مجلس رسما به بورس ورود کرد

بر اساس آمار رسمی که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اعلام کرده، از ابتدای سال 99 تا نیمه مرداد ماه، بیش از سه میلیون و 500 هزار کد بورسی جدید در کشور صادر شده است. اگر این عدد را با میانگین حدود 600 هزار نفر ورودی جدید به بورس در سال‌های گذشته مقایسه کنیم، مشخص می‌شود که این بازار در طول ماه‌های گذشته تا چه میزان برای سرمایه‌گذاران ایرانی جذابیت داشته و از این رو تعداد قابل توجهی از صاحبان نقدینگی خرد، پول خود را به بازار سرمایه وارد کرده‌اند. عمده‌ترین دلیل این افزایش اقبال به بازار سرمایه، سوددهی عجیب این بازار در ماه‌های گذشته بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از اسفند ماه سال گذشته تا مرداد ماه امسال، بازار سرمایه افزایش شاخص بیش از 200 درصدی را به ثبت رسانده که این عدد در قیاس با تمامی بازارهای رقیب، عدد بسیار بزرگی به شمار می‌رود. در ماه‌هایی که بورس با سرعتی بالا حرکت شتابان خود را ادامه می‌داد، تعدادی از کارشناسان این نگرانی را مطرح کردند که با توجه به واقعیت‌های اقتصادی ایران و فشاری که تحریم‌ها و کرونا بر بخش‌های مختلف اقتصادی وارد کرده، بیم آن وجود دارد که این حرکت رو به رشد بورس حبابی باشد و در نهایت به آسیبی بزرگ برای اقتصاد ایران بدل شود. در این زمان مقامات دولتی اعلام کردند که با تمام توان، از بورس حمایت خواهند کرد و با تداوم عرضه‌های جدید و اجبار شرکت‌ها به عرضه سهام‌شان در بازار سرمایه، حرکت بازار را واقعی کرده و از حباب دوری می‌کنند. با وجود این وعده‌های امیدوارکننده، دولت در هفته‌های گذشته عملکرد مطلوبی از خود نشان نداد و با عرضه پرریسک سهام عدالت و البته اختلاف نظرهای عجیب در عرضه صندوق دارادوم، این نگرانی را به وجود آورد که اگر عملکرد اصلاح نشود، کار سخت خواهد شد. همین نگرانی در میان سهامداران نخستین اختلالات را در بورس به وجود آورد و در نتیجه شاخص کل در هفته‌های گذشته نزولی جدی را تجربه کرد و پس از رکورد شکنی عبور از کانال دو میلیون واحد، حتی به کانال یک میلیون و 500 هزار نیز سقوط کرد. تداوم ریزش شاخص برای بسیاری از سهامداران این بازار این نگرانی را به وجود آورد که سرمایه‌هایشان در حال از دست رفتن است و با توجه به ماهیت بورس، ورود به دوره منفی، می‌تواند برای مدتی طولانی بیرون کشیدن سرمایه‌ها را دشوار کند. هرچند کارشناسان بارها تاکید کرده‌اند که ذات بازار بورس با افت و خیز همراه است و سهامداران نباید همواره در انتظار سود باشند، اما شرایط خاص اقتصاد ایران و موقعیت بازارهای رقیب بورس باعث شده، این خطر به وجود‌ آید که با افت شاخص، پول‌ها بار دیگر به بازارهایی مانند طلا و ارز حرکت کنند که قطعا نتایج منفی گسترده‌ای به همراه خواهد آورد. به دنبال این تحولات ابتدا رییس‌جمهور در تذکراتی به وزیر اقتصاد و سایر مقامات اقتصادی دولت از آنها خواست تا شرایط را برای حفظ سرمایه مردم در بورس و حمایت از آنها فراهم کنند و از سوی دیگر نمایندگان مجلس نیز نسبت به رصد شرایط بازار سرمایه و لزوم حمایت از آن سخن گفتند.

