آخرین نفس‌های قاچاق گوشی به اسم رجیستری

خرید امتیاز گذرنامه (پاسپورت) برای رجیستر کردن تلفن‌همراه در ماه‌های اخیر، رونق زیادی داشته به‌طوری‌که در برخی موارد به پنج میلیون تومان نیز رسیده است. 

قبل از شیوع کرونا اگر از مرزهای زمینی سفر کرده باشید، با تعداد زیادی از افراد روبرو می‌شدید که قصد داشتند امتیاز پاسپورت مسافران را بخرند و گوشی‌هایی که در انبار مانده که گاه، غیرقانونی بودند را با اطلاعات هویتی آنها رجیستر (ثبت) کنند. این روال ادامه داشت تا اینکه بسته شدن مرزها و تعطیلی مسافرت‌ها به علت شیوع کرونا، حق معافیت پاسپورت‌ها برای رجیستری را بیش از هر زمان دیگری افزایش داد. تا جایی که برخی حاضرند برای آن تا پنج میلیون تومان نیز پرداخت کنند. به گزارش «تعادل»، طرح رجیستری یا شناسنامه‌دار کردن تجهیزات سیم‌کارت‌خور از همان زمان که به عنوان راهی برای مبارزه با قاچاق مطرح شد، با چالش‌هایی همراه بود. در اولین تجربه این طرح که برمبنای IMEI گوشی‌ها بود، این کد قابل جعل بود و به همین دلیل در جدیدترین اجرای رجیستری، تلاش شد با ترکیب دو شناسه گوشی و سیم‌کارت به صورت همزمان، از شکست دوباره این طرح جلوگیری شود. از طرف دیگر، با اجرای رجیستری برای تمامی برندهای گوشی، افرادی که منافعشان از طریق قاچاق تامین می‌شد، دست به کارهای مختلفی برای دور زدن این طرح زدند. یکی از این راه‌ها، واردات چمدانی گوشی‌های مسافری بود؛ زیرا افرادی که به این شیوه گوشی‌های خود را وارد می‌کردند، از پرداخت ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده معاف شده و از معافیت‌های گمرکی نیز بهره می‌بردند. این موضوع باعث شد مسوولان روش دریافت مستقیم کد فعال‌سازی گوشی مسافری پس از پرداخت عوارض و ثبت موفق شناسه سریال دستگاه در گمرک جایگزین شود که با اتصال گمرک به سامانه همتا امکان‌پذیر شد. روش دیگری که واردکنندگان غیررسمی و قاچاقچیان گوشی برای استفاده از گوشی‌های قاچاق انتخاب کردند، استفاده از اطلاعات مسافران واقعی بود که اگرچه خودشان اقدام به واردات گوشی نکرده‌اند، اما برخی با گرفتن اطلاعات از آنها، اقدام به واردات گوشی به اسمشان کردند. اگرچه با تصمیم به افزایش تعرفه گمرکی و حذف معافیت ۸۰ دلاری برای واردات تلفن همراه مسافری، واردات غیررسمی گوشی تا حد زیادی کاهش یافت، اما این روش تا چندی پیش هم ادامه داشت. چندی پیش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرد از آنجا که برخی افراد سودجو با سوءاستفاده از اطلاعات هویتی مسافرانی که به خارج از کشور سفر کرده و به کشور بازگشته‌اند، به نام آنها سیم‌کارت خریداری کرده و از آن برای رجیستری گوشی تلفن همراه قاچاق استفاده می‌کردند، کمیته راهبری طرح رجیستری، سپری شدن حداقل ۲۰ روز از زمان فعال‌سازی سیم‌کارت را برای رجیستری گوشی مسافری الزامی کرد. همچنین به‌تازگی گمرک ایران اعلام کرد هرگونه ثبت غیرحضوری تلفن‌همراه مسافری و بعد از خروج از گمرکات اجرایی (مبادی ورودی) توسط مسافرین ممنوع می‌شود و اظهار و ثبت تلفن همراه مسافر از مهر ماه سال جاری پس از احراز هویت و تشخیص غیرتجاری بودن و طی تشریفات گمرکی در لحظه ورود به کشور انجام خواهد شد. براساس برآوردها، در دو سال اخیر صدها هزار دستگاه تلفن همراه قاچاق که عمدتا موبایل‌هایی با ارزش بیشتر از ۳۰۰ یورو بوده‌اند با سوءاستفاده از رویه مسافری وارد کشور شده است. این موضوع، صدمات جبران‌ناپذیری را با خروج صدها میلیون دلار بر بدنه اقتصادی کشور وارد کرده و بسیاری از خریداران این دستگاه‌ها را با مشکلات عدیده‌ای از جمله عدم پشتیبانی مواجه کرده است.

