پلتفرم‌های بومی، المان‌های اقتدار در دفاع سایبری
در حال حاضر یکی از مولفه‌های قدرت ملی و پایه اقتدار هر کشوری پیشرفت‌های تکنولوژیکی محسوب می‌شود و به نوعی پیشرفت علمی و فناوری هر کشور با اقتدار ملی آن گره خورده است، به داشتن استقلال و اقتدار ملی در این فضا نیاز است. مسوولان معتقدند با توجه به تحریم‌های ظالمانه و تهدیدات موجود در فضای مجازی که از سوی دشمن دیده می‌شود، نیاز جدی به دفاع مقدس سایبری احساس می‌شود و به نوعی تحقق ادبیات اقتدار و استقلال، امروز با تکمیل شبکه ملی اطلاعات به عنوان محمل دفاع سایبری امکان‌پذیر است و خدمات و پلتفرم‌های بومی می‌توانند اقتدار ملی ما را تضمین کنند.
فضای مجازی و ابزارهایی که در این فضا توسعه می‌یابد، قدرت یک کشور را افزایش داده و اقتدار آن کشور با اتکا بر توانمندی نیروهای داخلی آن و دستیابی به ابزارهای تکنولوژیکی سنجیده می‌شود. در عصر فضای مجازی، جنگ مقاومت در جبهه‌های سایبری رقم می‌خورد و در این جنگ فناورانه کشوری پیروز میدان است که این پارامترهای قدرت را در اختیار داشته باشد. هرچند برخی منتقدان به وضعیت موجود معتقدند در فضای سایبر در برابر حملات مجازی دشمن، آنطور که باید مقتدرانه عمل نمی‌کنیم و به نوعی حاکمیت سایبری ما تضمین‌شده نیست، زیرا امروز ما در فضای مجازی هدف تجاوز دشمن قرار داریم و دشمن از مرزهای مجازی به جای مرزهای فیزیکی به کشور و کاربران ما حمله می‌کند و با سامانه‌های نرم‌افزاری و فناوری‌های نوپدید امکان بمباران سایبری را دارد. کارشناسان معتقدند شبکه ملی اطلاعات می‌تواند مهم‌ترین المان قدرت و اقتدار کشور در دفاع سایبری و جنگ فناوری باشد، هرچند بسیاری از کارشناسان نسبت به میزان درصدهای ارایه‌شده از پیشرفت شبکه ملی اطلاعات انتقاد دارند.
اعمال حاکمیت سایبری
برای مقابله با تنش‌های فضای مجازی
مثال‌های زیادی را می‌توان در تمامیت‌خواهی و انحصارطلبی کشوری مانند امریکا در فضای مجازی زد. از جمله درگیری اخیرش با کشوری مانند چین است که این روزها در عرصه‌های فضای مجازی و فناوری ارتباطات تبدیل به قدرت بزرگی شده است. شواهد نشان می‌دهد که اعمال حاکمیت سایبری کشورها در چهار لایه زیرساختی، فیزیکی، ساختاری و معنایی اتفاق می‌افتد و برای مثال کشوری مانند امریکا از تسلط خود بر چهار لایه فضای سایبری به‌طور جدی برای ضربه زدن به کشورهای رقیب و متخاصم استفاده می‌کند. دولت امریکا برای جلوگیری از گسترش دامنه حاکمیت سایبری چین و تسلط این کشور بر فضای مجازی، فعالیت‌های مخرب گسترده‌ای را (مانند جلوگیری از همکاری اقتصادی و فناورانه شرکت‌های امریکایی و چینی، ممنوع کردن صادرات محصولات دارای فناوری پیشرفته امریکا به چین، بلوکه کردن و فیلتر کردن نرم‌افزارها، اپلیکیشن‌ها) سازماندهی کرده است. در مقابل چین با پیش‌بینی و درک این تهدید از سال‌های گذشته تلاش برای بومی‌سازی تولیدات و محصولات خود در هر چهار لایه فضای سایبری را آغاز کرده است. محمدمهدی حبیبی، کارشناس فضای مجازی در گفت‌وگو با مهر، با بیان اینکه در فضای مجازی نیز پارامترهای انسانی می‌تواند قسمتی از حل مساله و المان قدرت باشد، گفت: فضای مجازی کشور در این زمینه خلأ دارد. اینکه گفته می‌شود مردم در پلتفرم‌های خارجی نباشند، این‌طور تفسیر می‌شود که نظام به دنبال ایجاد محدودیت و ضربه زدن به اقتصاد مردم است. باید توجه داشت که همه افراد جامعه متخصص فضای مجازی نیستند و نگاهشان به اظهارنظر متخصصان این حوزه است. پس زمانی که متخصصان و کارشناسان موضوع را این‌طور توجیه می‌کنند، دیگر تلاش برای ترغیب مردم به سمت پلتفرم‌های داخلی جوابگو نیست. در حالی که نگاه و رفتار مردم باید طوری باشد که از حاکمیت و مسوولان، خدمات بومی را مطالبه کنند. آنها باید بگویند که ما نمی‌خواهیم کشورمان وابسته باشد و باید خدمات داخلی توسعه پیدا کند. در این صورت هر مطالبه‌ای در بین مردم، یک عکس‌العملی در حاکمیت به همراه خواهد داشت و می‌تواند به حل مساله کمک کند.
خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات
مهمات جنگ سایبری
این کارشناس فضای مجازی یکی دیگر از المان‌های قدرت در فضای سایبری را مربوط به پیشرفت‌های فنی دانست و تاکید کرد: تا زمانی که پلتفرم نداریم، خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات، CDN (شبکه تحویل محتوا) و سرورهای مورد نیاز کاربران پلتفرم‌های داخلی را در اختیار نداریم مثل این است که بخواهیم به جنگی بدون مهمات برویم. مهمات ما در فضای مجازی، همین ابزارهای فنی شبکه ملی اطلاعات است. سرداران ما نیز در دفاع مجازی همان‌هایی هستند که خدمات ارایه می‌دهند. در این جنگ، مدیران پیام‌رسان‌ها و سرویس‌دهندگان خدمات بومی، سرداران ما هستند و باید مهمات و وسایلی که در حاکمیت کشور لازم است برای آنها تأمین شود. وی با بیان اینکه ابزاری مثل شبکه ملی اطلاعات قطعاً یکی از ضروریات است و اگر نباشد نمی‌شود مقاومت کرد، افزود: شبکه ملی اطلاعات اولین ضرورت ما برای مقاومت در فضای مجازی است. یعنی ما باید بتوانیم شبکه خودمان را در برابر تکانه‌های خارجی و مشکلاتی که دشمنان برای ما ایجاد می‌کنند مقاوم کنیم؛ زمانی که این شبکه مقاوم شد باید به دنبال توسعه یافتگی و پیشرفت آن باشیم. خلأ شبکه ملی اطلاعات در کشور به‌شدت احساس می‌شود، موضوع این نیست که فقط یک شبکه‌ای در درون کشور ایجاد شود که یک سری خدمات پایه به مردم ارایه دهد؛ این الزام اولیه است اما شبکه ملی اطلاعات باید بتواند سرویس‌های پیشرفته را با امکانات خوب و متناسب با فرهنگ ما به مردم ارایه دهد. رییس هیات‌مدیره سازمان فضای مجازی پاک گفت: شبکه ملی اطلاعاتی که هم‌اکنون ترسیم شده تنها برای خدمات بانکی، سرویس‌های مالی و پیام‌رسانی و تبادل اطلاعات داخل کشور است تا پایداری این خدمات را حفظ کند. اما قدم بعدی باید این باشد که بخواهیم یک قدرت جهانی باشیم و در سطح بین‌الملل حرف داشته باشیم. باید توجه کنیم که پس از ایجاد اولیه‌ها، می‌خواهیم چه مدلی را روی شبکه ملی اطلاعات ارایه دهیم.