    پیگیری جدی وضعیت بورس در مجلس

پس از آنکه اعلام شد در جلسه سران سه قوه، موضوع بازار سرمایه و حمایت از آن مطرح شده، مجلس ورود جدی خود به این بازار را آغاز کرد و در دو روز گذشته جلسات مختلفی با محوریت باقر قالیباف رییس مجلس برگزار شده و نمایندگان نظرات خود را در این رابطه به گوش دولت رسانده‌اند. یکی از اصلی‌ترین نقاط ابهام در عملکرد بورس در هفته‌های گذشته به موضع وزارت نفت باز می‌گردد. ابتدا اختلاف نظر وزارت نفت با وزارت اقتصاد در عرضه سهام پالایشگاه‌ها حرف و حدیث‌های فراوانی به همراه داشت  سپس بحث گشایش اقتصادی و استفاده از زیرساخت‌های بورس انرژی برای عرضه اوراق سلف نفتی، گمانه‌زنی‌هایی را به همراه آورد. پیگیری این مسائل باعث شد تا در جلسه صبح دیروز مجلس، بیژن زنگنه - وزیر نفت - مهمان بهارستان باشد تا برخی ابهامات موجود در این عرصه با حضور نمایندگان دو طرف به بحث گذاشته شود. وزیر نفت در سخنان خود در مجلس اعلام کرد که از هر پیشنهادی برای فروش نفت، استقبال خواهد کرد. زنگنه گفت: امروز کشور در جنگ تمام‌عیار اقتصادی که از سوی امریکا و رژیم صهیونیستی با همکاری متفقین‌شان بر ملت ایران تحمیل شده است قرار داریم و آنها می‌کوشند تا بر ابعاد این تحریم بیفزایند. اکنون لازم است همانند دوران دفاع مقدس همه ارکان نظام به ویژه دولت و مجلس شورای اسلامی با هم‌اندیشی به صورت یکپارچه عمل کنند.

زنگنه در ادامه با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه صادرات خاطرنشان کرد: در خصوص خط لوله انتقال نفت خام کوره به جاسک که به صادرات کشور تنوع بخشیده و حدود ۱۰۰۰ کیلومتر می‌باشد گام‌های بزرگی برداشته شده است. در حوزه دوری از خام‌فروشی و توسعه صنعت پتروشیمی ما توانسته‌ایم تولید را از ۱۲ میلیون تن در سال ۱۳۷۵ به ۵۶ میلیون تن در سال ۱۳۹۲ برسانیم و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در سال ۱۴۰۴ این رقم به ۱۳۳ میلیون تن خواهد رسید. ما جهش بزرگی در حوزه پتروشیمی داشته‌ایم که ان‌شاء‌الله جهش دوم تا سال دیگر به اتمام می‌رسد و تا سال ۱۴۰۴ جهش سوم گام بزرگ‌تری برداشته می‌شود. در حوزه صادرات فرآورده‌های نفتی با اقداماتی که برای توسعه پالایشگاه‌ها شده است نسبت به سال ۱۳۹۱ صادرات ما چهار برابر شده که این اقدام برای دورزدن تحریم‌ها گام بزرگی است. ما برای توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی‌ها حاضر به تامین خوراک و بازار محصول و یارانه تسهیلات هستیم. از مجلس شورای اسلامی نیز انتظار داریم برای معافیت‌های مالیاتی و تنفس خوراک ما را در این حوزه یاری کند. وی در ادامه با اشاره به تحریم‌های نفتی بیان کرد: ما تمام تلاش خود را برای دورزدن تحریم‌ها به کار بستیم و از هر کسی که امکان داشته کمک گرفتیم. مجلس شورای اسلامی نیز باید در قالب دیپلماسی بین‌المجالس در این حوزه به ما کمک کند. ما نمی‌گوییم که کار ما بی‌نقص است، ما نیز نیاز به کمک داریم حتی در خصوص عرضه نفت در بورس نیز بنده دغدغه‌های نمایندگان را شنیده‌ام و ما آماده هستیم تا با همکاری یکدیگر راه مناسبی را پیدا کنیم. امروز ما در جنگ نابرابر علیه ملت ایران هستیم و در این شرایط ما از هر پیشنهادی برای فروش نفت حمایت می‌کنیم.