    جهش ۱۰   برابری خرید امتیاز گذرنامه

از زمان آغاز طرح رجیستری و در نظر گرفتن شرایط ویژه برای رجیستر کردن تلفن‌های همراهی که به صورت مسافری وارد کشور می‌شد، پاسپورت‌های مسافران برای واردکنندگان غیرقانونی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شد. تا شهریور سال گذشته، پاسپورت‌های مسافران برای ثبت گوشی تلفن همراه با قیمت ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان خریداری می‌شد اما اکنون و با بالا رفتن قیمت گوشی‌های تلفن همراه، برخی از فروشندگان برای رجیستر کردن تلفن‌های همراه، حاضرند پنج میلیون تومان بابت هر پاسپورت پرداخت کنند. تفاوت قیمت تلفن‌همراه رجیسترشده و نشده آیفون «۱۱ پرو مکس» امروز در بازار تقریبا هشت میلیون تومان است و فردی که با اطلاعات هویتی مسافران اقدام به رجیستر کردن گوشی می‌کند، حتی با پرداخت پنج میلیون تومان هم پول خوبی به جیب می‌زند. البته در این بین عده‌ای هستند که با قیمت پایین‌تر اقدام به خرید حق امتیاز پاسپورت می‌کنند و سودی که به جیبشان می‌رود خیلی بیشتر از تفاوت رجیستری با پاسپورت مسافری است. این تجارت به‌قدری پرسود شده است که امروز با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت می‌توانید کانال‌هایی را پیدا کنید که خریدار امتیاز پاسپورت هستند. با اعلام خبر ممنوعیت ثبت غیرحضوری تلفن‌همراه مسافری از ابتدای مهرماه، افرادی که گوشی‌های رجیسترنشده را انبار کرده‌اند به تکاپو افتادند تا به هر ترتیبی که هست گوشی‌های خود را از حالت غیرقانونی به حالت قانونی در بیاورند. پیام «همراهان عزیز فقط ٣ روز مهلت فروش امتیاز مانده و کسانی که شامل می‌شوند، ما این امتیاز را به بالاترین قیمت خریداریم» در کانال‌های فضای مجازی دست به دست می‌شود. کانال‌هایی که کاربران آن چندین هزار نفر هستند. البته برای جولان دادن در این بازار فرصت زیادی باقی نیست و با آغاز مهرماه و ممنوعیت ثبت غیرحضوری تلفن همراه مسافری، قطعا این افراد باید دنبال راه چاره دیگری باشند. حالا که سوءاستفاده از این طریق به انتهای خط رسیده و به علت بسته شدن خطوط هواپیمایی امکان سفر مانند گذشته مهیا نیست، این کانال‌ها جهت ترغیب به افراد اعلام می‌کنند اگر کسی را برای فروش امتیاز پاسپورتشان معرفی کنند، به آنها نیز ۲۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود. در کانال‌هایی که این افراد ساخته‌اند پر است از اسکرین‌شات مبالغی که جهت خرید امتیاز پاسپورت به حساب افراد واریز کرده‌اند. اسامی افراد کاملا مشخص است اما برای اینکه بازارشان خراب نشود معمولا روی مبلغ را خط کشیده‌اند تا بتوانند از افرادی که قصد فروش امتیاز پاسپورت خود را دارند، تخفیف بگیرند.در حال حاضر شکایات زیادی وجود دارد از مسافرانی که بدون اطلاع آنها و تنها با سوءاستفاده از اطلاعات هویتی‌شان، تلفن‌همراه به نامشان رجیستر شده و آنها نمی‌دانند دقیقا این اتفاق از چه طریقی رخ داده است. از دلایل سوءاستفاده از گذرنامه برای واردات تلفن همراه، وجود خلأ قانونی بود و اینکه طبق قانون، مسافران می‌توانستند که تا سقف مشخصی اقدام به وارد کردن کالای همراه خود کنند، که این موضوع، باعث سوءاستفاده قاچاق‌چیان شد. وزیر ارتباطات پیش از این درباره اجاره گذرنامه برای ثبت تلفن همراه گفته بود: «قاچاقچیان برای دور زدن طرح رجیستری به سراغ مسافران و کاروان‌های زیارتی می‌روند و با اجاره پاسپورت، گوشی‌ها را رجیستر می‌کنند. وقتی سامانه گمرک به سامانه ناجا متصل شد یک حقوق قانونی را برای افراد قرار داد که بر اساس آن تا سقف ۸۰ دلار در سال می‌توانند کالایی را از کشوری وارد کنند و این حق قانونی هر ایرانی است. وارد کردن تلفن‌های همراه هوشمند هم فرقی با سایر کالا نمی‌کند.» اما با ادامه روند سوءاستفاده از پاسپورت مسافران، در نهایت تصمیم گرفته شد که ثبت غیرحضوری تلفن‌همراه مسافری از اول مهر امسال ممنوع شود. مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی گمرک ایران در این باره گفت: «هرگونه ثبت غیرحضوری تلفن‌همراه مسافری و بعد از خروج از گمرکات اجرایی (مبادی ورودی) توسط مسافرین ممنوع می‌شود. بر این اساس، اظهار و ثبت تلفن همراه مسافرین از مهر ماه سال جاری پس از احراز هویت دقیق و تشخیص غیرتجاری بودن و طی تشریفات گمرکی در لحظه ورود به کشور انجام خواهد شد.» در شرایطی که کارشناسان معتقدند اگر تشریفات گمرکی کالای همراه مسافر و سپس ترخیص آن از اماکن گمرکی منطبق بر قانون انجام می‌شد امکان سوءاستفاده برای متخلفان فراهم نبود، با الزام گذشت حداقل ۲۰ روز از زمان فعال‌سازی سیم‌کارت برای رجیستری گوشی مسافری و ممنوع شدن ثبت غیرحضوری تلفن‌همراه مسافری، انتظار می‌رود واردات کالای قاچاق به اسم گوشی مسافری که با آغاز رجیستری به روشی معمول توسط سوءاستفاده‌جویان تبدیل شد، پایان یابد.