پُستی نو دراندازید

فائزه طاهری

روزگار نه‌چندان دوری بود که نامه‌نگاری به عنوان یکی از روش‌های ارتباطی میان افراد مرسوم بود. زمانی که هنوز اینترنت همه‌گیر نشده بود و گوشی‌های هوشمند جای خود را میان جامعه باز نکرده بودند و حتی استفاده از تلفن همراه ساده هم هنوز جا نیفتاده بود. اگرچه تلفن‌های ثابت سال‌های زیادی به عنوان اصلی‌ترین راه ارتباطی محسوب می‌شدند، اما بسیاری افراد لذت نامه نوشتن در موقعیت‌های خاص مانند عید نوروز و تبریک تولد عزیزانشان را از دست نمی‌دادند. با وجود این، در سال‌های گذشته که اینترنت به جرئی جدایی‌ناپذیر از زندگی افراد بدل شده، شبکه‌های اجتماعی نیز به مهم‌ترین راه ارتباطی میان افراد تبدیل شده‌اند و دیگر کمتر کسی به نامه نوشتن فکر می‌کند، البته ارسال کالا و بسته‌های مرسولاتی همچنان پابرجاست، اما پاکت‌های نامه جای خود را به پیام‌هایی داده‌اند که به لطف اینترنت، در یک چشم به هم زدن، از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر ارسال می‌شوند و حتی تماس‌های صوتی و تصویری در پیام‌رسان‌های اجتماعی هم دلتنگی‌ها را کمرنگ‌تر کرده است.  

شرکت پست در گذشته ارسال نامه را از مهم‌ترین وظایف خود محسوب می‌کرد و صندوق‌های پستی هم در خیابان دیده می‌شدند، اکنون این شرکت با صندوق‌های خالی از نامه مواجه شده و افراد بیشتر برای ارسال بسته‌ها و امانات خود به دفاتر پستی مراجعه می‌کنند. در شرایطی که شبکه‌های اجتماعی، جایگزین بسیاری از نامه‌نگاری‌ها شدند، به نظر می‌رسد خدمات پستی نیاز به بازتعریف دارد. محیط پست در خلال دو دهه اخیر تغییرات زیادی داشته است. همانطور که مسوولان معتقدند جنبه‌های زیست اجتماعی بشر دچار تغییرات زیادی شده و بخش سنتی پست را دچار تغییراتی کرده است. ازطرفی ظهور فناوری‌های جدید الکترونیکی و همه‌گیر شدن اینترنت و تلفن همراه در کنار مقررات‌زدایی در عرصه پست، تأثیری عمیق بر سازمان‌های پستی گذاشته و حضور پست را در بخش‌های سنتی کمرنگ‌تر کرده است. برای مثال، استفاده از کارت‌پستال به‌طور چشمگیری نزد جامعه ایرانی به ویژه نسل جدید کاهش یافته است و با وجود اینکه جذابیت کارت‌پستال و خاطره آن در حافظه تاریخی تک تک ایرانیان وجود دارد به علت مشغله‌های زندگی کنونی و تعدد ارتباطات، بازار این آثار جذاب هنری از رونق افتاده است. در واقع یکی از علل مهجور ماندن این قاصدان کاغذی که جاذبه‌های طبیعی، افتخارات ملی، فرهنگ و سنن بومی و وقایع تاریخی را به نمایش می‌گذارد، ورود فناوری‌های نوین ارتباطی است که موجب کاهش و فراموشی فرهنگ مکاتبه و نامه‌نگاری و ارسال کارت‌پستال شده است. پست در دنیا به جهت نیاز مردم، ماموریت‌های جدیدی را برای خود تعریف کرده است زیرا در حال حاضر شاید کمتر کسی از ارسال نامه برای رساندن پیام خود به مخاطب استفاده کند و این موجب شده مرسولات پستی محدود به فرستادن کالا شود و همین موضوع تا حد زیادی موجب کاهش مرسولات پستی شده است. همان‌طور که تقریباً بخش اعظمی از کسب‌وکارهای سنتی با توسعه ارتباطات الکترونیک به سمت الکترونیکی شدن رفته‌اند و کسب‌وکارهایی که نتوانستند این مسیر را به‌درستی طی کنند، عرصه رقابت را به رقبای الکترونیکی خود واگذار کردند، با گذر زمان، شرکت‌ها باید به ارایه محصولات مطابق با فناوری‌های جدید بپردازند. از آن‌جا که با توسعه شبکه‌های ارتباطی، سهم پست در حال کاهش است، بر اساس تاکید اتحادیه جهانی پست و با توجه به زیرساخت‌های موجود، پست باید ماموریت‌های جدیدی برای خود ایجاد کرده و به سه بعد فیزیکی، الکترونیکی و بعد مالی دست یابد تا بتواند با بازتعریف خدمات ارایه‌شده، بار دیگر به رفع نیارهای کاربران بپردازد.