    انتقاد قالیباف از بورس انرژی

پس از مطرح شدن صحبت‌های وزیر نفت، قالیباف رییس مجلس از برنامه‌های این قوه برای پیگیری مشکلات بورس سخن گفت و از عملکرد بورس انرژی انتقاد کرد. او گفت: با توجه به اقدامات دشمن و تحریم و فشار به کشور نمی‌توان انتظار داشت که طبق برنامه‌ها و هدفگذاری‌ها وزارت نفت کارهایش را پیش ببرد. البته که باید همه در مجلس، دولت و پژوهشگاه‌ها بپذیریم که باید تهدید دشمن را به فرصت تبدیل کرده و رویکردها، هدفگذاری، روش‌های خودمان را با ابزار و تجهیزات فنی به‌کار گرفته و مبتنی بر داشته‌های درونی حرکت کنیم. باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا بورس انرژی آن‌طور که مد نظر است، رونق نگرفته است. این همان تغییر رویکردهاست که باید روی دهد. او همچنین به جلسه خصوصی خود با زنگنه اشاره کرد که در آن موضوع بورس انرژی و حمایت از حرکت بازار سرمایه پیگیری شده است. رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مجلس یازدهم رسیدگی به مسائل اقتصادی را اولویت کاری خود می‌داند، افزود: در روزهای اخیر به‌طور ویژه کمیسیون‌های تخصصی به ویژه کمیسیون‌‌های اقتصادی مجلس پیگیر حل مسائل و مشکلات اقتصادی بودند و جمع‌بندی نمایندگان در مجلس به برگزاری نشست غیرعلنی با حضور وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی منتهی شد و در این نشست روسای کمیسیون‌ها و نمایندگان مطالبی را بیان کردند که جمع‌بندی آن را جهت اطلاع مردم فشرده و خلاصه ارایه می‌کنیم. مردم مطمئن باشند که مجلس شورای اسلامی مصمم است با حمایت و تقویت لازم، تثبیت را در بازار سرمایه و بورس انجام دهد و تلاش می‌کند هدایت نقدینگی در بازار بورس به سمت مسائل تولیدی برود تا بتوانیم تکمیل پروژه‌های صنعتی در بخش مسائل تجاری، کارخانجات و تولید در کشور رونق بگیرد و این هدایت به‌طور جدی و اساسی باشد بنابراین صیانت از سرمایه و پول مردم از اولویت‌های مجلس است و در این راستا هم حتماً کمک‌هایی هم که برای دولت لازم باشد برای تثبیت بورس انجام خواهیم داد.

    سوال غیرعلنی از شریعتمداری

در کنار زنگنه، روز گذشته محمد شریعتمداری - وزیر رفاه، کار و تعاون اجتماعی – نیز مهمان مجلس بود تا به سوالی درباره دلایل افزایش نیافتن حقوق مستمری نیازمندان پاسخ دهد، سوالی که با رای نمایندگان به شکل غیرعلنی بررسی شد. عبدالرضا مصری - نماینده مطرح‌کننده این سوال - در تذکری گفت: ما به دنبال رفع مشکل اقشار مختلف مردم در قانون برنامه هستیم، ما به دنبال اینکه یقه همدیگر را بگیریم نیستیم. اگر جلسه مجلس برای سوال از وزیر تعاون غیرعلنی برگزار شود، مسائل را با همدیگر مطرح می‌کنیم و خوراک خبری برای برخی ایجاد نخواهد شد. پس از آن، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با 160 رای موافق، 42 رای مخالف و 7 رای ممتنع از 226 نماینده حاضر با غیر علنی شدن جلسه مجلس برای سوال از وزیر تعاون موافقت کردند. هرچند با توجه به اختلافات سیاسی که میان نمایندگان مجلس یازدهم و دولت دوازدهم وجود دارد، به نظر می‌رسد رسیدن به جمع‌بندی در برخی موارد میان دو قوه دشوار خواهد بود، موضوعی که یک بار خود را در رای ندادن نمایندگان به گزینه پیشنهادی وزارت صمت  سپس در چالش‌های طولانی گشایش اقتصادی نشان داد اما صحبت‌های روزهای گذشته قالیباف نشان می‌دهد که مجلس لااقل در مسائل اقتصادی به دنبال برطرف کردن مشکلات است و این جمع‌بندی صورت گرفته که با همکاری دو قوه می‌توان راه را برای حل کردن برخی از این مسائل باز کرد، موضوعی که خود را در برگزاری غیرعلنی برخی جلسات با وزرای دولت نشان داده و این احتمال وجود دارد که برگزاری جلساتی از این دست در ماه‌های باقی مانده از عمر دولت روحانی ادامه پیدا کند.