اقتصاد ایران ظرفیت دلار 30 هزارتومانی را ندارد

همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه درخصوص اینکه روند اصلاح شاخص تا چه زمان ادامه می‌یابد، گفت: با توجه به تورمی که در اقتصاد ایران وجود دارد، بازگشت قیمت‌ها عملاً با شدتی که قیمت‌ها به نرخ‌های قبل بازگردد اتفاق نخواهد افتاد؛ اما سرمایه‌گذاران باید این نکته را در نظر داشته باشند که اصلاح قیمت‌ها امری طبیعی است و این موضوعی است که درهرصورت رخ می‌داد و در هیچ بازاری قیمت‌ها تا ابد رشد نمی‌کنند. وی دلیل افزایش شدید قیمت‌ها در ماه‌های ابتدایی سال را فشار نقدینگی، عدم عرضه سهام از سوی دولت، هلدینگ‌ها و عرضه سهام جدید دانست و گفت: متأسفانه در فرهنگ ما در زمان ایجاد صف، افراد علاقه‌مند به خرید بوده و در مقابل در زمان آرام بودن بازار، روحیه خرید کمتری دارند ازاین‌رو شاهد تشدید اتفاقات اخیر بودیم. دارابی در خصوص بهترین استراتژی در بازار سهام برای سرمایه‌گذاران گفت: به سرمایه‌گذاران پیشنهاد می‌کنم نخست این سوال را از خود بپرسند که مایل هستند صاحب چه کارخانه‌ای باشند و برای محصول کدام کارخانه تقاضا وجود دارد. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: سرمایه‌گذاران نخست به دنبال شرکت‌هایی باشند که رونق فعالیت آنها تضمین‌شده باشد و در جریان رشد تورمی اقتصاد کشور، بیشترین ضریب رشد را درفروش داشته باشد. در این جریان شرکت‌هایی را انتخاب کنند که یا محصولاتشان را متنوع‌تر کرده و یا میزان فروششان را توسعه می‌دهند، یا اینکه برنامه‌های مدونی در بخش کاهش هزینه‌ها ‌دارند. دارابی با تأکید بر اینکه سرمایه‌گذاران نباید درگیر شاخص باشند گفت: نوسان شاخص برای افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده‌اند نسبت به افرادی که به‌صورت مستقیم در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند، اهمیت بیشتری دارد چراکه روند شاخص امکان ارزیابی صندوق انتخاب‌شده را به سرمایه‌گذار می‌دهد و حداقل انتظارات از رشد صندوق را برای سرمایه‌گذار مشخص می‌کند اما برای سرمایه‌گذاران مستقیم آنچه بیش از همه اهمیت دارد عملکرد شرکت است نه شاخص. به گفته این کارشناس بازار سرمایه، شاخص بورس به‌طورکلی دو کارکرد اساسی دارد: نخست اینکه جهت بازار را نشان می‌دهد تا مدیران صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران ارزیابی دقیقی از روند سودآوری صندوق‌های سرمایه‌گذاری داشته باشند، دوم اینکه به ساختار سیاسی و تصمیم گیران اقتصادی کشور نشان می‌دهد تصمیماتی که اتخاذ کرده‌اند چه تأثیری در اقتصاد دارد. وی همچنین با اشاره به وجود دو نوع ریسک در بازار سرمایه اعم از ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک گفت: ریسک سیستماتیک مانند نوسان قیمت نفت، در تمامی دنیا و در همه اقتصادها، یک اثرگذاری مشخص دارد و افرادی که به‌طور مستقیم در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند نه‌تنها باید همیشه در جریان این تحولات و ریسک‌ها باشند بلکه باید قدرت تحلیل آن‌ را نیز داشته باشند. ریسک غیر سیستماتیک هم ناشی از ریسک منحصربه‌فرد شرکت یا صنعت خاصی است که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه در خصوص ورود سهام عدالت به بورس گفت: اقتصاد ایران تا سال‌ها امکان حضور سرمایه‌گذاران خرد با سرمایه‌های محدود را نداشت. بازارهای سرمایه‌گذاری بازارهای بسته‌ای بودند و همواره از دسترس مردم دور بودند و مردم فرصت سرمایه‌گذاری و اینکه ارزش پولشان را در روند رو به رشد تورم حفظ کنند نداشتند. در این شرایط سرمایه‌گذاری برای این افراد تنها محدود به سپرده‌گذاری در بانک‌ها شده بود اما خوشبختانه با توزیع سهام عدالت و عرضه آن در بورس، افراد با سرمایه‌های محدود نیز امکان سرمایه‌گذاری را پیدا کردند. وی در مورد مزایای بورس و امکان توزیع مزیت اقتصادی از طریق آن گفت: بازار سرمایه طی سال‌های اخیر به‌خوبی خودش را در مقابل تورم حفظ کرده و ارزش پول در این بازار افزایش پیدا کرده است و برخلاف بازارهای دیگر همچون طلا که سرمایه‌گذاران تنها از افزایش نرخ تورم منتفع می‌شوند، در بازار سرمایه طی سال‌های اخیر، با انتخاب شرکت‌های درست، به دارایی افراد افزوده شده است.

