حتی یک ریال به بانک مرکزی وابستگی نداریم

چند هفته پس از رسانه‌ای شدن اختلاف‌نظرها میان بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه درباره استقراض دولت از منابع بانک مرکزی، حالا وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز با تایید گزارش سازمان برنامه و بودجه، می‌گوید دولت هیچ وابستگی به منابع بانک مرکزی برای اداره کشور ندارد. از ابتدای سال 99، با همزمانی شیوع ویروس کرونا و تحریم‌های امریکا، دولت از دسترسی به بخش قابل توجهی از منابع اقتصادی خود محروم شد. در شرایطی که در دو سال قبل از آن نیز با محدود شدن بازار نفت، عملا بخش عمده‌ای از درآمدهای اقتصادی دولت از طریق اقتصاد غیرنفتی تامین می‌شد، شیوع ویروس کرونا از سویی به کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی منجر شد و از سوی دیگر با کاهش ترددها، آمار تجارت غیر نفتی نیز پایین آمد. در این شرایط مقامات دولتی از کسری احتمالی بودجه در سال جاری خبر دادند و حتی وزیر اقتصاد، رقمی پیش‌بینی شده برای این کسری را 150 هزار میلیارد تومان تخمین زد. پس از آنکه تقریبا تمامی برآوردها، از این حکایت داشتند که دولت در تامین منابع مالی مورد نیاز خود با مشکل مواجه شده، گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه جبران کسری بودجه آغاز شد. فروش دارایی‌های دولت، عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس و انتشار اوراق قرضه و بدهی، بخشی از راهکارهایی بود که از سوی کارشناسان برای عبور از کسری بودجه پیش‌بینی شدند. با توجه به اینکه اقتصاد ایران در کنار رکود، با تورم بالا نیز مواجه است، کارشناسان معتقدند، استفاده از سه گزینه بالا می‌تواند، در کنار جبران کسری بودجه، به دولت در جمع‌آوری نقدینگی موجود در جامعه و کاهش سرعت تورم نیز نقش‌آفرینی کند. هرچند دولت در ماه‌های گذشته هر سه این روش‌ها را به طرق مختلف پیگیری کرده اما یکی از راهکارهایی که برای جبران کسری بودجه مطرح می‌شد و به نظر می‌رسید خطر آن بسیار نزدیک است بحث استقراض از بانک مرکزی بود. در صورتی که دولت از این راهکار استفاده کند، پول پرفشار جدیدی وارد اقتصاد کشور می‌شود که نتیجه آن افزایش سریع نقدینگی و رشد دوباره تورم است و از این رو کارشناسان به شکل جدی به دولت هشدار داده‌اند که وارد این فضا نشود. دولت روحانی در طول تمام سال‌های گذشته این بحث را مطرح کرده که با وجود مشکلات تحریم به سمت استفاده از منابع بانک مرکزی حرکت نکرده و در سال جاری نیز این کار را نخواهد کرد، موضوعی که به نظر می‌رسد در صحت آن میان مقامات مختلف دولتی اختلاف نظر وجود دارد. چند هفته قبل، سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که هیچ استقراضی از سوی دولت انجام نشده و برای تامین بودجه به سمت منابع بانک مرکزی حرکت نکرده‌اند. در جواب اما ناصر همتی - رییس کل بانک مرکزی - اعلام کرد که استقراض لزوما مستقیم نخواهد بود و وقتی دولت از منابع صندوق توسعه ملی که در اختیار بانک مرکزی است استفاده می‌کند، عملا استقراض رخ می‌دهد و این شیوه در ماه‌های گذشته اجرایی شده است، موضوعی که با توضیحات سازمان برنامه و بودجه رو به رو شده و این نهاد بار دیگر اعلام کرد که دولت استقراض از بانک مرکزی را خط قرمز خود می‌داند. پس از مطرح شدن این گمانه زنی‌ها، حالا نوبت به فرهاد دژپسند – وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده تا در این رابطه اظهارنظر کند. وزیر اقتصاد نیز با تایید صحبت‌های مطرح شده از سوی مقامات سازمان برنامه و بودجه، استقراض از بانک مرکزی را رد کرده است. او از نشانه‌های بارقه امید اقتصادی در ۶ ماهه دوم سال خبر داده و گفته: دولت در ۶ماهه نخست سال حتی یک ریال به بانک مرکزی وابستگی نداشت.

 فرهاد دژپسند با اشاره به حواشی‌های بسیار و بی‌اساس در خصوص کسری بودجه و برداشت دولت از بانک مرکزی خاطرنشان کرد: دولت در 6ماهه نخست سال حتی یک ریال به بانک مرکزی وابستگی نداشت. وی افزود: از اقدامات مهم دولت برای جایگزینی تامین مالی می‌توان به صرفه جویی هزینه‌ها، عرضه دارایی‌های دولتی بصورت فراگیر، فروش اوراق و نیز وصول مالیات اشاره کرد. وزیر اقتصاد اشاعه فرهنگ مصرف و تولید داخلی را از راهکارهای مقابله با فشارهای تحریم‌های دشمنان دانست و گفت: در حال حاضر استعمارگران از طرق مختلف همچون بستن مبادی ارز خارجی، صدور کالا و خدمات و محدود کردن عملکرد فعالان تجارت خارجی سعی بر فشار حداکثری بر مردم و کشور را دارند که می‌توان با مصرف تولیدات داخلی مانند ایستادگی و مقاومت زمان جنگ این حلقه را بشکنیم. 

دژپسند صادرکنندگان و فعالان بخش خصوصی را به مثابه بازیگران اصلی دفاع اقتصاد دانست و افزود: امروزه دشمن با بهره‌گیری از ابزار‌های پلیدانه تمام مبادلات ما را مورد هدف قرار داده و امید است که با همیاری بخش خصوصی و با صادرات غیر نفتی بتوانیم ارزهای حاصل از صادرات بیشتری را برای کشور تامین کنیم. 

وی با اشاره به ایستادگی ملت در 8 سال جنگ تحمیلی و نیز جنگ اقتصادی کنونی متذکر شد: مردم با همدلی و عزم ملی در برابر تمام توطئه‌های استعمارگران ایستاده‌اند. دژپسند در پایان گفت: مقاومت مردم ایران درسی به دشمنان انقلاب بود که این انقلاب سرنگون نمی‌شود و به اهداف پلید خود نخواهند رسید.