واعظی در برکناری او نیز بی‌تاثیر نبوده است. پس از او، مدرس خیابانی قائم‌مقام وزارت صمت و چهره‌ای نزدیک به واعظی که از او در دوران وزارت رحمانی، به عنوان وزیر درسایه نام برده می‌شد، به عنوان سرپرست صمت معرفی شد. با پایان یافتن مهلت سرپرستی مدرس خیابانی، دولت تصمیم گرفت او را برای گرفتن رای اعتماد به مجلس معرفی کند. او علی رغم اینکه گفته می‌شد که مجلس به او چراغ سبز نشان داده، اما به دلیل حواشی عدم شرکت رییس‌جمهور در روز رای‌گیری ناکام ماند. پس از مدتی با فشار نمایندگان، رییس دولت، با همه گمانه زنی‌ها برای انتخاب فرد جدید برای سرپرستی وزارت صمت، تصمیم گرفت این‌بار «جعفر سرقینی» را که گفته می‌شد چهره‌ای نزدیک به جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور است برای سرپرستی وزارت صمت منصوب کند. 

   وزارتخانه‌ای بدون وزیر 

حال با همه این عزل و نصب‌ها، یکی از مهم‌ترین وزارتخانه‌های صنعتی و اقتصادی کشور چهار ماه است که بدون وزیر و با سرپرست اداره می‌شود. اما پازل انتخاب وزیر صمت همچنان در کشاکش قدرت در بدنه دولت، ناتمام باقی مانده است. «محمود واعظی» رییس دفتر رییس‌جمهور که گزینه پیشنهادی‌اش یعنی مدرس خیابانی با رای نمایندگان از وزارت جا ماند، مصر به انتخاب «مصطفی سالاری» رییس سازمان تامین اجتماعی است. در مقابل، «اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس‌جمهور هم خواهان معرفی «جعفر سرقینی» است. حتی برخی اخبار از بالا گرفتن رقابت حکایت دارد. البته مطرح شدن نام سالاری در حالی قوت گرفت که براساس برخی شنیده‌ها تا همین هفته پیش نام سرقینی به عنوان جدی‌ترین گزینه برای معرفی به بهارستان مسجل شده بود. اما گویا واعظی عزمش را جزم کرده تا برهم زدن این بازی، اجازه ندهد پای سرقینی برای گرفتن رای اعتماد به مجلس باز شود. اما چرا؟ گویا ماجرا به این بر می‌گردد که سرقینی با عزل مدیر گهرزمین اولین زمزمه‌های اختلاف در نوع مدیریت در وزارت صمت را کلید زده است. 

به‌طوری‌که چند روز پس از برکناری پوریانی، نامه‌ای از سوی دفتر رییس‌جمهور به سرپرست فعلی وزارت صمت یعنی سرقینی ارسال می‌شود که طبق آن سرپرست وزارت صمت از این پس حق عزل و نصب ندارد. فحوای این نامه نشان از ناراحتی واعظی از عزل پوریانی و نگرانی از عزل و نصب‌های بعدی سرقینی در وزارت صمت دارد. با نگاه به همین مسائل برخی مدعی‌اند که دخالت‌های سیاسی و دامنه نفوذ واعظی در تصمیمات کلان کشور بیشتر از یک رییس دفتر است. 

 به‌طوری‌که وقتی رضا رحمانی با یک تلفن از سوی رییس دفتر رییس‌جمهور از وزارت برکنار شد در نامه‌ای طعنه به روحانی نوشت: «جناب آقای واعظی با اینجانب تماس [گرفتند] و تهدید کردند در صورت رأی نیاوردن طرح تشکیل وزارت بازرگانی در مجلس شورای اسلامی شما برکنار خواهید شد.» البته ماجرای دخالت و حدود اختیارات بی‌حد و مرز واعظی در عزل و نصب وزرا و کابینه دولت به همین مورد ختم نمی‌شود و انتقاد بسیاری از اعضای هیات دولت و در رأس آنها اسحاق جهانگیری نیز قرار گرفته است. به‌طوری‌که جهانگیری در سال 97 در اظهاراتی عنوان کرد که در دولت اختیار تغییر منشی خود را ندارد. البته بعدها محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه هم به دلیل عدم اطلاع واعظی از سفر بشار اسد رییس‌جمهور سوریه به تهران از مقام خود استعفا داده بود که با پادرمیانی برخی از بزرگان نظام این استعفا منتفی شد.

با نگاه به این مسائل، واعظی که نمی‌خواهد بازنده این دوئل باشد، همچنان به دنبال معرفی چهره نزدیک به خود برای وزارت صمت است. این در حالی است که تا همین هفته گذشته شنیده‌ها حاکی از توافق رییس دولت با سرقینی برای معرفی او به مجلس برای تصدی پست وزارت صمت داشت. بنابراین با مطرح شدن نام سالاری به عنوان گزینه جدید وزارت می‌توان گفت که دوئل جهانگیری – واعظی همچنان ادامه دارد. 

    «واعظی» عقب‌نشینی کرد؟

ناگفته نماند با معرفی سالاری به عنوان کاندیدای جدید صمت، طی روزهای گذشته موجی از انتقادات علیه او به راه افتاد. برخی نوشتند وقتی کارنامه کاری سالاری را ورق می‌زنیم، جز استانداری بوشهر و گیلان وبعد هم مدیریت سازمان تامین اجتماعی، عنوان یا پست مهم‌تری یافت نمی‌کنیم. برخی نیز مواردی را مطرح کردند که هنوز سالاری و واعظی به آن واکنش یا پاسخی نداده‌اند. برخی جریانات هم عنوان کردند که خط فکری و سیاسی سالاری کاملا عکس تفکرات غالب بهارستان نشین‌هاست. بنابراین سابقه اجرایی و فعالیت‌هایی که در گذشته داشته باعث می‌شود تا در صورت معرفی سالاری به عنوان گزینه پیشنهادی دولت، شانس گرفتن رای اعتماد و پیروزی او در مجلس به حداقل برسد. به گفته آنها، گمان نمی‌رود مجلسی که مدرس خیابانی با این سابقه فعالیت در وزارت صمت را کنار گذاشته، سالاری را به عنوان وزیر بپذیرد.

شاید همین چند فاکتور کافی بود تا واعظی از تصمیم خود عقب‌نشینی کند. چراکه براساس اخبار رسیده به «تعادل»، شانس سالاری برای معرفی به‌ عنوان وزیر صمت به مجلس بسیار کمرنگ و شاید منتفی شده باشد. بنابراین با منتفی شدن این گزینه و بلاتکلیف ماندن سرقینی، باید دید از گردونه دولت نام چه کسی برای گرفتن رای اعتماد از بهارستان بیرون می‌آید. هرچند برخی نفر سوم و گزینه جدی را «محمد اتابک» نایب‌رییس اتاق تهران به عنوان گزینه‌ای از پیش مطرح شده و از بدنه بخش خصوصی عنوان می‌کنند. اما باهمه اینها باید دید، در شطرنج بازی قدرت، در نهایت جهانگیری پیروز میدان خواهد شد یا واعظی.