 این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: یک آپارتمان ۵۰ متری همیشه یک آپارتمان ۵۰ متری است اما یک شرکت معدنی طی سال‌ها افزایش تولید و فروش و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، این گزینه را به یکی از معقول‌ترین گزینه‌ها تبدیل کرده است؛ اما نکته مهم‌تر این است که بورس امکان توزیع عادلانه مزیت اقتصادی را فراهم می‌کند. به گفته دارابی، اگر مزیت اقتصادی درراه‌اندازی کارخانه فولاد باشد افراد بسیار کمی امکان راه‌اندازی آن را دارند، اما در بازار سرمایه با خرید سهام فولاد، مزیت اقتصادی موجود توزیع می‌شود.وی معتقد است حضور این تعداد سرمایه‌گذار در بازار سرمایه، تاریخی است چراکه این بازار هرگز با این تعداد سهامدار روبرو نبوده و مزیت‌های اقتصادی در اختیار همگان نبوده است و فقط عده معدودی از آن بهره می‌بردند اما با گسترده شدن بورس مزیت اقتصادی در همه اقشار و خانواده‌های ایرانی پخش می‌شود. این جریان توزیع مزیت اقتصادی دورنمایی از ثروتمند شدن خانواده‌های ایرانی را نشان می‌دهد و باعث می‌شود فاصله طبقات اجتماعی که همواره با شدت زیادی در ایران وجود داشته کاهش یابد؛ چراکه در گذشته مزیت اقتصادی به‌خوبی توزیع نمی‌شد و تنها تعداد محدودی از گروه‌های نخبه سرمایه‌گذار از روند بازارها منتفع می‌شدند. دارابی در پاسخ به این سوال که مواردی چون انتخابات امریکا و تحریم‌های بین‌المللی تا چه حد بر بازار سرمایه تأثیرگذار خواهد بود گفت: سرمایه‌گذاران در خصوص انتخابات امریکا در نظر داشته باشند که اصولاً ریسک‌های سیاسی اثرگذاری کوتاه‌مدت در بازار دارند. از سوی دیگر در امریکا سیاست‌ها به این شکل نیست که با تغییر یک فرد تمامی سیاست‌های آن کشور تغییر کند . بنابراین سیاست‌های خارجی امریکا با تغییر دولت خیلی تغییر نکرده و اتفاق خاصی نمی‌افتد. 

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در مورد تحریم‌ها نیز باید قبول کنیم که تحریم‌ها به بالاترین حد خود رسیده و به بیانی دیگر سلاح تحریم‌ها از این جلوتر نمی‌رود؛ به‌طوری‌که برای مثال برخی شرکت‌های بورسی طی این سال‌ها تا ۴ بار مشمول تحریم شده‌اند؛ اما خوشبختانه دیدیم که به تولید و فروش خود ادامه داده و بسیاری از کشورها نیز تهاتر را پذیرفته‌اند به‌خصوص که امریکا دیگر آن قدرت قبلی را در صحنه بین‌المللی ندارد و هزینه یک‌جانبه‌گرایی ترامپ، شانس موفقیت سیاست‌های امریکا در دنیا را کم کرده است. وی در پایان در مورد روند دلار بر بازار سرمایه نیز گفت: متأسفانه بازارها در ایران بیش‌ازاندازه بر پایه دلار می‌چرخد که منطقی نیست. ظرفیت اقتصاد ایران دلار ۳۰ هزارتومانی نیست و باید اصلاح شود و پیش‌بینی می‌شود تا ۲۰ هزار تومان کاهش یابد؛ اما در صورت اصلاح قیمت دلار که قطعاً انتظار می‌رود این اتفاق بیافتد، روند نزولی قیمت‌ها در بازارهایی همچون خودرو رخ خواهد داد اما برای شرکت‌های بورسی که الان ملاک ارزش‌گذاری در آنها دلاری است اتفاق خاصی نمی‌افتد. دارابی در پایان اقدامات اخیر سازمان بورس و اوراق بهادار را در توسعه بازار سرمایه و تعمیق بخشی به آن ارزشمند ارزیابی و به سرمایه‌گذاران توصیه کرد: با توجه به نوسان که ذات بازار سهام است، بهترین استراتژی را که همان پرهیز از رفتارهای هیجانی و در کنار آن داشتن نگاه بلندمدت است، مدنظر داشته باشند.