دیوان عالی امریکا در قبضه محافظه‌کاران

جواد هاشمی|

ماراتن انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود، ماراتنی که هرچند در آن ستادها و کمپین‌های انتخاباتی دو نامزد، در آن نقش کلیدی را ایفا می‌کنند اما همراهان حزبی بایدن و ترامپ نیز در آن بسیار فعالند.نمایندگان مجلس سنای امریکا، به قاضی ایمی برت رای اعتماد دادند تا دونالد ترامپ در دوران چهار ساله ریاست‌جمهوری خود، سومین گزینه برای دیوان عالی امریکا را نیز روانه این نهاد بسیار مهم کند، موضوعی که می‌تواند در سال‌های آینده سرنوشت سیاست در ایالات متحده امریکا را با تغییراتی جدی همراه کند. این اتفاق که در بامداد سه‌شنبه به وقت ایران رخ داد، زورآزمایی دو حزب مطرح در سیاست امریکا را یک بار دیگر به اوج رساند و جمهوری‌خواهان در میان انتقادات شدیداللحن دموکرات‌ها تصمیم گرفتند به حزب خود وفادار بمانند. دیوان عالی در سیاست امریکا به چند دلیل اهمیت بسیار بالایی دارد. این دیوان در بسیاری از مسائل کلان سیاسی از جمله احکام اجرایی رییس‌جمهور یا قوانینی که بر زندگی تمام امریکایی‌ها تاثیر می‌گذارد، حرف آخر را می‌زند. در کنار آن دیوان عالی نهادی کلیدی در جلوگیری از ایجاد انحصار و قدرت‌گیری یکی از نهادهای سیاسی در امریکا مانند ریاست‌جمهوری یا مجالس سنا و کنگره است. این دیوان هرگاه اختلاف نظر کلانی به وجود‌آید، وارد شده و حرف نهایی را می‌زند.  آنچه که دیوان عالی را در ساختار سیاسی امریکا، منحصر به فرد می‌کند، دو ویژگی مهم در ذات این نهاد است. نخست آنکه احکام صادر شده از سوی دیوان عالی تنها در صورتی قابل نقض هستند که یا باید قاضیان این دیوان نسبت به نظر قبلی خود عقب‌نشینی‌کنند یا با اصلاح قانون اساسی این احکام تغییر کنند که هر دو این مسیرها بسیار دشوار است و در تاریخ امریکا تنها در موارد بسیار معدود این تجارب به ثبت رسیده است. از سوی دیگر 9 قاضی مستقر در این دیوان به شکل مادام العمر فعالیت می‌کنند و تنها در صورت مرگ، بیماری‌های روانی یا جسمی جدی و استعفای قاضی امکان تغییر در ساختار دیوان عالی وجود دارد. در کنار هم قرار دادن تمام این ویژگی‌های منحصر به فرد باعث شده، ترکیب قضات دیوان عالی برای هر دو حزب اصلی امریکا اهمیت بسیار بالایی داشته باشد و در طول تمام دهه‌های گذشته تلاش شده ساختار این دیوان برابری نسبی را از نظر سیاسی و فلسفی میان قضات فعال برقرار کند، رویه‌ای که در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تا حد زیادی نقض شده است. ترامپ در دوره چهار ساله خود، دو قاضی جدید را در دیوان عالی منصوب کرده که همین امر ساختار این دیوان را به سمت جمهوری‌خواهان تغییر داده است. محافظه‌کاران نزدیک به جمهوری‌خواهان معمولا با قوانین ترقی خواهانه مدنظر دموکرات‌ها مخالف هستند و همین امر این نگرانی را در میان آنها به وجود آورده که افزایش تعداد قضات محافظه‌کار در آینده سیاست امریکا نقشی منفی ایفا خواهد کرد. به دنبال همین نگرانی بود که در هفته‌های گذشته پس از درگذشت یکی از قضات نزدیک به دموکرات‌ها، بایدن و کمپین انتخاباتی او تلاش کردند، انتصاب قاضی جدید به پس از انتخابات سوم نوامبر موکول شود. با وجود این انتقادات، دولت ترامپ با قاطعیت اعلام کرد که انتصاب قاضی جدید در حیطه اختیارات رییس‌جمهور مستقر است و از این رو گزینه جدید به مجلس سنا معرفی خواهد شد. تنها عاملی که می‌توانست در این مسیر سد راه ترامپ شود، مجلس سنا بود. مجلسی که در حال حاضر 53 نماینده آن جمهوری‌خواه و 47 نماینده دموکرات هستند و به این ترتیب اکثریت در اختیار طرفداران ترامپ است. آنچه دموکرات‌ها را امیدوار می‌کرد که انتصاب قاضی جدید در دیوان عالی نهایی نشود، ساختار حزبی خاص امریکا بود. بر خلاف کشورهایی مانند انگلستان که در چارچوب نظام پارلمانی، نمایندگان تنها بر اساس برنامه‌های حزبی خود عمل می‌کنند، در واشنگتن لابی‌های سیاسی اهمیت بالایی دارند و بارها در مجالس امریکا، نمایندگان جمهوری‌خواه و دموکرات علیه برنامه حزبی‌شان عمل کرده‌اند. در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌روی امریکا نیز، برخی جمهوری‌خواهان اعلام کرده‌اند که از ترامپ حمایت نخواهند کرد و جورج دبلیو بوش رییس‌جمهور جمهوری خواه اسبق امریکا در میان این افراد قرار دارد. با وجود این دو دستگی نسبی، لابی‌های دموکرات‌ها راه به جایی نبرد و جمهوری‌خواهان سومین قاضی منتخب ترامپ را نیز روانه دیوان عالی کردند. سنای تحت کنترل جمهوری‌خواهان امریکایی، خانم «ایمی برت» را برای کرسی مادام‌العمر دیوان عالی امریکا با ۵۲ رای موافق مقابل ۴۸ رای مخالف تایید کرد. کل دموکرات‌های سنا با ایمی برت مخالفت کردند. با این حال او جانشین خانم روث بیدر گینزبرگ می‌شود که ماه گذشته بر اثر ابتلا به سرطان درگذشت. سناتورهای دموکرات که امیدی به کسب رای مخالف و توقف جریان رای اعتماد به ایمی برت نداشتند، عصر دوشنبه تلاش کردند با سخنرانی‌های طولانی، جلسه رای‌گیری را تا حد ممکن به تاخیر بیندازند. با این حال، در پایان جمهوری‌خواهان که با ۵۳ کرسی اکثریت مجلس سنا را در دست دارند توانستند با ۵۲ رای موافق ایمی برت را به عنوان ششمین قاضی محافظه‌کار راهی دیوان عالی این کشور کنند. سوزان کالینز، سناتور اهل ایالت مین، تنها جمهوری‌خواهی بود که در کنار ۴۷ سناتور دموکرات دیگر به گزینه ترامپ برای دیوان عالی امریکا رای منفی داد. حال یک اکثریت ۶ به ۳ محافظه‌کار در این دیوان تشکیل شده است. قاضی برت در زمانی که رییس‌جمهوری امریکا در کنار او ایستاده بود، در سخنانی کوتاه از ترامپ و فرآیندهای سیاسی اعلام استقلال کرد. او گفت: سوگندی که من امشب رسما یاد کردم بدین معناست که من وظایفم را به دور از هرگونه ترس یا ارجحیت و به شکلی مستقل از جناح‌های سیاسی و ترجیح‌های شخصی‌ام انجام می‌دهم. هرچند برت در صحبت‌های خود از استقلال گفت اما تفکرات او و مواضعی که در سال‌های گذشته گرفته، این قاضی جدید دیوان عالی را فردی به‌شدت نزدیک به محافظه‌کاران امریکایی معرفی کرده و به این ترتیب تا زمانی نامشخص، دیوان عالی در قبضه آنها خواهد ماند.