حاکمیت فضای مجازی
باید به رسمیت شناخته شود
وی با تاکید بر اینکه هر چقدر قدرت بیشتری داشته باشیم، حاکمیت مان در دنیا بیشتر به رسمیت شناخته می‌شود، گفت: حتی اگر بخواهیم پای میز معامله با جهان خارج هم برویم باید دارایی ارزشمندی برای ارایه داشته باشیم. بارها دیده‌ایم که چین برای تعامل با گوگل هم از ابزارهای سلبی و هم ایجابی استفاده می‌کند. برای مثال این کشور برای ابزارهای ایجابی، موتور جست‌وجوی خود را پیشرفته کرده و به عنوان رقیب گوگل، عرضه می‌کند تا از حق حاکمیت خود دفاع کند. ما هم می‌توانیم با توسعه‌ای که ایجاد کردیم به رقابت بپردازیم و پاسخگوی نیاز مردم باشیم و پس از آن با داشتن ابزار حاکمیتی، به راحتی با پلتفرم‌های خارجی تعامل کرده و از سرویس‌هایشان استفاده کنیم. از سوی دیگر با ابزارهای سلبی نیز می‌توان جلوی ورود ناخواسته دشمن را به فضای مجازی کشور گرفت. زمانی که مردم ما زیر بمباران دشمن در فضای مجازی هستند نمی‌شود به دلیل آنکه اقتصاد عده‌ای در این فضا به خطر می‌افتد، دست روی دست گذاشت. وی تاکید کرد: متأسفانه تفکری که هم‌اکنون در کشور ایجاد شده، این است که چون مردم به پلتفرم‌های خارجی وابسته شده‌اند، به اسم دفاع از اقتصاد و زندگی آنها، باید از این پلتفرم‌های خارجی حمایت کنیم تا زندگی مردم متزلزل نشده و کسب‌وکارشان به مشکل نخورد. اما سوال این است که اگر اقتصاد مردم را با موجودیت پلتفرم‌های بیگانه حفظ کنیم و روزی این اقتصاد بزرگ و بزرگ‌تر و وابستگی مردم به این پلتفرم‌ها بیشتر شد، اما با یک امضای شخصی مانند ترامپ، IPهای این پلتفرم‌ها به روی ایران بسته شد، چه کار باید کرد. برای به نتیجه رسیدن در این فضا، نیازمند تولید قوت و قدرت هستیم که با پلتفرم‌سازی و سرویس‌های حیانی مورد استفاده مردم، محقق می‌شود.
شبکه ملی اطلاعات، محمل دفاع سایبری
رسول جلیلی عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی نیز شبکه ملی اطلاعات را محمل انجام دفاع مقدس سایبری می‌داند و می‌گوید: در فضای مجازی مرزهای حکمرانی کشور ما، شبکه ملی اطلاعات است و این شبکه، محمل انجام دفاع مقدس سایبری به شمار می‌رود. هم‌اکنون با حضور فضای مجازی و تغییر رویه و فرآیندها، شکل حملات، جنگ‌ها، تهاجمات و دفاع‌ها تغییر یافته است و ما باید از نظر فرآیندی به همان رویه دفاع مقدس برگردیم. هم‌اکنون در حوزه دغدغه‌های فضای مجازی، تهدیدات این فضا و استقلال و اقتدار و حاکمیت فضای مجازی، وحدت مسوولان را نداریم و مدیران کشور در سطوح مختلف، ساز واحدی را کوک نمی‌کنند و نمی‌نوازند. مسوولان در فضای مجازی فکر واحد و عملکرد واحدی ندارند و دشمن فهمیده است که این اختلاف نظر و اختلاف عمل در سطح مدیران و مسوولان کشور ما وجود دارد و این موضوع لطمه زیادی به ما زده است. اینچنین نیست که ما نسبت به دوران دفاع مقدس از نظر تجهیزات، فناوری و توان علمی نسبت به این اقلام در حوزه فضای مجازی وضعیت بدتری داشته باشیم و حتی شاید در مواردی دستمان بازتر است. عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی اظهار کرد: از سوی دیگر شبکه ملی اطلاعات محمل دفاع مقدس سایبری است، اگر این شبکه مال خودمان نباشد ما نمی‌توانیم در این عرصه از خودمان دفاع کنیم، زیرا دفاع در حاکمیت و منطقه حکمرانی یک کشور اتفاق می‌افتد و به این جهت شبکه ملی اطلاعات باید محقق شود و موفقیت این شبکه اقتدارآفرین است. یعنی ما می‌توانیم با داشتن یک شبکه ارتباطی اطلاعاتی و خدمات فضای مجازی که متعلق به خود و در حاکمیت خودمان است، بخشی از اقتدار را به دست بیاوریم و اگر اینگونه باشد روی این شبکه می‌توانیم به مرور پیشرفت کنیم و حتی امکان کمک به کشورهای دیگر و همسو با خودمان را در جهت حل مسائل‌شان داشته باشیم که این هم به نوع خودش اقتدارآفرین است. به بیان دیگر باید در دفاع مقدس سایبری به یک محمل بزرگ‌تر، منطقه‌ای‌تر و جهانی‌تر فکر کنیم.
