ترسِ بازارها

مهدی بیک|شرم آور»، «مبتذل»، «نمایش سطحی عامه پسند»، «سیرک انتخاباتی»، «ضربه عمیق به دموکراسی»، «مجادله به جای مناظره»، «کشتی گرفتن با خوک»و...این عناوین و عناوین دیگری از این دست، بخشی از واکنش‌هایی است که رسانه‌های مطرح دنیا در خصوص نخستین مناظره ترامپ- بایدن با استفاده از آنها تلاش کرده‌اند تصویری مثالی از این هماورد انتخاباتی که چشم میلیارد‌ها بیننده تلویزیونی را در سراسر دنیا به خود معطوف کرده بود، ارایه کنند. مناظره‌ای که در کلیولند اوهایو با اجرای کریس والاس مجری فاکس نیوز برگزار شد و ترامپ در همان دقایق ابتدایی نشان داد که آمده تا نظم جلسه را به سبک و سیاق خود به هم بزند و با استفاده از کلمات تحقیرآمیز و فحاشی‌های اروتیک طرف مقابل خود را بنوازد، اما به نظر می‌رسد استراتژیست‌های انتخاباتی دموکرات‌ها با استفاده از تجربیات انتخابات قبلی، پیش بینی یک چنین رفتاری را کرده و قبلا بایدن را مجهز به راهبردهایی ساخته بودند که بتواند در برابر ضربه‌های کلامی مستمر ترامپ مقاومت کند و در مواقع ضروری هم از همان الگوی سخیف ترامپ بهره بردند تا به رییس‌جمهور ایالات متحده، مردم امریکا و افکار عمومی جهانی نشان دهند درست به اندازه او و حتی شاید بیشتر از او، توانایی سقوط به پایین‌ترین درجه‌های رفتاری را دارند.بر اساس این راهبرد است که در کمال تعجب بررسی آماری مناظره نشان می‌دهد، علیرغم اینکه ترامپ بیش از 70بار صحبت‌های بایدن را در جریان مناظره قطع کرد اما در نهایت بایدن 43دقیقه فرصت صحبت پیدا کرد و ترامپ فقط 28دقیقه صحبت کرد. واکنش بازارهای اقتصادی به این مناظره اما حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و رمزگشایی از آن می‌تواند تصویری از دورنمای آینده برای اقتصاد را نیز فراهم کند. اغلب نظرسنجی‌های معتبر اما بایدن را پیروز انتخابات نشان می‌دهند و ترامپ را در اقناع عمومی ناتوان نشان می‌دهند. واکنش‌های بازارهای بین‌المللی به این مناظرات اما ترکیبی از احتیاط و انتظار را در پی داشت؛ به نظر می‌رسد فعالان اقتصادی بین‌المللی با در پیش گرفتن رویکردی احتیاطی تلاش می‌کنند تا زمان پایان مناظرات و بازتاب‌هایی که از این مناظرات در فضای عمومی اقتصاد شکل می‌گیرد، صبر کنند تا بعد از مشخص شدن شمایل رییس‌جمهور احتمالی آینده بتوانند برای فعالیت‌های اقتصادی خود برنامه‌ریزی کنند. اقتصاد ایران اما صبح روز بعد از مناظره را در شرایطی اغاز کرد که از یک طرف بورس با صعود شاخص‌ها روبه رو شد از سوی دیگر تداوم نوسانات بازار ارز نیز تداوم یافت؛ صعود و نوسانی که کارشناسان ظهور آن را بنا به دلایل داخلی مرتبط می‌دانند تا آثاری که به مناظره‌های انتخاباتی مربوط  باشد.

    بازتاب اقتصاد در مناظره

یکی از گزاره‌هایی که رمزگشایی و تفسیر آن می‌تواند آثار عینی تحولات آینده برآمده از انتخابات داخلی امریکا برای اقتصاد بین‌المللی را تا حدودی مشخص کند، واکنش‌هایی است که بازارها نسبت به تحولات سیاسی از خود بروز می‌دهند. در واقع اقتصاد در شمایل یک ناظر بی طرف با بروز این تحولات وارد میدان می‌شود و نظر خود را در خصوص پیامدهای مختلف ابراز می‌کند. بر اساس اعلام یورونیوز معاملات آتی بازارهای سهام امریکا ساعاتی پس از پایان این مناظره، منجر به افت ۲۷۲ واحدی شاخص صنعتی داوجونز و ۱۲۷ واحدی شاخص نزدک شد. همچنین شاخص اِس‌اند‌پی۵۰۰ (S&P 500) یا به عبارت دیگر، شاخص ۵۰۰ شرکت برتر امریکا نیز ۳۱ واحد کاهش یافت. در بازارهای سهام اروپا هم شاخص بورس آلمان ۱۰۶ واحد و شاخص بورس لندن نیز ۲۰ واحد عقب‌نشینی کرد. شاخص ۵۰ شرکت برتر اروپا نیز روز چهارشنبه بیش از ۳۱ واحد کاهش یافت. 

