بی‌مایه فطیره حتی شما دوست عزیز

مریم شاهسمندی

سال‌های سال است که مردم در مورد معضلی به نام «زیرمیزی و رشوه» صحبت می‌کنند و از آن گله مندند. معضلی که کم کم در تمام حوزه‌ها رخنه کرد و کار به جایی رسید که نام برخی از پزشکان زیر میزی بگیر هم بر سر زبان‌ها افتاد. پزشکانی که برای انجام خدماتی که به خاطر آن آموزش دیده و البته سوگند یاد کرده‌اند، از بیماران پول بیشتری دریافت می‌کردند تا آن خدمات را به آنها ارایه دهند. مساله این است که شما شاید بتوانی با کارمند فلان اداره یا بخش بر سر اینکه حق دریافت رشوه ندارد وارد بحث و مجادله شوی ولی با پزشکی که قرار است جانت را به دست او بسپاری این نوع رفتار عاقلانه به نظر نمی‌رسد و مجبوری به خواسته او تن بدهی. به هر حال همیشه هر دولتی که بر سر کار آمده در این زمینه وعده و وعیدهایی به مردم داده است، اما متاسفانه آمار تخلفات در تمام زمینه‌ها نشان می‌دهد که انگار کاری در این زمینه صورت نگرفته است. در واقع می‌توان گفت همین رشوه گرفتن‌های اندک اندک تبدیل به اختلاس‌ها و فسادهایی شده که ارقام نجومی آن دود از سر هر شنونده‌ای بلند می‌کند. از سوی دیگر خیلی از این افراد از مجازات‌های قانونی فرار می‌کنند و عده دیگری هم که دستگیر می‌شوند، پای میز محاکمه که می‌رسند این رقم‌های نجومی و ملک و املاک‌های گران قیمت را هدیه‌ای از طرف دوستانشان می‌دانند و معتقدند کار خلاف قانونی انجام نداده‌اند که برای آن مجازات شوند. اما نکته جالب ماجرا این است که قوه قضاییه از یک سو اعلام می‌کند که با هر گونه و شکلی از این رفتارها برخورد کرده و متخلفان را به پای میز محاکمه می‌کشاند و از سوی دیگر نماینده مجلس در صحن علنی برای میزان این تخلفات نرخ تعیین می‌کند و معتقد است اگر مبلغی بین 500 هزار تا 2 میلیون تومان به فردی برای انجام کاری پرداخت شود، رشوه نیست و شیرینی است، زمانی این مساله می‌تواند جرم محسوب شود که شیرینی چرب‌تر شده و به 100 میلیون تومان برسد!

این نماینده محترم اگر قانون جزا را بخواند می‌داند که در ارتشا هیچ مبلغی تعیین نشده است، یعنی هر مبلغی از هزار تومان یا هزاران میلیارد تومان وقتی برای تسهیل روند کاری به انجام‌دهنده آن پرداخت شود، حکم رشوه را دارد.  در واقع وقتی می‌گوییم مبلغ 500 هزار تومان تا 2 میلیون تومان زیر میزی و رشوه به حساب نمی‌آید و صرفا شیرینی محسوب می‌شود، چراغ سبزی است برای آنهایی که به این کار عادت داشته‌اند. حالا دیگر هر کارمندی، یا هر مسوولی در هر اداره و شرکتی می‌تواند، به ارباب رجوع بگوید «بی مایه فطیره». یعنی اگر می‌خواهی کارت را انجام دهیم باید شیرینی ما را هم در نظر بگیری. تا به حال خیلی از این افراد برای اینکه به فرد متقاضی انجام کار بفهمانند که باید شیرینی بدهد تا کارش به انجام برسد، مجبور بودند انواع و اقسام بهانه‌ها را برای سنگ بیاورند. اما حالا با این حرف نماینده مجلس انگار که مجوز گرفتن شیرینی را دریافت کرده باشند، می‌توانند خیلی راحت به ارباب رجوع بگویند باید شیرینی بدهی تا کارت انجام شود! فراموش نکنیم در این وانفسای اقتصادی و بحران معیشتی که مردم با آن سر و کار دارند، بیان چنین حرف‌هایی می‌تواند بسیار 

بحث بر‌انگیز باشد. کسی که عنوان نماینده مردم را یدک می‌کشد، باید به فکر حفظ منافع مردم باشد نه اینکه با عادی‌سازی چنین رفتارهایی سعی در حفظ منافع تعداد اندکی از جامعه کند و این شائبه را به وجود بیاورد که با صاحبان پول و قدرت بر سر یک سفره نشسته است.