خطر زلزله احتمالی افزایش یافته است

پیش‌بینی زلزله هنوز غیرممکن است و همین موضوع نیز زلزله را به حادثه‌ای مخوف و مرموز بدل کرده است. در این میان چندسالی است که دانشمندان مختلف به دانش سامانه هشدار سریع زلزله دست یافته تا از طریق آن بتوانند با سرعتی بیشتر از حرکت لرزه در پوسته زمین، وقوع و شدت آن در کانون را به زیرساخت‌های حیاتی و دستگاه‌های امدادی منتقل کرده و از وقوع خسارات بیشتر جلوگیری کنند. این سامانه که در بسیاری از کشورهای زلزله خیز جهان نظیر ژاپن و ... اجرا شده، در مناطقی از تهران نیز نصب شده است. 

رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه با شدت یافتن روند گسترش شهری و تمرکز جمعیت، اهمیت توجه به خطر زلزله احتمالی در شهر تهران افزایش یافته است، گفت: انسان قرن‌هاست در تلاش است با مقابله با پیامدهای مرگبار و مخرب زمین لرزه تا حد زیادی از تلفات جانی و خسارات ناشی از آن کم کند، اما واقعیت این است که با وجود تمام اقدامات انجام شده، همچنان این رویداد جزو خطرناک‌ترین حوادث طبیعی در جهان است. رضا کرمی‌محمدی، با بیان اینکه تاکنون پیش بینی وقوع زمین لرزه به عنوان یک راهکار از نظر علمی ممکن نیست، اظهار کرد: با این وجود تلاش دانشمندان در این خصوص همچنان ادامه دارد. بنابراین روش‌های علمی طی دو دهه اخیر در کشورهای لرزه خیز پیشرو در حوزه مدیریت بحران در دستور کار قرار دارد موضوع هشدار سریع زلزله است که موضوعی جدید و درحال پیشرفت است. البته با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی و سیستم‌های ارتباطی، راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند از جمله هشدار سریع زمین لرزه که قابلیت اعلام زلزله در لحظاتی پیش از رسیدن امواج مخرب را دارد در دستور کار محققان و دست اندرکاران مدیریت بحران کشورهای لرزه خیز دنیا قرار گرفته است. ما نیز در تهران از چند سال قبل این موضوع را موردتوجه قرار دادیم. او درباره ضرورت استفاده از سامانه‌های هشدار سریع زلزله گفت: ضرورت ایجاد این سامانه‌ها با افزایش تلفات و خسارات حاصل از زمین لرزه‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار کاهش خطرپذیری مطرح شده‌اند. همچنین در سال‌های اخیر با توجه به تمرکز جمعیت شهری و همچنین ساختارهای اصلی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در تهران که منطقه‌ای پرخطر و مستعد برای رخداد زلزله‌های بزرگ و ویرانگر است، ضرورت مطالعات و برنامه‌ریزی‌های جدی‌تر برای اقدامات پیشگیرانه اینچنینی را دوچندان کرده است. به گفته رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران معمولا هدف از ایجاد سامانه‌های هشدار سریع زمین لرزه، رسیدن به هشدار و استفاده از ثانیه‌ها به منظور کاهش خطرات و آسیب‌های حاصل از امواج مخرب زمین لرزه است که در صورت کافی بودن این زمان، با ایجاد آمادگی عمومی می‌توان زیرساخت‌های حیاتی و سامانه‌های حمل ونقل نظیر مترو، راه آهن و ... و شریان‌های اصلی مانند گاز، برق، آب و... را در وضعیت ایمن‌تر قرار داده و ضمن جلوگیری از رخداد حوادث ثانویه، عملیات نجات را بهبود بخشید.

    تهران، اولین شهر ایران  با سامانه هشدار سریع زلزله

او در مورد استفاده از سامانه هشدار سریع زلزله در تهران نیز گفت: در کشور ما تنها در شهر تهران و با توجه به اینکه سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران هنگام وقوع زلزله‌ها نقشی حیاتی در تامین ایمنی شهروندان خواهد داشت، اقدامات برای راه‌اندازی فاز آزمایشی سامانه هشدار سریع با مشارکت آژانس همکارهای بین‌المللی ژاپن (جایکا) آغاز شد و در همین راستا نیز اقدام به نصب و راه‌اندازی سامانه‌ای مشتمل بر چهار ایستگاه شتاب نگاری مدرن روی بخشی از گسل مشا در شمال شرقی تهران در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری از مرز شرقی شهر شد. کرمی‌محمدی اضافه کرد: در حال حاضر نیز بر اساس یافته‌های مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران و احراز اطمینان از مفید بودن سامانه مذکور برای شهر تهران، طرح توسعه و ارتقای  این سامانه در دستورکار قرار گرفته است که با توجه به ویژگی‌های زمین ساختی و لرزه خیزی شهر تهران که متفاوت از لرزه خیزی دیگر شهرهای دنیا است، ضرورت مطالعه بومی سامانه هشدار سریع زلزله در آن بیشتر احساس می‌شود. در این راستا نیز سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران بر اساس اسناد بالادستی و وظایف محوله، اجرای پروژه، تکمیل، راه‌اندازی و ارتقای سامانه هشدار سریع زلزله شهر تهران را در دستور کار خود قرار داده است. در این راستا برابر اقدامات به‌عمل آمده در سال گذشته و نیمه اول سال جاری عملیات احداث و تکمیل 

زیر ساخت‌های عمرانی و تاسیسات برقی در ۲۲ ایستگاه شتاب نگاری سامانه مذکور به اتمام رسیده و با توجه به خرید دستگاه‌های شتاب نگاری در سال گذشته از سوی شهرداری تهران این تجهیزات با همکاری مجری پروژه که دانشگاه فردوسی مشهد است، در دستور کار قرار داد. این ایستگاه‌ها در اطراف تهران و محدوده گسل‌های فعال، لرزه زای و تهدید‌کننده شهر تهران احداث شده‌اند. 

رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه در صورت وقوع زلزله این 

شتاب نگارها شدت زلزله را در لحظه تخمین و اعلام می‌کنند، گفت: مکان‌هایی با همکاری استانداری تهران، البرز و سمنان برای نصب شتاب نگار شناسایی و ساخته شده‌اند که در مناطقی از گرمسار، ورامین، پیشوا، کرج و... قرار دارند.