اما یورو نیز روز چهارشنبه در برابر دلار امریکا ۳۴ صدم درصد تضعیف شد و هر یورو در مقابل ۱.۱۶۹ دلار مبادله شد. همچنین دلار امریکا در برابر پوند نیز ۱۹ صدم درصد تقویت شد. در عین حال، اعلام رشد کند تولید صنعتی در چین نیز در برقراری جو قرمز در بازارهای سهام اروپا و آسیا بی‌تاثیر نبود. به‌طوری که شاخص بورس ژاپن و شانگهای چین نیز روز چهارشنبه سیر نزولی را تجربه کردند. همزمان با این تحولات، قیمت جهانی اونس طلا ۱۴ دلار کاهش یافت و به هزار و ۸۸۳ دلار رسید. بهای هر اونس نقره هم ۲ درصد کاهش یافت تا نرخ آن تا ۲۳.۹ دلار کاهش یابد. در همین حال، هر بشکه نفت پایه برنت نیز به افت ۵۵ سنتی قیمت تن داد و نرخ آن با ثبت بهای ۴۰ دلار و ۴۸ سنتی به پایین‌ترین حد در دو هفته گذشته رسید. اعداد و اراقمی که برخی تحلیلگران را نسبت به چشم‌انداز اینده اقتصاد بین‌المللی نگران ساخته اما از سوی دیگر برخی دیگر از کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند که کاهشی که در قیمت هر اونس طلا بوقوع پیوسته ناشی از تقویت دلار در مواجهه با سایر ارزهای بین‌المللی است و این نوسانات را نمی‌توان به معنای پالس منفی بازار به انتخاب دوباره ترامپ یا هر تفسیر دیگری فرض کرد. بر اساس این پیش‌فرض به نظر می‌رسد روند حاکم بر بازار‌های بین‌المللی تنها چند ساعت پس از انجام نخستین مناظره دو نامزد اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا این پالس را به جهان پیرامونی ارسال کرد که این بحث و گفت‌وگو نتوانسته به کاهش نگرانی سرمایه‌گذاران در مورد تاثیر انتخابات یا نتیجه آن بر آینده اقتصاد امریکا و جهان کمک کند. بر همین اساس، رفتار سرمایه‌گذاران به سمت افزایش تقاضای دلار و فروش سهام و سایر دارایی‌های مالی با هدف ریسک گریزی معطوف شده است. 

