سوءمدیریت بیش از تحریم‌ها عامل کمبود دارو است

سیامک  افاضلی

این که ما تمام مشکلات دارویی کشور را به گردن تحریم‌ها بیندازیم مساله‌ای است که به نظر منطقی نمی‌رسد، چرا که ما سالیان سال است که تحریم هستیم، حتی زمانی که برجام به امضا رسید مساله تحریم‌ها به‌طور کامل برطرف نشد. اما در مورد دارو آنچه بیشتر از تحریم‌ها به ما و البته به مردم آسیب می‌رساند سوءمدیریت در این زمینه است. در مورد بیماران خاص، لیست مشخصی وجود دارد، چه بیماران دیابتی و چه دیگر بیماران. ایران یکی از کشورهایی است که بالاترین نرخ بیماران دیابتی را دارد و بر اساس آمار مشخص است که ما هر ساله به چه میزان انسولین برای این بیماران نیازمندیم. حال چرا باید با داشتن آمار و اطلاع از شرایط بحرانی چنین وضعیتی به وجود بیاید بیشتر از آنکه تقصیر تحریم‌ها باشد تقصیر مدیریت اشتباه است. اگر شرکت‌های تولید‌کننده این هشدار را دریافت می‌کردند که ممکن است طی ماه‌های آینده چنین وضعیت در زمینه قیمت ارز به وجود بیاید، قطعا راهکاری را برای انبارش داروی مورد نیاز مردم مد نظر قرار می‌دادند. 

به هر حال ما هر دارویی را هم که بخواهیم در داخل کشور تولید کنیم نیاز به مواد اولیه وارداتی داریم. حال شما در نظر بگیرد که شرکت‌های تولید‌کننده دارو ناگهان با افزایش بی‌سابقه نرخ ارز مواجه می‌شوند، از سوی دیگر بانک مرکزی همکاری لازم را با این شرکت‌ها انجام نمی‌دهد و همه عوامل دست به دست هم می‌دهند، تا مثلا دارویی مثل انسولین که برای بیماران دیابتی بسیار ضروری است و نبود آن می‌تواند جان این بیماران را به خطر بیندازد، در بازار دارو کمیاب یا حتی نایاب می‌شود. تقریبا از دو سال پیش مشخص بود که ما به شرایط بحرانی امروز خواهیم رسید. اگر مدیریت درستی در این زمینه صورت می‌گرفت در حال حاضر مجبور نبودیم که شاهد چنین شرایط اسف باری باشیم. در بسیاری از کشورها بر اساس همان لیستی که از بیماران خاص خود دارند دارو را به منزل آنها می‌فرستند، ما سال‌هاست که می‌خواهیم این کار را به مرحله اجرا برسانیم اما هنوز نتوانسته‌ایم آن هم به دلیل اینکه بسیاری از افراد به جای یاری رساندن در راه اجرایی شدن چنین طرح‌هایی سنگ اندازی می‌کنند. به هر حال آنچه که امروز در کشور اتفاق می‌افتد، نتیجه تحریم‌ها نیست، نتیجه سوءمدیریت و ضعف شدید مدیریتی در زمینه اقتصاد کشور است. در طی این سال‌ها اولین‌باری است که ما با چنین ضعفی در زمینه مدیریت اقتصاد کشور مواجه هستیم، نبود دارو تنها بسته به یک عامل نیست. عوامل مختلفی دست به دست هم داده‌اند تا این شرایط به وجود بیاید. اینکه الان با گفتن این جمله که به دلیل تحریم‌ها نتوانسته‌ایم انسولین مورد نیاز را به کشور وارد کنیم، فقط یک فرار رو به جلو محسوب می‌شود. ما زمانی می‌توانیم با چنین بهانه‌های مردم را قانع کنیم، که آمار مشخصی از بیماران خاص در کشور نداشته باشیم. وقتی ما آمار تک تک بیماران مبتلا به دیابت،‌ام اس و دیگر بیماری‌های خاص را داریم، پس می‌توانیم برای روزهای بحرانی از قبل برنامه‌ریزی کنیم. شاید الان به دلیل کرونا بگوییم که مسوولان از دیگر بیماری‌ها غافل شده‌اند، که البته این هم عذر بدتر از گناه است، اما نمی‌توانیم تمام تقصیرها را به گردن تحریم‌ها بیاندازیم. مشکلات دارویی سال‌هاست که در کشور ما وجود دارد و سال‌هاست که بسیاری از متخصصان به این مساله تاکید کرده‌اند که ما باید حداقل برای بیماران خاص انبارش دارو داشته باشیم. اما هر بار این موضوع به نوعی از سوی مسوولان مربوطه نادیده گرفته می‌شود و حالا این مردم هستند که باید ضرر و زیان این سوءمدیریت را ببینند. در حال حاضر شاخص‌های اقتصادی کشور وضعیت فجیعی دارند و تولید و واردات دارو هم از این منظر ضربه می‌خورد و ماجرا تنها تحریم نیست.