     شکست  در  پیروزی

آنچه که در مجلس سنا رخ داد، مانور قدرت جمهوری‌خواهان در سپهر سیاسی ایالات متحده بود، مانوری که ترامپ از آن به عنوان یک پیروزی مهم استفاده کرده و حالا معتقد است راهش به سمت پیروزی دوباره در انتخابات هموار شده است. ترامپ در صفحه شخص خود نوشته: نظرسنجی‌های واقعی اکنون نشان می‌دهند که من در حال پیروزی هستم! بزرگ‌ترین و هیجان‌انگیزترین گردهمایی‌هایی که تاکنون بوده است. طبق نظرسنجی راسموسن ۵۳ درصد در سطح ملی. این صحبت‌ها در حالی از سوی ترامپ مطرح شده که بسیاری از نظرسنجی‌های در سطح ملی، بایدن را با فاصله‌ای قابل توجه محبوب‌تر می‌دانند و حتی از این نظر پس از مناظره دوم دو نامزد نیز تغییر نکرد. هرچند ترامپ چهار سال قبل و در رقابت با هیلاری کلینتون نیز در سطح ملی محبوبیت کمتری داشت و در نهایت به لطف پیروزی در ایالات سرنوشت ساز به کاخ سفید رسید اما به نظر می‌رسد دموکرات‌ها با تلاش برای جذب رای‌دهندگان خاموش که در انتخابات قبل مشارکت نکردند به دنبال تغییر این فضا هستند. جذب رای سیاهپوستان و اقلیت‌های نژادی ساکن در امریکا، اصلی‌ترین سیاستی بوده که کمپین بایدن آن را دنبال کرده است. برآوردها نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از 60 میلیون امریکایی در انتخابات شرکت کرده‌اند و برخی تحلیل‌ها از جلوتر بودن بایدن حکایت دارند، هرچند با توجه به سنتی بودن بخش قابل توجهی از گروه حامی ترامپ، احتمالا درصد قابل توجهی از آنها، رای خود را در روز انتخابات به صندوق خواهند انداخت. بایدن که در توقف انتصاب قاضی جدید دیوان عالی از ترامپ و جمهوری‌خواهان شکست خورد، حالا به دنبال فرصت‌سازی از دل همین انتخاب است. کمپین او به این سمت حرکت کرده که محافظه‌کاران اختیارات سیاسی امریکا را قبضه کرده‌اند و اگر نسل جوان و  آزادی خواه امریکایی به دنبال توقف این فرآیند هستند، رای دادن به او بهترین گزینه خواهد بود. به این ترتیب در شرایطی که کمپین انتخاباتی ترامپ، انتصاب قاضی جدید را به عنوان یک پیروزی مهم جشن گرفته‌، دموکرات‌ها به دنبال آن هستند که از این شکست، پلی برای پیروزی بسازند و گروهی که قصد مشارکت در انتخابات را نداشتند اما با حرکت محافظه‌کاران مخالفند را به سمت صندوق‌های رای روانه کنند، موضوعی که هرچند هنوز زوایای پنهان فراوانی دارد اما به نظر می‌رسد در آستانه روز انتخابات، پازل این رقابت طولانی را پیچیده‌تر کرده است.