   ترامپ سفیدپوستان نژادپرست را محکوم نکرد

در بخشی از مناظره که به اعتراضات ضد نژادپرستی اخیر در امریکا و خشونت پلیس مربوط بود، ترامپ با وجود پرسش مستقیم جو بایدن و کریس والاس، از محکوم کردن سفیدپوستان نژادپرست امتناع کرد و در عوض به یک سازمان راست افراطی پیامی عجیب فرستاد: «باید عقب بایستید و کنار بمانید.» به گزارش اعتماد آنلاین، پیامی که با استقبال گسترده این گروه تندرو در شبکه‌های اجتماعی و انتقاد شدید فعالان جنبش ضد نژادپرستی همراه بود.گرچه اظهارات ترامپ درباره گروه‌های راست افراطی به سرعت به مهم‌ترین بخش مناظره تبدیل شد، اما او طبق معمول از روش تمسخر و تحقیر رقیب نیز استفاده کرد. نحوه ماسک زدن جو بایدن و قدرت تفکر او را مسخره کرد و اصرار داشت بایدن می‌خواهد بودجه پلیس را قطع کند، در حالی که نامزد دموکرات دقایقی قبل اعلام کرده بود چنین برنامه‌ای ندارد. به نظر می‌رسید ترامپ بیش از خود جو بایدن مشتاق است با کاریکاتور او رقابت کند. ترامپ در بخش دیگری از مناظره با روش همیشگی در ستایش از خود به زبان سوم‌شخص گفت: «بسیاری از فرمانداران دموکرات شما گفتند که رییس‌جمهور ترامپ کار خارق‌العاده‌ای انجام داده است.»و بعد تکرار کرد: «رییس‌جمهور ترامپ کار خارق‌العاده‌ای انجام داده است. ما انجام دادیم.» وقتی ترامپ در مورد سرعت در دسترس بودن واکسن، زندگی‌هایی که گویا نجات داده است و ایمنی در تجمع‌هایش صحبت می‌کرد با واکنش رقیب دموکراتش روبرو شد. بایدن در جواب رییس‌جمهور ایالات متحده با یادآوری رفتار او در مقابله با ویروس کرونا گفت: «اگر با توجه به همه دروغ‌هایی که در مورد کووید-19 گفته لحظه‌ای به آنچه او به شما می‌گوید باور داشته باشید، اما هنوز حتی اعتراف نکرده است که می‌دانسته این اتفاق می‌افتد.» پس از پایان مناظره رسانه‌های مختلف امریکا تک‌تک ادعاهای 2 کاندیدا را مورد راستی‌آزمایی قرار دادند. همانطور که پیش‌بینی می‌شد بیشتر سخنان ترامپ غیرواقعی و دروغ بود. ترامپ با تکذیب واقعیت‌هایی که برایش ناخوشایند است روز سه‌شنبه بینندگان را دعوت کرد تا نسخه دلخواه او را از وقایع دوران ریاست‌جمهوری‌اش بپذیرند. مناظره پر از خشم و هیاهوی ترامپ و بایدن اما در کنار ایجاد حس ناامیدی از 2 حزب مطرح کشور موجب بروز نگرانی جدی برای آینده امریکا نیز شده است.

   نگرانی جدی برای دموکراسی امریکا

تلاش ترامپ برای زیر سوال بردن نتایج انتخابات حتی پیش از آغاز رأی‌گیری به گفته توماس ال فریدمن، ستون‌نویس نیویورک تایمز، دموکراسی امریکا را با خطر جدی مواجه کرده است. فریدمن معتقد است: «پرزیدنت ترامپ در هفته‌های اخیر بدون تردید روشن کرده- و در مناظره روز سه‌شنبه حتی واضح‌تر از قبل- که 2 نوامبر در مقابل رأی‌دهندگان فقط 2 گزینه وجود دارد- و انتخاب جو بایدن یکی از آنها نیست. رییس‌جمهور به طرق مختلف به ما گفته است که یا دوباره انتخاب خواهد شد یا با این ادعا که همه برگه‌های رأی‌گیری پستی- روش سنتی که جمهوریخواهان و دموکرات‌ها را به سمت ریاست‌جمهوری رسانده و مورد استفاده خود ترامپ هم قرار گرفته- نامعتبر است، مشروعیت رأی‌گیری را زیر سوال خواهد برد. انگیزه ترامپ واضح است؛ در صورت عدم پیروزی در کالج الکترال، او نتایج را زیر سوال خواهد برد تا دادگاه عالی یا مجلس نمایندگان (جایی که هر یک از نمایندگان ایالت یک رأی دارند) در مورد نتیجه انتخابات تصمیم بگیرد. و ترامپ در حال حاضر در هر دوی آنها دست بالا را دارد. من نمی‌توانم این موضوع را واضح‌تر بگویم: دموکراسی ما در معرض خطر وحشتناکی قرار دارد؛ خطری بیشتر از زمان جنگ داخلی، خطری بیشتر از پرل هاربر، خطری بیشتر از بحران موشکی کوبا و خطری بیشتر از واترگیت.دوست دارم فکر کنم چنین اتفاقی در امریکا نمی‌افتد. دوست دارم فکر کنم اما خیلی خیلی نگرانم.» بایدن در واکنش به سخنان ترامپ گفت: «مردم باید به سایت مربوطه بروند و رأی بدهند. رییس اف‌بی‌آی و اطلاعات داخلی گفتند که هیچ نشانه‌ای از ناامنی وجود ندارد. باید کسان بیشتری که می‌خواهند رأی بدهند هم بتوانند این کار را انجام دهند. باید موانع را از سر راه مردم‌ برداریم.» او خطاب به مردم اظهار کرد: «بروید و رأی بدهید. او نمی‌تواند جلوی شما را بگیرد. نتیجه انتخابات را هرچه باشد می‌پذیرم. اگر ما رأی را بگیریم، او باید برود. در حالی که نظرسنجی‌ها از برتری عملکرد بایدن در اولین مناظره انتخاباتی می‌گوید، طبق آمار تنها 10 درصد از امریکایی‌ها هنوز تصمیم خود را نگرفته‌اند. تصمیمی که با توجه به واکنش‌ها به اولین مناظره انتخاباتی، به نظر می‌رسد انتخاب بین بد و بدتر باشد.

