بورس در باتلاق سرخ‌پوشی
رقیه ندایی|
ریزش‌های مکرر بازار سرمایه باعث شده که اغلب سهامداران خرد و کم‌تجربه نسبت به وضعیت فعلی بورس گله‌مند باشند و به عقیده برخی از سهامداران وعده‌های مسوولان به درد بازار سرمایه نخورد و باعث شد هر روز زیان و ضررهای عمده‌ای متحمل باشد. بر این اساس عده‌ای از سهامداران خرد مدت طولانی است که به سبد سهام خود سر نزده‌اند و حتی جرات این را ندارند که سبد سهام خود را باز کنند و برای این سهامداران این سوال ایجاد شده است که با وجود تحریم، تورم و گرانی کشور چگونه دولت می‌تواند با تدبیرهای نصفه و نیمه با سرمایه آنان بازی کند؟
خردادماه که سهام عدالت در بازار سهام آزاد شد تا مردادماه سال جاری که عرضه صندوق پالایشی یعنی دارا دوم در بازار عرضه شد. در این عرضه‌ها و آزادسازی‌ها تناقض‌گویی‌هایی زیادی دیده می‌شود و همچنین اختلافات مکرر و تخلفات برخی از کارگزاری‌ها باعث شده که جو روانی منفی و بی‌اعتمادی در بازار سهام بیش از پیش دیده شود و این موضوعات باعث شد بورس ریزش چند برابری به خود بگیرد. پس از این مشکلات دولتی‌ها سعی کردند تا از بورس و بازار سرمایه بیش از گذشته حمایت کنند تا این بازار رشد کند اما؛ سرمایه‌گذاران بورسی هنوز به تجربه گذشته پایبند بودند در نتیجه نتوانستند به این حمایت‌ها اعتماد کنند و ریزش بازار هنوز هم ادامه دارد. بیش از دوماه است که بازار سرمایه روی خوش به خود ندیده و اغلب روزها سرخ پوشی را برای سهامداران بازار سرمایه پدید آورده است و این موضوع باعث شده میزان سرمایه سهامدارانی که طی چند ماه گذشته وارد بورس شده‌اند نصف شده و سهامداران سعی کنند هرچه زودتر از این بازار خارج شوند. برخی از فعالین بازار بر این نظرند که مسوولان و دولتی‌ها به‌طور قطع از بازار حمایت نمی‌کنند و این عدم قطعیت باعث شده بازار روند نزولی به خود گیرد. در این بین برخی از کارشناسان بر این عقیده‌اند که بورس تنها روند اصلاحی به خود گرفته است و طی روزها و ماه‌های آینده این روند جبران خواهد شد. اما؛ سوال اصلی اینجاست که چرا باید روند اصلاحی بیش از دوماه ادامه داشته باشد و آیا دولت مقصر این روند اصلاحی نیست؟ اینکه حمایت‌های بی‌حد و اندازه دولت باعث روند صعودی بازار طی 3 الی 4 ماهه ابتدای سال جاری شد یک موضوع به اثبات رسیده محسوب می‌شود اما؛ چرا همان دولتی که باعث رشد بازار شد حمایت‌های اصولی خود را برای بازگشت بازار انجام نمی‌دهد؟
این سوال اغلب سهامداران و سرمایه‌گذاران بورسی است که چرا دولت و مسوولان به صورت یکپارچه از بورس حمایت نمی‌کنند؟ دولت وعده‌های متعددی برای حمایت از بازار سهام داده بود و قرار بود با متخلفان بورسی برخورد شود ولی این اتفاق به صورت یکپارچه رخ نداد. بعد از این موضوع قرار شد که حقوقی‌ها از بازار حمایت کنند اما؛ اگر به انتهای این موضوع نگاه کنیم حقوقی‌ها نیز به فکر سودخود هستند و هیچ کدام از این حقوقی‌های بزرگ به صورت صددرصد از بازار سهام حمایت نکردند. مهم‌ترین موضوعی که باعث شد روند نزولی بازار و بی‌اعتمادی سهامداران تقویت شود وعده‌های اختصاص یک درصد از صندوق توسعه ملی برای حمایت از بازار سرمایه بود که پس از گذشت یک و ماه اندی هنوز خبری از این واگذازی نیست و این موضوع و امثال اینان باعث شد بازار روند نزولی به خود گیرد. ماشاءالله عظیمی، عضو شورای عالی بورس در گفت‌وگویی درباره ورود یک درصد صندوق توسعه ملی می‌گوید: این مساله مصوبه قاطعی دارد و خاصیت اهرمی‌اش در بازار اثر مثبت می‌گذارد و تاخیر در آن به مصلحت بازار نیست.
