تزریق جو بی‌اعتمادی به بازار سرمایه

علیرضا تاج‌بر

بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین مشکلی که در حال حاضر در بورس پیش آمده سلب اعتماد سهامداران از بازار سرمایه است و تا زمانی که مسوولان و مدیران راهکاری برای برگشت این اعتماد نسبت به بازار سرمایه نداشته باشند اختصاص یک یا چند درصد از صندوق توسعه ملی به بورس نمی‌تواند تاثیری بر روی بازار سهام داشته باشد. هیچ حمایت مالی و لسانی در بازاری که درآن اعتماد وجود ندارد پاسخگو نیست البته صرفا و برای کوتاه‌مدت می‌تواند روند صعودی برای بازار داشته باشد اما؛ کوتاه‌مدت. دولت باید با همدلی که در ارکان نظام وجود دارد و حرفها و سخنان مسوولان به شکل واحد و بدون اختلاف در‌ آید و همچنین عملی از بازار سرمایه پدید ‌آید تا اعتماد سهامداران خرد به بازار بازگردد. اگر اعتماد سهامداران خرد به بازار بازگردد میزان سرمایه 35 تا 50 هزار میلیارد سرمایه در حساب سهامداران وجود دارد و از بازار خارج نشده می‌تواند به بورس تزریق شود بسیار موثرتر و مفید‌تر از صندوق توسعه خواهد بود. قیمت‌گذاری در بورس نیز مهم است و از کارکردهای اصلی بورس کالا، رساندن عرضه‌کننده و تقاضاکننده به هم و تعیین قیمت واقعی کالا است و هرگونه دخالت در این باره موجب تغییر قیمت واقعی خواهد شد. به این ترتیب در زمانی که اقتصاد کشور با تنش‌های تورمی و نوسانات دلار مواجه نیست، طبیعتا معاملات در بورس کالا به دلیل نبود دخالت‌های دستوری به بهترین شکل دنبال می‌شود اما متأسفانه بعد از مشکلات اقتصادی و دخالت‌هایی که صورت گرفت شاهد تصمیم‌های رانت زا در حوزه مبادلات کالایی هستیم. به عنوان مثال به دلیل دولتی بودن اقتصاد و اختصاص یارانه به محصولات کشاورزی، در این مدت عرضه فیزیکی کالاهای کشاورزی به دلیل یارانه‌ای بودن در بورس انجام نشد. همچنین رینگ صنعتی و معدنی بورس کالا مدام دستخوش دخالت‌های وزارت صمت شده و رینگ پتروشیمی هم بعضاً دستخوش دخالت‌های بیرونی می‌شود. در مجموع باید یادآور شد برخی در تلاش هستند به دلیل آنکه بورس کالا دارای شفافیت است این بستر معاملاتی را تضعیف کنند. بهانه این افراد نیز آن است که رشد قیمت‌ها را به بورس نسبت می‌دهند اما این دیدگاه شبیه به آن است که مثلاً بازار تهران را دلیل گرانی کالا بدانیم. اقدام اخیر وزارت صمت در حوزه فولاد، بازار را به دوران اوایل دهه هشتاد برمی‌گرداند که دلالان حرف اول را در بازار می‌زدند و امکان نظارت بر فعالیت آنها نیز وجود ندارد. تا انتخابات امریکا بازار و سهامداران یک مقدار ترس را تجربه می‌کند و بازار و سهامداران صبر می‌کنند تا این ریسک را پشت سر بگذارند اما؛ پتانسیل‌های بازار سرمایه همچنان برقرار است و جذابیت این بازار در مقایسه با بازارهای مالی دیگر بیش از پیش است و صرفا مشکل بازار سرمایه عدم اعتماد سهامداران به بازار است و اگر اعتماد به بازار بازگردد بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا بازاری صعودی خواهیم داشت.