   حاشیه‌ها از راه می‌رسند 

این مناظره در 6بخش 15دقیقه‌ای حول محورهایی چون سوابق نامزدها، دیوان عالی، مصائب مردم امریکا در خصوص کرونا، مسائل اقتصاد، نژاد پرستی و ناآرامی‌های امریکا برگزار شد. اما در این مناظره بارزترین موضوع نه برنامه‌های اعلامی نامزدها برای بهبود شاخص‌های اقتصادی و تعیین راهبردهای دو طرف برای حمایت‌های اجتماعی فراگیر بلکه تلاش‌هایی بود که هر کدام برای توهین و فحاشی نسبت به یکدیگر از خود نشان میدادند. 

نگاهی به آمارهای مناظره متشنج دونالد ترامپ و جو بایدن نشان می‌دهد که چه مدت در هر مبحث زمان در نظر گرفته شد و هر یک به‌طور کلی چه مدت صحبت کردندنگاهی به آمارهای مناظره متشنج دونالد ترامپ و جو بایدن نشان می‌دهد که چه مدت در هر مبحث زمان در نظر گرفته شد و هر یک به‌طور کلی چه مدت صحبت کردند. به گزارش بی‌بی‌سی، این آمارها که با همکاری سی‌بی‌اس نیوز جمع‌آوری شده است، نشان می‌دهد که بحث بر سر ویروس کرونا طولانی‌ترین بخش این مناظره بوده است؛ حدود ۲۰ دقیقه به تاثیر اقتصادی کرونا، واکسن‌ها، ماسک‌ها و مدیریت بحران ترامپ گذشت. پس از آن ناآرامی‌های نژادی و خشونت اخیر در ۱۷ دقیقه مورد بحث قرار گرفت. زمان اختصاص یافته به موضوع آرای پستی هم ۱۱ دقیقه بود و طول مدت بحث درباره تغییرات آب و هوایی حدود ۱۰ دقیقه شد. علاوه بر این، ترامپ برخلاف انتظار در این مناظره کمتر از بایدن صحبت کرد: ترامپ ۲۸ دقیقه و بایدن ۴۳ دقیقه. صحبت‌های بایدن و کریس والاس به عنوان مجری مناظره بارها از سوی ترامپ قطع شد. آمارها نشان می‌دهد که ترامپ ۷۳ مرتبه صحبت‌های رقیب دموکراتش را قطع کرده است. دونالد ترامپ بارها در میانه سخنان بایدن مداخله کرده و حرف‌های کنایه‌آمیز به او می‌گفت‌ که در نهایت با واکنش مجری و بایدن مواجه شد که از او خواستند تا ساکت بماند و اجازه حرف زدن به آنها بدهد. بایدن در نهایت به ترامپ گفت: ممکن است خفه شوید؟ کریس والاس، مجری فاکس‌نیوز اداره جلسه را برعهده داشت. در همان نخستین دقایق مناظره، والاس کنترل جلسه را از دست داد و نتوانست تا پایان مناظره، به گفت‌وگو و مباحث دو نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری نظم و آرامش ببخشد. عدم توانایی والاس در اداره جلسه با انتقادهای تند رسانه‌های امریکا و از جمله مجری سی‌ان‌ان روبرو شد. با عبور از این اظهارنظرهای متفاوت و متضاد به نظر می‌رسد مناظره روز گذشته ترامپ و بایدن را باید سطحی‌ترین شکل مواجهه‌های انتخاباتی در امریکا محسوب کرد که تعداد از تحلیلگران برجسته بین‌المللی آن را ضربه‌ای عمیق برای دموکراسی غربی تفسیر کردند. باید دید سکانس‌های بعدی این نمایش عامه پسند چه سرنوشتی را برای ایالات متحده امریکا به دنبال خواهد داشت.