همچنین شایعه افزایش نرخ سود سپرده بانکی در شرایط خاص اقتصاد ایران و بازار مناسب نیست. وعده دیگری که به عنوان حمایت از بازار مطرح شد الزام بازارگردانی برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی بود که سازمان بورس در اطلاعیه‌ای تمامی شرکت‌های را موظف کرد هرچه زودتر در خصوص تعیین بازار گردان اقدام کنند اما؛ براساس اعلام شرکت‌ها و شواهد موجود برخی از شرکت‌ها این مصوبه را به گونه از سرخود بازکرده‌اند و به هیچ عنوان به فکر بازارگردانی نیستند. بازارگردان‌ها به نفع بازار سرمایه هستند چراکه؛ باعث می‌شود که میزان نقدشوندگی بورس افزایش یابد و هرچه میزان نقدشوندگی در بازار فزونی یابد بازار سهام مثبت‌تر می‌شود. این نکته نیز حائز اهمیت است که اخبار سیاسی و اقتصادی تاثیر مهمی روی بورس دارند این روزها انتخابات امریکا، اخبار تحریم و گاها اخبار کرونایی بازار را به سمت سرخ پوشی می‌کشاند. باتوجه به حساسیت بی‌حد و اندازه بازار سرمایه اغلب اخبار می‌توانند تاثیر منفی بر روی بورس بگذارند و بهتر است سهامداران کمی محتاط‌تر عمل کنند. اما؛ مهم‌ترین شایعه که باعث شد روزهای گذشته بازار روند نزولی به خود گیرد برکناری علی صحرایی، مدیرعامل شرکت بورس تهران بود که این خبر تکذیب شد ولی تاثیر منفی بر روی بورس گذاشت و باعث شد که بازار روزهای سرخی را تجربه کند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که اغلب مردم مشتاق فعالیت در بورس و بازار سهام هستند اما؛ بیم در سرمایه‌گذاری دارند و می‌ترسند که میزان سرمایه آنان کاهش یابد و به قولی زیان خالص کنند. در این بین افرادی در فضای مجازی هستند که خود را کارشناس بازار سرمایه معرفی می‌کنند و مردم را تشویق می‌کنند تا در بورس سرمایه‌گذاری کنند و درنهایت پس از تشویق‌های خود به این افراد سیگنال‌های با هزینه هنگفت به فروش می‌رسانند. سرمایه‌گذاران باید دقت کنند که اگر فردی صلاحیت کارشناسی بورس را داشته باشد به هیچ عنوان به سیگنال فروشی روی نمی‌آورد. فروش سیگنال در بازار مختص افرادی است که دانش و تخصص مناسبی ندارند و تنها به فکر سود خود هستند در نتیجه اگر مشتاق سرمایه‌گذاری هستید و دانش کافی ندارید بهتر است به صورت غیرمستقیم و با استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس سرمایه‌گذاری کنید. در نهایت باید گفت که وضعیت فعلی بازار سرمایه ناشی از دوعامل اساسی است یک؛ وعده‌های توخالی مسوولان و دوم؛ رفتار هیجانی برخی از سهامداران بازار سرمایه. برخی از سهامداران در روزهای نامناسب یا تنها با خواندن مطلبی دروغگین از فضای مجازی اقدام به فروش سهام خود می‌کنند و در نتیجه صف‌های فروش طولانی را تشکیل می‌دهند.
در این بین رفتارهای مسوولان نیز مهم است اینکه هر روز یک محدودیت برای بازار ایجاد شود مانند؛ حذف معاملات الگوریتمی، حذف نوسانگیری روزانه باعث می‌شود که میزان‌انگیزه و تعامل سهامداران برای خرید کاهش یابد در نتیجه میزان نقدشوندگی بازار روز به روز کمتر می‌شود و این کاهش نقدشوندگی باعث می‌شود در مدت طولانی بازار سرخ پوش شود. در شرایط فعلی سهامداران نباید سهام خود را به فروش برسانند چراکه؛ با شرایط موجود که شامل تورم، نرخ ارز، تحریم‌ها و... می‌شود نگاه داشتن این سهام در میان مدت و طولانی مدت به نفع آنان است و فروش سهام توجیهی ندارد پس بهتر است سرمایه‌گذاران بورسی اجازه دهند بازار اصلاح شود و در این اصلاح تنها به خرید سهم بپردازند و هیچگاه در روزهای قرمز سهام خود را به فروش نرسانند. زیرا به روند سرخ پوش شدن بازار کمک شایانی می‌کنند و سهام خود را با زیان عمده به فروش می‌رسانند.
فرش قرمز بورس برای سهامداران
همچنین بازار سرمایه روز گذشته یعنی سه شنبه 29 مهر فرش قرمز زیر پای سهامداران پهن کرد و شاخص کل در حدودا 3 درصد افت داشت و شاخص هم وزن نیز 1.4 درصد نزول را تجربه کرد. شاخص بورس در روز مذکور افت بیش از 42 هزار و 970 واحدی را در کارنامه خود به ثبت رسانید و ارزش کل معاملات خرد بازار سرمایه به چهار هزار و 710 میلیارد تومان رسید. آخرین قیمت 391 نماد کاهش بیش از سه درصدی را داشت و 57 نماد نیز حدودا سه درصد افزایش قیمت را داشت. امروز افزایش سهام حقیقی‌ها در 21 نماد و افزایش سهام حقوقی‌ها در 115 نماد به بیش از یک میلیارد تومان رسید که جمع تغییر مالکیت دسته اول 130 میلیارد تومان و تغییر مالکیت دسته دوم 660 میلیارد تومان بود. حقوقی‌ها بیش از 560میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار سرمایه کردند و ارزش کل معاملات خرد به‌صورت تقریبی پنج هزار میلیارد تومان بود و این شاخص 23 درصد یعنی هزار میلیارد تومان سهام خریداری کردندو مازاد خرید خود را به 12 درصد از کل معاملات رساندند. نمادهای «فولاد»، «آریا»، «سمگا»، «خودرو» و... جزو نمادهای پرمخاطب و پربیننده بازار سهام بودند. بیشترین تزریق پول توسط حقوقی‌ها در نمادهای «فرآورده‌های نفتی»، «بانک‌ها و موسسات اعتباری» و «محصولات شیمیایی» رقم خورد و حقیقی‌ها نیز خریدار گروه‌های «فعالیت‌های کمکی به نهادهای مالی واسط» و «عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم» بودند.
