پیش‌نیازهای رشد مثبت اقتصادی

جمشید عدالتیان شهریاری

ایران در نظر زیرساخت‌های تولید و نیروی انسانی مجرب و مسلط شرایط مطلوبی دارد و از این نظر در منطقه امکان رقابت با سایر کشورها وجود دارد. با این وجود استفاده از این ظرفیت بالقوه و تبدیل آن به ظرفیت بالفعل مشکلات و محدودیت‌هایی دارد که تا چاره‌ای برای آن پیدا نشود، نمی‌توان انتظار رشد اقتصادی قابل توجه داشت. یکی از مسائلی که در حال حاضر تولیدکنندگان ایرانی با آن مواجه هستند، دشواری محیط کسب و کار است. در حالی که اقتصاد ایران زیر فشار تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفته و در این شرایط، بسیاری از سرمایه‌گذاران برای ورود به عرصه تولید با تردید مواجه هستند و بهبود محیط کسب و کار می‌تواند لااقل چالش‌ها را برطرف کند. اینکه یک سرمایه‌گذار برای آغاز فعالیت تولیدی خود نیاز به ماه‌ها دوندگی داشته باشد و در نهایت هزینه‌های نیروی کار، مواد اولیه، بیمه و مالیات را بپردازد اما از آن سو، برخی افراد با دلالی و بدون حساب و کتاب، ثروت به جیب بزنند، قطعا کار را دشوار خواهد کرد. در کنار آن، آنچه که در کنار افزایش تولید، اهمیت فراوانی دارد، فراهم کردن بازارهای لازم برای تولیدات جدید کشور است. ما در بازار داخلی با توجه به تحریم‌ها، در کنار تهدیدات موجود یک فرصت جدید نیز پیدا کرده‌ایم و آن امکان عرضه بیشتر محصولات داخلی در بازار است. اما برای آنکه این فرصت به شکل طولانی مدت مورد استفاده قرار گیرد، باید از سویی فضا را برای برخی کالاهای قاچاق مسدود کرد و از سوی دیگر، با فراهم کردن شرایط رقابتی، کیفیت محصولات داخلی را بالا برد، زیرا در یک بازار انحصاری، تولیدکننده دلیلی برای رقابت و بالا بردن کیفیت محصولاتش نمی‌بیند. در حوزه صادرات نیز ما از یک‌سو با افزایش محدودیت‌ها در تجارت و نقل و انتقالات بانکی مواجهیم و از سوی دیگر با توجه به قیمت ارز، امکان رقابت برخی محصولات داخلی در بازارهای منطقه افزایش یافته است. ما باید در این شرایط ضمن حمایت از تولیدات صادرات محور، شرایط را برای بالا بردن کیفیت محصولات ایرانی نیز فراهم کنیم تا حتی صرف نظر از موضوع ارز نیز، امکان رقابت در این عرصه به وجود آید. ما در حال حاضر باید این تصور را داشته باشیم که تحریم‌ها فعلا هستند و اقتصاد ایران باید با وجود این محدودیت‌ها به حرکت خود ادامه دهد. با درک درست واقعیت‌ها و برنامه‌ریزی بر اساس آنها، می‌توان انتظار داشت که رشد اقتصادی مثبت بار دیگر به ایران باز گردد.